15 grudnia 2008

Drzewa i krzewy ozdobne zimą

Podziel się!

DRZEWA I KRZEWY OZDOBNE ZIMĄ

Zimowy wizerunek miejskich przestrzeni nie musi być ponury i deprymujący. Odpowiednio dobrane odmiany drzew i krzewów mogą ożywić szare krajobrazy.

Myśląc o zimie, wyobrażamy sobie zazwyczaj białe poduchy śniegu okrywające wszystkie elementy naszych miejskich przestrzeni. Ale po chwili uświadamiamy sobie, że przecież tak naprawdę przez wiele ostatnich lat śnieg był epizodem, a zimowa codzienność to chlapa, deszcz i szarość. Ponury wygląd miast nie wpływa dobrze na ich mieszkańców i można by długo rozważać, jaki to ma związek ze zdrowiem (zwłaszcza psychicznym), a dalej z kondycją zawodową ludzi. Wydaje się, że warto szukać sposobów na poprawienie estetyki miast w czasie, gdy nie ratuje jej bujna w sezonie wegetacyjnym roślinność. Działania te sprowadzają się do wybrania i dobrego rozmieszczenia odpowiednich drzew i krzewów.

Dekoracyjne zimą

Drzewa i krzewy zimozielone nie zrzucają na zimę liści i igieł. Ich wygląd niewiele się zmienia w ciągu całego roku. Niektóre zimą mają nieco przytłumioną barwę, ale nadal są atrakcyjne. Wiele gatunków i odmian drzew i krzewów zimozielonych ma małe wymagania siedliskowe i dobrze znosi warunki miejskie. Liczne karłowe odmiany doskonale nadają się do ozdobnych kompozycji pojemnikowych.

Jest w czym wybierać, bo szkółkarze oferują odbiorcom coraz to nowe odmiany ,,iglaków'', już nie tylko o rozmaitym pokroju, ale też o innych niż zielona barwach.

Drzewa i krzewy o ozdobnych pędach. Często dopiero gdy zrzucą jesienią liście, ujawnia się ich ,,druga natura": pędy barwne, pogięte lub ciemne i dynamicznie powyginane. Są dekoracyjne zwłaszcza wtedy, gdy można je oglądać na gładkim i kontrastowym tle (ściany budynku czy grupy innych roślin).

Drzewa i krzewy o regularnych, swobodnie rozrośniętych koronach, nawet pozbawione liści wyglądają interesująco. Rysunek gałęzi bywa dekoracyjny jak na japońskim sztychu, a krzewy (zwłaszcza z utrzymującymi się owocami) tworzą w krajobrazie malownicze skupiny.

Żywopłoty zarówno formowane jak i nieformowane, z roślin zimozielonych i tracących liście na zimę, dzielą i porządkują przestrzeń. Są elementem dekoracyjnym pod warunkiem, że są dobrze utrzymane.

Warto pamiętać

Grupy drzew i krzewów należy komponować w zależności od przestrzeni, w której mają się znaleźć i roli jaką mają pełnić:

  • im większa przestrzeń, w której projektuje się nasadzenia i im dalsza perspektywa, z której się je ogląda, tym większe powinny być skupiny sadzonych drzew i krzewów,
  • w terenach zieleni miejskiej można komponować nasadzenia wyłącznie z drzew i krzewów zimozielonych. W dużej przestrzeni ulic, placów czy parków nie sprawiają wrażenia monotonnych i nudnych (a tak właśnie, z powodu swej niezmienności, mogą być odbierane jednorodne kompozycje w ogrodach przydomowych),
  • dobrze wyglądają też zestawione z sobą duże grupy roślin (jednorodnych pod względem barwy, kształtu czy faktury ich bryły),
  • w miejscach, gdzie rośliny są oglądane z niewielkiej odległości lepiej wprowadzać pewną - ale nie przesadną - rozmaitość (warto unikać pstrokacizny, bo zamiast zdobić, męczy wzrok).

Drzewa i krzewy w przestrzeni miejskiej nie tylko zdobią i w okresie wegetacji poprawiają mikroklimat. Mogą też osłaniać przed wiatrami i śniegiem, wydzielać wnętrza w przestrzeni miejskiej oraz maskować jej nieestetyczne fragmenty. Pozbawione liści gorzej spełniają swą rolę. I tu pojawia się potrzeba stosowania w nasadzeniach roślin zimozielonych, które zimą nie tracą swych walorów estetycznych.

Jak komponować

Przygotowując projekt nasadzeń warto zadbać, aby były ozdobą nie tylko w okresie wegetacyjnym, ale także zimą. Można oczywiście sadzić grupy składające się wyłącznie z roślin zimozielonych, ale należy też pamiętać, o kompozycjach z drzewami i krzewami zrzucającymi liście na zimę, które:

  • w stanie bezlistnym wyróżniają się efektownymi barwnymi pędami, bo (zwłaszcza w zestawieniu z intensywną barwą zimozielonej rośliny) stanowią wesoły akcent, ożywiający ponurą zimową rzeczywistość,
  • mają zwartą kształtną koronę, bo regularne bryły wyglądają elegancko i działają uspokajająco. Zestawione z roślinami zimozielonymi mogą tworzyć kompozycje doskonale wyglądające przez cały rok: w okresie wegetacji rośliny zimozielone są tłem dla rozmaitych roślin o znacznej zmienności sezonowej, a zimą przejmą rolę dominanty,
  • zawiązują owoce o intensywnej barwie długo utrzymujące się na pędach, dzięki czemu całe grupy krzewów nabierają delikatnego zabarwienia i ożywiają zimowe pejzaże,
  • są formowane w żywopłoty, które nawet w stanie bezlistnym mogą stanowić tło dla roślin zimozielonych.

W miejscach ważnych, jak place przed urzędami, ciągi handlowe, miejsca wypoczynku, gdzie rośliny pełnią rolę głównie dekoracyjną i ludzie mają z nimi bliższy kontakt, warto wykorzystywać do kompozycji pojemnikowych karłowe odmiany drzew i krzewów zimozielonych.

Gatunek i odmiana 

Wysokość 

Walory dekoracyjne  

 Uwagi

Cyprysik Lawsona 'Columnaris'

Chamaecyparis lawsoniana 

4-6m

pokrój kolumnowy

ulistnienie niebieskozielone

małe wymagania siedliskowe, dobrze znosi warunki miejskie, odporny na mróz

Cyprysik nutkajski 'Pendula'

Chamaecyparis nootkatensis 

4-6mwierzchołek i pędy boczne zwisające, ulistnienie zielonewymagania siedliskowe przeciętne, wzrost silny, najlepiej jako soliter

Jodła kalifornijska

Abies concolor 

15-20mregularny pokrój, igły długie niebieskozielonebardzo małe wymagania siedliskowe, dobrze znosi warunki miejskie

Sosna czarna

Pinus nigra  

15-25mciemnozielone igły do 15 cm długości, malownicza koronawymagania siedliskowe bardzo małe, znosi zanieczyszczenie powietrza i silne wiatry

Sosna czarna 'Brepo'

Pinus nigra 

0,5-0,7mforma kulista, igły ciemnozielonewymagania siedliskowe małe, doskonała do pojemników

Sosna górska (kosodrzewina)

Pinus mugo var. mughus

2migły ciemnozielonewymagania siedliskowe bardzo małe, może rosnąć na skarpach (nawet na wydmach), ekspansywna

Sosna górska (kosodrzewina) 'Mops'

Pinus mugo

0,5-0,7mforma kulista, igły zielono-niebieskiewymagania siedliskowe bardzo małe, odmiana karłowa doskonała do pojemników

Sosna żółta

Pinus ponderosa

12-15mciemnozielone igły do 25 cm długości,wymagania siedliskowe małe, znosi zanieczyszczenie powietrza

Świerk Brewera

Picea breveriana

4-6mpędy boczne zwisające, ulistnienie zielone

wymagania siedliskowe małe,

najlepiej jako soliter

Świerk kłujący

Picea pungens

15-20mregularny pokrój, zabarwienie srebrzystoniebieskiewymagania siedliskowe bardzo małe ale wymaga pełnego nasłonecznienia, dobrze znosi zanieczyszczenie środowiska

Świerk kłujący 'Hoopsi'

Picea pungens

12-15mregularny pokrój, zabarwienie srebrzystoniebieskiewymagania siedliskowe bardzo małe, znosi zanieczyszczenie środowiska

Świerk serbski

Picea omorica

18-20migły ciemnozielone, spodem białoniebieskie

wymagania siedliskowe przeciętne, znosi zanieczyszczenie środowiska,

nadaje się na żywopłoty formowane

Krzewy iglaste ozdobne zimą

Gatunek i odmiana 

Wysokość 

Walory dekoracyjne  

 Uwagi

Cis

Taxus sp.  Jałowiec chiński 'Plumosa aurea'

0,5-2migły ciemnozielonedoskonale znosi cięcie, wymaga gleb żyznych i wilgotnych, do miejsc osłoniętych , znosi cień
Juniperus chinensis1m

ulistnienie (łuski)

złocistożółte, zimą brązowiejące

wymagania siedliskowe małe, do pojemników i barwnych kompozycji

Jałowiec chiński 'Spartan'

Juniperus chinensis

3mjasnozielone, wałeczkowate, delikatne pędywymagania siedliskowe przeciętne, dobry do kompozycji

Jałowiec chiński 'Stricta'

Juniperus chinensis

2,5migły kłujące, ciemnozielone, niebieskawe,wymagania siedliskowe małe, do pojemników i barwnych kompozycji

Jałowiec łuskowy 'Blue Carpet'

Juniperus squamata

0,5mrozłożysty, igły srebrzystoniebieskiewymagania siedliskowe małe, jako roślina okrywowa

Jałowiec łuskowy 'Blue Star'

Juniperus squamata

0,4m

karłowy, kulisty,

igły srebrzystoniebieskie, kłujące

wymagania siedliskowe małe, do pojemników

Jałowiec nadbrzeżny

Juniperus conferta

0,3mpłożący, igły jasnozielonewymagania siedliskowe małe, doskonały jako roślina okrywowa i na skarpy, rośnie wolno

Jałowiec pospolity 'Depressa aurea'

Juniperus communis

0,5płożący, igły kłujące, złocistożółte, zimą brązowiejąwymagania siedliskowe małe, doskonały jako roślina okrywowa

Jałowiec pospolity 'Gold Cone'

Juniperus communis

2mforma kolumnowa, igły kłujące, złocistożółte, zimą brązowiejąwymagania siedliskowe małe, do barwnych kompozycji

Jałowiec pospolity 'Green Carpet'

Juniperus communis

0,3mpłożący, jasnozielone miękkie igływymagania siedliskowe małe, doskonały jako roślina okrywowa, rośnie wolno

Jałowiec pospolity 'Repanda'

Juniperus communis

0,3mpłożący, igły zielone niekłującewymagania siedliskowe małe, doskonały jako roślina okrywowa, rośnie wolno

Jałowiec pospolity 'Suecica'

Juniperus communis

2mkolumnowy, igły zielone, kłującewymagania siedliskowe małe

Jałowiec pośredni 'Pfitzeriana'

Juniperus x media

1,5mrozłożysty, łuski i igły zielonewymagania siedliskowe małe

Jałowiec pośredni 'Pfitzeriana Aurea'

Juniperus x media

1,5mrozłożysty, młode pędy jasnożółtewymagania siedliskowe małe

Jałowiec rozesłany 'Nana'

Juniperus procumbens

0,2mpłożący, igły zielononiebieskiewymagania siedliskowe małe

Jałowiec sabiński

Juniperus sabina

2,0mrozłożysty, ciemnozielony,wymagania siedliskowe małe bardzo ekspansywny

Jałowiec sabiński 'Tamariscifolia'

Juniperus sabina

0,3-1mkarłowy rozłożysty, igły drobne zielonewymagania siedliskowe małe, jako roślina okrywowa i na skarpy

Jałowiec skalny 'Skyrocket'

Juniperus scopulorum

3mwąski, kolumnowy, pędy niebieskozielonewymagania siedliskowe małe
    

Jałowiec wirginijski 'Hetz'

Juniperus virginiana

1,5mrozłożysty, igły i wałeczki niebieskawewymagania siedliskowe małe

Żywotnik olbrzymi 'Kórnik'

Thuja plicata

4,0mstożkowaty, rozłożysty, ulistnienie zielono-żółtewymaga gleb żyznych i wilgotnych, dość wrażliwa na mróz, na żywopłoty formowane i szpalery

Żywotnik zachodni 'Aurescens'

Thuja occidentalis

3,0mstożkowy, złocistożółtywymaga gleb żyznych i wilgotnych, na szpalery i do barwnych zastawień

Żywotnik zachodni 'Columna'

Thuja occidentalis

4,0mkolumnowy, wąski, ulistnienie ciemnozielonewymaga gleb żyznych i wilgotnych, na szpalery

Żywotnik zachodni 'Brabant'

Thuja occidentalis

4,0mulistnienie jasnozielonewymaga gleb żyznych i wilgotnych, doskonały na żywopłoty formowane

Żywotnik zachodni 'Smaragd'

Thuja occidentalis

4,0mstożkowaty, ulistnienie ciemnozielonewymaga gleb żyznych i wilgotnych, na żywopłoty formowane i szpalery

Żywotnik zachodni 'Wareana lutescens'

Thuja occidentalis

5,0mszeroki stożek, ulistnienie złocistewymaga gleb żyznych i wilgotnych, na szpalery i do barwnych zastawień

Drzewa liściaste dekoracyjne zimą

Gatunek i odmiana 

Wysokość 

Walory dekoracyjne 

Uwagi

Brzoza brodawkowata Fastigiata'

Betula pendula

10mwąska regularna  korona, pień i konary białeświatłolubna, dobrze rośnie w każdych warunkach,

Brzoza brodawkowata 'Youngii'

Betula pendula

4mparasolowata zwisająca korona, kora pnia i pędów biała światłolubna, dobrze rośnie w każdych warunkach,

Brzoza pożyteczna 'Doorenbos'

Betula utilis

10mkora białaświatłolubna, dobrze rośnie w każdych warunkach,

Grab pospolity 'Columnaris'

Carpinus betulus

10mpokrój jajowaty, gęsta koronawymagania siedliskowe średnie

Buk pospolity 'Pendula'

Fagus silvatica

25mkorona zwisająca, gładka szara korawymaga gleb żyznych, atrakcyjny jako soliter

Wiśnia pospolita 'Umbraculifera'

Prunus cerasus

zależy od wysokości szczepieniakulista regularna gęsta koronaświatłolubna, dobrze rośnie na glebach wapiennych, znosi warunki miejskie

Sumak octowiec

Rhus typhina

6mgrube pędy, rozłożysta korona światłolubny,dobrze rośnie w każdych warunkach, odporny na zanieczyszczenia powietrza

Sumak octowiec 'Dissecta'

Rhus typhina

5mgrube powyginane pędy, rozłożysta koronabardzo małe wymagania siedliskowe

Robinia akacjowa

Robinia pseudoacacia

25mkorony spłaszczone o egzotycznym wyglądzie bardzo małewymagania siedliskowe, drzewo stosowane do rekultywacji terenów przemysłowych

Robinia akacjowa 'Umbraculifera'

Robinia pseudoacacia

6mkulista regularna gęsta korona małe wymagania siedliskowe

Wierzba biała 'Tristis'

Salix alba

20mzwisające złociste pędy,małe wymagania siedliskowe, ale najlepiej stanowiska słoneczne nad zbiornikami wodnymi

Jarząb pospolity 'Pendula'

Sorbus aukuparia

zależy od wysokości szczepieniakorona zwisająca, szara koramałe wymagania siedliskowe, atrakcyjny jako soliter

Lipy

Tilia sp.

20-35mwyniosłe drzewa z rozłożystymi regularnymi koronamiodporne na suszę i zanieczyszczenia środowiska, małe wymagania siedliskowe

Dąb czerwony

Quercus rubra

25mRegularna szeroka korona, szara koraodporne na suszę i zanieczyszczenia środowiska, małe wymagania siedliskowe

Krzewy liściaste dekoracyjne zimą

Berberys Thunberga

Berberis thunbergii

1,5mpędy czerwonawe, liczne czerwone owoce pozostają na zimęmałe wymagania siedliskowe,

Berberys Thunberga 'Atropurpurea'

Berberis thunbergii

1,5mliczne czerwone owoce pozostają na zimęmałe wymagania siedliskowe

Dereń biały 'Elegantissima'

Cornus alba

3mpędy czerwonemałe wymagania siedliskowe

Dereń biały 'Sibirica'

Cornus alba

3mpędy czerwonemałe wymagania siedliskowe

Dereń biały 'Spaethii'

Cornus alba

3mpędy czerwonemałe wymagania siedliskowe

Dereń rozłogowy 'Flaviramea'

Cornus stolonifera

2mpędy żółtozielone małewymagania siedliskowe, ekspansywny

Irga Dammera 'Major'

Cotoneaster dammeri

0,2mzimozielona, płożąca, czerwone drobne owoce średniewymagania siedliskowe, roślina okrywowa

Irga pozioma

Cotoneaster horizontalis

0,8mszeroko rozpostarta, czerwone drobne owoce średniewymagania siedliskowe

Irga błyszcząca

Cotoneaster lucidus

3mgęsty zwarty krzewmałe wymagania siedliskowe, odporny na zanieczyszczenie środowiska, doskonała na żywopłoty formowane

Leszczyna pospolita 'Contorta'

Corylus avellana

6mpędy powyginane średniewymagania siedliskowe, atrakcyjna jako soliter

Ognik szkarłatny i odmiany

Pyracantha coccinea

2,5mczęściowo zimozielone, owoce długo pozostają na pędach średnie

wymagania siedliskowe,

najlepiej stanowiska słoneczne

Ostrokrzew Meserwy

Ilex meserveae

 zimozielony, czerwone owoce na egz. żeńskichżyzne gleby, odporny na mróz, dobry do pojemników

Róża dzika

Rosa canina

3mczerwone owoce pozostają na zimęmałe wymagania siedliskowe,

Róża wielokwiatowa

Rosa multiflora

3mliczne czerwone owoce pozostają na zimę małewymagania siedliskowe, w szkółkach jako podkładka

Wierzba mandżurska 'Tortuosa'

Salix matsudana

4mpędy powyginane

średnie wymagania siedliskowe,

atrakcyjna jako soliter

Anna Skórkowska, architekt krajobrazu

fot.: Ewa Łuczak i Monika Pawlonka (Agencja Promocji Zieleni)