Actinidia arguta 'Geneva' (aktinidia ostrolistna 'Geneva')

Actinidia arguta ‘Geneva’ (aktinidia ostrolistna Geneva’)

Pnącza ogrodowe bezsprzecznie charakteryzują się dużymi walorami dekoracyjnymi. Obok pięknego ulistnienia lub efektownych kwiatów, stanowiących zapewne największą atrakcję tej grupy roślin, niektóre z nich tworzą smaczne owoce. Pochodząca z krajów Dalekiego Wschodu aktinidia ostrolistna jest przykładem takiego pnącza. Szybki wzrost, ładne liście i przede wszystkim bardzo smaczne owoce sprawiają, że warto bliżej zainteresować się tym łatwym w uprawie, ale ciągle jeszcze mało znanym gatunkiem. 

Actinidia arguta ‘Geneva’ została wyhodowana w Genewie w USA. Odmiana dorasta do 4-8 metrów wysokości, przy czym roczne przyrosty maja od 2 do 3 metrów długości. Główną ozdoba rośliny są owalne, ciemnozielone, błyszczące liście o długości 10-18 cm, które jesieniąj przed opadnięciem, przebarwiają się na piękny, żółty kolor. Pierwsze kwiaty pojawiają się w maju i czerwcu trzeciego lub czwartego roku po posadzeniu. ‘Geneva’ jest klonem żeńskim i tworzy wyłącznie kwiaty jednopłciowe. Niewielkie, białe kwiaty są osadzone pojedynczo lub zebrane po 2-3 sztuki. W centrum kwiatu widoczny jest duży słupek. Aby doszło do zapylenia w pobliżu musi rosnąć klon męski, czyli osobnik tworzący kwiaty męskie, produkujące pyłek. ‘Geneva’ jest jedną z najwcześniejszych odmian aktinidii charakteryzującą się bardzo dużą plennością. Jej owoce dojrzewają sukcesywnie już od połowy września. Owoce przypominają agrest, są pękate, mają długość 2-3 cm oraz masę od 5 do 8 g. Od strony nasłonecznionej cienka i gładka skórka owoców pokryta jest rumieńcem. Owoce są pyszne, mają słodko-kwaskowy, miodowy posmak i przyjemny aromat. Z jednej dorosłej rośliny można uzyskać nawet kilkanaście kilogramów owoców. 
Uprawa aktinidii ostrolistnej nie jest trudna. Pnącze należy sadzić na stanowiskach ciepłych, słonecznych, osłoniętych od wiatrów. Rośliny dobrze rosną na większości wilgotnych, przepuszczalnych gleb w Polsce o odczynie od lekko kwaśnego do neutralnego. W okresach suszy wskazane jest podlewanie. Nawożenie należy przeprowadzać począwszy od drugiego roku po posadzeniu. Od połowy maja do końca czerwca można stosować 2-3 krotnie wieloskładnikowy nawóz mineralny w dawce od 10 (młode rośliny) do 20 g (starsze rośliny), rozsypując go równomiernie wokół roślin. Nie warto spieszyć się ze zbyt wczesnym wiosennym nawożeniem, gdyż zabieg ten pobudza rośliny do wzrostu, a młode pędy aktinidii są wrażliwe na przymrozki. ‘Geneva’ jest odmianą odporną na mróz, wytrzymuje spadki temperatur do -30 ºC i nie ma potrzeby zabezpieczania jej na zimę. Rośliny przeznaczone do celów dekoracyjnych należy sadzić przy mocnych podporach. Aby uzyskać obfite owocowanie należy w pobliżu posadzić zapylacz, czyli osobnik męski (na przykład odmiany ‘Weiki’). Wystarczy 1 roślina męska na 5-8 żeńskich. W celu uzyskania dużej liczby owoców aktinidię najlepiej posadzić przy konstrukcji z drutu rozpiętego między słupkami lub przy ażurowym ogrodzeniu (siatki, metalowe płoty) oraz odpowiednio ciąć, tak aby uzyskać pionowy przewodnik i odchodzące od niego poziomo silne pędy. Aktinidia owocuje na pędach 2 i 3 letnich, które po wydaniu owoców usuwa się zimą, pozostawiając pędy następcze. Aktinidia ostrolistna jest gatunkiem długowiecznym, może być z powodzeniem uprawiana nawet przez 50 lat.
Actinidia arguta ‘Geneva’, jak każde pnącze, nadaje się do okrywania różnorodnych konstrukcji budowlanych: płotów, pergol, altan, kratek przy ścianach budynków itp. Jednak dodatkowym atutem tej odmiany (oraz gatunku) jest wytwarzanie smacznych owoców bogatych w substancje odżywcze, takie jak: minerały (szczególnie potas) witaminy (C, PP, A1, B1, B2) i mikroelementy (np. cynk). Owoce spożywa się na surowo, ale także można z nich przyrządzać szereg potraw i przetworów (galaretki, sałatki, nalewki, wina, doskonałe dżemy i marmolady, susz). Warto jeszcze wspomnieć, że aktinidia ostrolistna jest bliską krewniaczką aktinidii smakowitej, której owoce są sprzedawane pod nazwą kiwi. Jednak kiwi w naszym klimacie nie sprawdza się (rośliny marzną już przy temperaturze -10 ºC). Ponadto amatorzy aktinidii ostrolistnej twierdzą, że walory smakowe owoców odmiany ‘Geneva’ biją na głowę jej włochatą krewniaczkę.
fot. Monika Pawlonka