Tawuły na wiosnę

TAWUŁY NA WIOSNĘ

fot.: Ewa Łuczak, Monika Pawlonka (Agencja Promocji Zieleni)

Stałym elementem wiosennego krajobrazu miasta są obsypane białymi kwiatami tawuły. Są pospolite, wszechobecne, ale niezawodne. Nie mają wielkich wymagań glebowych, tolerują niezbyt zasobne gleby o lekko alkalicznym lub lekko kwaśnym odczynie. Lubią stanowiska słoneczne i półcieniste. Dobrze znoszą suszę, są odporne na zanieczyszczenia, co jest ich podstawową zaletą w warunkach miejskich. Bardzo rzadko ulegają mrozom. Kwitną obficie niezależnie od warunków i pogody. Są tak wdzięczne, że zwracają uwagę nawet najbardziej odpornych na wdzięki przyrody. Niepostrzeżenie stały się symbolem wiosny. Warto poświęcić im trochę uwagi, zwłaszcza, że wśród znanych powszechnie są także mało popularne, a cenne odmiany.

tawuła wczesna (Spiraea arguta)

Jeden z najlepszych i najobficiej kwitnących krzewów wiosennych o białych kwiatach. Kwiaty tej tawuły zebrane są w płaskie kwiatostany i ułożone wzdłuż całej długości ubiegłorocznych pędów. Pojawiają się na roślinie przed rozwojem liści, w kwietniu. Łukowato przewieszające się pędy, tworzą szeroki, gęsty krzew do 1,5 m szerokości i wysokości. Nie ma szczególnych wymagań i nadaje się na wszystkie gleby ogrodowe. Preferuje stanowiska słoneczne. Świetnie wygląda w zestawieniu z krzewami o podobnym terminie kwitnienia, z kwitnącymi wiosennymi bylinami, czy kwiatami cebulowymi. Po kwitnieniu można przycinać młodsze pędy. Najstarsze, słabo kwitnące, należy wycinać u podstawy.

tawuła szara (Spiraea cinerea) 'Grefsheim'

Wyprostowany krzew, o malowniczo przewieszających się pędach. Dorasta do 1,5 m wysokości i takąż osiąga szerokość. Śnieżnobiałe kwiaty pojawiają się najczęściej pod koniec kwietnia i na początku maja i całkowicie pokrywają zeszłoroczne pędy. Kwitnie przed rozwojem liści, 10 dni wcześniej niż S. arguta. Może rosnąć na wszystkich uprawnych glebach ogrodowych, na stanowisku słonecznym. Odporny na mrozy, wytrzymały na mocne cięcie i susze. Może być sadzony w małych i większych grupach, ale także pojedynczo na tle ciemnej zieleni .

tawuła nippońska (Spiraea nipponica) 'Snowmound'

Szeroko rozłożysty, efektownie kwitnący krzew, dorastający do 1,5 m wysokości, szeroki na 2 m. Kwitnie najpóźniej z popularnych białych tawuł, w maju i na przełomie maja czerwca. Kwiaty rozwijają się razem z liśćmi. Są białe, w małych gronach, całkowicie pokrywają pędy. Stanowisko słoneczne lub częściowo zacienione. Jest dość tolerancyjny co do gleby, ale najlepiej rośnie na żyznych i wilgotnych. Odporny na niskie temperatury. Odpowiedni na niewysokie, swobodnie rosnące żywopłoty.

tawuła śliwolistna (Spiraea prunifolia)

Wyprostowany krzew z luźno wiszącymi, cienkimi i łukowato wygiętymi pędami. Dość szybko osiąga ostateczną wielkość, 2-2,5 m. Pochodzi z Japonii i Chin. Jego oryginalne kwiaty często są motywem orientalnych rysunków. Kwiaty białe, różyczkowate, pełne, na długich szypułkach, zebrane są 3-6 szt. Pojawiają się na zeszłorocznych pędach, IV-V. Liście sezonowe, żywozielone, jesienią przebarwiające się na jaskrawe odcienie czerwieni. Wymaga słonecznego, osłoniętego, ciepłego miejsca i zasobnej, ogrodowej ziemi. Marznie w surowe zimy, ale bardzo dobrze odrasta po przycięciu.

tawuła van Houtte'a (Spiraea vanhouttei)

Najpopularniejsza z biało kwitnących tawuł. Jest to szeroko rozłożysty, silnie rosnący krzew, dorastający do 2,5 m wys. Kwiaty zebrane w gęste kwiatostany całkowicie pokrywają zeszłoroczne pędy. Kwitnie długo, bardzo obficie w maju i czerwcu. Pędy tej tawuły są błyszczące, czerwono brązowe, o korze łuszczącej się na starych gałęziach. Liście sezonowe, ciemnozielone. Rośnie na wszystkich ogrodowych glebach, także na suchych i ubogich. Stanowisko słoneczne do lekko cienistego. Odporna na mróz. Polecana dla terenów zieleni i do ogrodów, także na niestrzyżone lub lekko formowane żywopłoty.

Zastosowanie

Biało kwitnące tawuły dobrze wyglądają przede wszystkim w grupie. Najlepiej sadzić je w swobodnych układach po kilka lub kilkanaście sztuk. W większych założeniach np. w parkach dobrze będą wyglądać na obrzeżu masywów drzew lub na tle ciemnej zieleni dużych krzewów. Będą wówczas oddziaływać jeszcze silniej. Nadają się także na nieformowane oraz lekko cięte, półformowane szpalery. Świetnie sprawdzają się na szerokich pasach zieleni rozdzielających jezdnie. Jako krzewy dość duże potrzebują sporo miejsca. Odmiany o słabszym wzroście warto sadzić na coraz popularniejszych rondach w towarzystwie krzewów ozdobnych z liści i kwitnących latem. Wiotkie, sprężyste gałązki, brak kolców i trujących właściwości oraz niewysokie wymagania sprawiają, że są to wręcz idealne rośliny do nasadzeń w pobliżu placów zabaw dla dzieci czy przy szkołach. Z powodzeniem stosuje się je także w zieleni osiedlowej.

Neutralna, biała barwa kwiatów pozwala łączyć tawuły z wieloma krzewami o podobnym terminie kwitnienia np. z odmianami pigwowca (Chaenomeles), z porzeczką krwistą (Ribes sanguineum), z forsycją (Forsythia). Odmiany kwitnące późno, pięknie będą wyglądały na tle śliwy wiśniowej (Prunus cerasifera 'Nigra') o brunatnoczerwonych liściach oraz w towarzystwie czerwonolistnych berberysów i pęcherznic. Tawuły dobrze komponują się także z iglakami. Najlepsze będą tu połączenia z cisami bądź płożącymi jałowcami. Udane zestawienia kolorystyczne uzyskuje się łącząc biało kwitnące tawuły z sezonowymi kwiatami o intensywnych barwach takich jak tulipany i bratki. W przypadku tulipanów najlepsze do połączeń z tawułami będą odmiany o czerwonych, różowych lub pomarańczowych kwiatach, a bratki najlepsze będą niebieskie, granatowe lub bordowe.

Rady praktyczne

Podczas sadzenia roślin z tzw. gołymi korzeniami, należy przyciąć gałęzie o 2/3. Takie krzewy są tanie, ale możemy je sadzić poza okresem wegetacji - wczesną wiosną lub późną jesienią, co stwarza pewne ograniczenia. Materiał roślinny produkowany w pojemnikach (a taki jest oferowany w tej chwili przez większość szkółek) jest dostępny i możliwy do wysadzania przez cały sezon.

Dla urody, obfitego kwitnienia i prawidłowego pokroju tawuł bardzo ważne jest cięcie. W pierwszym roku po posadzeniu warto zrezygnować z kwitnienia na rzecz formowania krzewu. W następnych latach cięcia należy dokonać po kwitnieniu, skracając przekwitłe gałęzie nad niżej położonymi pędami bocznymi, skierowanymi na zewnątrz krzewu. Nie tniemy młodych pędów rozwijających się od wiosny u podstawy krzewu. Najstarsze, słabo kwitnące gałęzie, należy wycinać całkowicie tuż przy ziemi. Co kilka lat warto prześwietlić ostro krzewy usuwając wszystkie stare pędy. Nie cięte tawuły wyglądają nieładnie i słabo kwitną. Warto także pamiętać, że tawuły, podobnie jak większość krzewów nie są długowieczne. Brzydkie, zaniedbane dwudziestoletnie i starsze krzewy należy po prostu zastępować młodymi.