Liliowiec ‘Jan Paweł’

'Jan Paweł'
liliowiec 'Jan Paweł'

Liliowce są z jednymi z cenniejszych bylin ogrodowych. Kwitną obficie od końca czerwca do połowy sierpnia, tworzą ozdobne kępy liści, są długowieczne i łatwe w uprawie. Do tego ich pąki kwiatowe oraz kwiaty są jadalne – mogą stanowić ciekawy, nieco egzotyczny dodatek do dekoracji potraw – sałatek, ciast, galaretek.

Liliowce zrobiły prawdziwie światową karierę. Niespełna 30 skromnych gatunków, które naturalnie rosną na wilgotnych łąkach i obrzeżach lasów Azji Wschodniej, zostało rodzicami ponad 70 tysięcy zarejestrowanych odmian. Ich kwiaty, we wszystkich niemal barwach i zestawieniach, od białych po niemal czarne, mają wyjątkowo oryginalną, niekiedy fantazyjną i rzadko spotykaną w przyrodzie budowę. Ale ozdobne są także ich równowąskie liście, tworzące bujne kępy, wyrastające wczesną wiosną z krótkich, mięsistych kłączy. Kwiaty tworzą się latem po kilka sztuk na jednym pędzie. Co ciekawe, każdy pojedynczy kwiat żyje zaledwie jeden dzień i jest otwarty maksymalnie 16 godzin. Stąd właśnie pochodzi staropolska, dzisiaj już zapomniana, nazwa tego rodzaju - dziennica. Naukowe określenie Hemerocallis pochodzi z greki i oznacza „piękny jeden dzień”. 

Spośród dziesiątek tysięcy wyhodowanych odmian liliowców warto zwrócić uwagę na polski kultywar o czerwonych kwiatach ‘Jan Paweł’, uzyskany w 1979 r. przez warszawskiego zakonnika jezuitę Stefana Franczaka. Roślina ta tworzy atrakcyjne kępy ciemnozielonych, łukowato wygiętych liści, z których w czerwcu wyrastają długie (do 80 cm), sztywne łodygi zwieńczone okazałymi pąkami kwiatowymi. Pąki te rozwijają się na początku lipca w duże, czerwone kwiaty z żółtopomarańczową gardzielą. Kwiaty są pojedyncze, lejkowate, zbudowane z 6 szerokich działek ułożonych w 2 okółkach. Kwiaty żyją zaledwie jeden dzień, ale ze względu na ich dużą liczbę i sukcesywne otwieranie nowych pąków, kwitnienie trwa około 3 tygodni.

Liliowce dobrze się czują na rabatach nasłonecznionych oraz lekko ocienionych. W głębokim cieniu kwitną słabo. Odmiany o kwiatach jasnych potrzebują więcej słońca od ciemnych, które by zachować intensywną barwę, powinny mieć trochę cienia przez kilka godzin popołudniowych. Liliowce, zwłaszcza starsze odmiany takie jak ‘Jan Paweł’, na dobrym stanowisku tworzą okazałe kępy i kwitną obficie bez przesadzania nawet przez 20-30 lat. Mają niewielkie wymagania uprawowe i zadowolą się każdą przeciętną glebą, preferują jednak żyzną, próchniczną, także gliniastą, ale zawsze lekko wilgotną. Dobrze radzą sobie na stanowiskach suchych, bo ich spichrzowe korzenie sięgają w głąb gleby nawet do 80 cm. Rośliny te nie lubią miejsc narażonych na długotrwałe zalewanie wodą - rosną wtedy słabo i mogą zagniwać.

Najkorzystniejszym terminem, sadzenia liliowców jest wczesna wiosna (marzec-kwiecień) i wczesna jesień (przełom sierpnia i września), natomiast rośliny uprawiane w pojemnikach można sadzić przez cały okres wegetacyjny. Liliowce można sadzić w kompozycjach z innymi roślinami na rabatach bylinowych, oraz w dużych grupach na trawnikach w ogrodach naturalistycznych, parkach, zieleni osiedlowej. Nadają się do uprawy w pojemnikach. Wspaniale prezentują się sadzone nad brzegami oczek wodnych oraz wzdłuż krętych ścieżek.

Odmianę ‘Jan Paweł’ aktualnie można podziwiać w pełni kwitnienia m.in. na reprezentacyjnej rabacie w Arboretum w Wojsławicach, gdzie znajduje się imponująca Kolekcja Narodowa Rodzaju Liliowiec, licząca kilka tysięcy kultywarów.