Parametry jakościowe

Parametry jakościowe opisują najważniejsze cechy materiału szkółkarskiego. Celem stosowania parametrów jakościowych jest opisanie danej rośliny. Precyzyjnie zdefiniowane parametry rośliny pozwalają na określenie jej wartości i ceny. W poszczególnych grupach roślin brane są pod uwagę odrębne cechy, które pozwalają określić rozmaite parametry, takie, jak wielkość, liczba pędów, liczba szkółkowań, wiek (dotyczy tylko roślin młodych) i inne.

DOROSŁY MATERIAŁ SZKÓŁKARSKI

Do specyfikacji materiału dorosłego używane są parametry: liczba szkółkowań, wysokość rośliny, liczba pędów, a przy drzewach piennych dodatkowo obwód i wysokość pnia, wielkość bryły korzeniowej. Określa się także, czy rośliny sprzedawane są bez bryły, z bryłą korzeniową czy w pojemnikach.

Wiek rośliny nie jest parametrem jakościowym w odniesieniu do dorosłego materiału szkółkarskiego. Wynika to z faktu, że ten sam gatunek lub odmiana drzewa czy krzewu w różnych warunkach glebowo-klimatycznych osiąga dane parametry w różnym wieku.

Wartościami decydującymi o jakości są przede wszystkim:

• obwód pnia,
• liczba szkółkowań,
• długość pędów (ewentualnie dodatkowo podana może być ich liczba),
• wielkość bryły korzeniowej lub pojemnika.

Szkółkowanie

Przesadzanie roślin w trakcie produkcji mające na celu rozwinięcie przez nie zwartego systemu korzeniowego, co zapewnia korzystne warunki przyjęcia się rośliny po posadzeniu na miejscu stałym. Rośliny powinny być szkółkowane
w odpowiednio dobranej do ich gatunku i odmiany rozstawie.
Po zaszkółkowaniu krzewy i drzewa rosną w tym samym pojemniku 1-2 lata, a w gruncie 2-4 lata.
Różnicę między krzewami raz i dwa razy szkółkowanymi przedstawiają fotografie 15 i 16.

Rośliny bez bryły (z gołym korzeniem) bB

Przygotowanie roślin z gołym korzeniem do sprzedaży polega na ich wykopaniu z kwater gruntowych, posortowaniu i powiązaniu w pęczki (Fot. 17).
System korzeniowy musi być rozbudowany i zdrowy, co zapewni odpowiednia liczba szkółkowań. Konieczne jest również zachowanie odpowiednich proporcji między systemem korzeniowym a częścią nadziemną.
Jedną z kluczowych kwestii w powodzeniu inwestycji z wykorzystaniem roślin z gołym korzeniem jest zadbanie o dobrą kondycję korzeni od momentu zakupu do momentu sadzenia.
Drugą natomiast, równie ważną, jest pielęgnacja roślin, szczególnie w początkowym okresie po posadzeniu.

Rośliny bez bryły sadzimy:

• wiosną — do czasu rozpoczęcia ich wegetacji,
• jesienią — po zakończeniu ich wegetacji.

Sadzone rośliny muszą być bez liści. Termin jesienny sadzenia daje większe szanse na ich lepsze przyjęcie się. Jednak niektóre rodzaje roślin, jak brzozy, buki, głogi, graby, modrzewie i robinie lepiej znoszą termin wiosenny.

Rośliny z bryłą korzeniową B
Przygotowanie roślin z bryłą korzeniową do sprzedaży polega na ich wykopaniu z kwater gruntowych i zabezpieczeniu bryły korzeniowej tak, aby ziemia nie osypała się. Bryła korzeniowa powinna być dobrze przerośnięta i odpowiednio duża, w zależności od gatunku, odmiany i wielkości rośliny. Bryły korzeniowe powinny być zabezpieczone tkaniną, rozkładającą się najpóźniej w ciągu półtora roku po posadzeniu. Bryły drzew liściastych o obwodzie pnia powyżej 14 cm muszą być dodatkowo zabezpieczone drucianą siatką z drutu nieocynkowanego.
Przy krzewach liściastych oraz krzewach i drzewach iglastych z bryłą siatka druciana powinna być stosowana zależnie od potrzeb (od wielkości, jakości bryły i gatunku). Decyduje o tym producent, a informacja taka podawana jest w ofercie i specyfikacji.

Przykłady:
Picea omorika 80/100 – nie musi być siatki
Philadelphus 80/100 - nie musi być siatki
Pinus – siatka obowiązkowa

To dodatkowe zabezpieczenie sprawia, że bryła się nie rozpada. Niedopuszczalne jest stosowanie do balotowania folii lub materiałów syntetycznych nie podlegających biodegradacji. Obie formy zabezpieczenia nie są usuwane w chwili sadzenia, można jedynie rozluźnić drut ściągający siatkę przy szyjce korzeniowej.

Rośliny z gruntu wykopane z bryłą mogą od razu stanowić materiał handlowy. Mogą także zostać wsadzone do pojemnika i wówczas stanowić materiał handlowy, przy czym pojemnik traktowany jest w tym przypadku jako rodzaj opakowania.

Warunkiem powodzenia w przyjęciu się rośliny z bryłą korzeniową jest odpowiednia proporcja bryły do części nadziemnej rośliny. Wskaźnikiem wyznaczającym wielkość średnicy bryły korzeniowej jest obwód pnia.

Rośliny z bryłą korzeniową sadzimy:

• wczesną wiosną lub jesienią - rośliny liściaste w stanie bezlistnym - przy czym termin jesienny daje większe szansę na ich lepsze przyjęcie się. Niektóre rodzaje roślin jak, brzozy, buki, głogi, graby, modrzewie i robinie lepiej znoszą termin wiosenny;
• rośliny iglaste i zimozielone po zakończeniu przyrostu, czyli od początku września, lub przed jego rozpoczęciem w kwietniu (maju).

Rośliny w pojemnikach

Rośliny w pojemnikach powinny mieć silnie przerośniętą bryłę korzeniową i być uprawiane w pojemnikach o pojemności proporcjonalnej do wielkości rośliny. Korzenie muszą być równomiernie rozłożone w pojemniku i widoczne po zewnętrznej stronie bryły korzeniowej.
Korzenie nie mogą być zbyt zbite (sfilcowane). Roślina powinna rosnąć w tym samym pojemniku minimum jeden, ale nie więcej niż dwa lata.

W ofertach, na etykietach, listach przewozowych itd. dotyczących roślin w pojemnikach należy podać pojemność i rodzaj pojemnika. Najczęściej stosowane są pojemniki z tworzywa sztucznego (plastik lub tkaniny polipropylenowe) lub folii. Używane są także pojemniki ulegające biodegradacji, których się nie usuwa przy sadzeniu.
Rośliny muszą być za każdym razem ustawione w rozstawie umożliwiającym odpowiednie wykształcenie części nadziemnej. Najwięcej przestrzeni do wytworzenia szerokiej, symetrycznej i foremnej korony potrzebują drzewa alejowe.
Rośliny z pojemników można sadzić na miejsce stałe przez cały sezon wegetacyjny.

MŁODY MATERIAŁ SZKÓŁKARSKI

Parametry jakościowe materiału młodego określają wiek oraz sposób mnożenia. Przy roślinach młodych w doniczkach podaje się rozmiar doniczki, wysokość i szerokość rośliny oraz wiek. Wiek jest parametrem opisującym roślinę tylko w odniesieniu do roślin młodych. Rośliny te nie są stosowane do nasadzeń na miejsca stałe i stanowią tylko przedmiot obrotu pomiędzy szkółkarzami (wyjątki, np. Pachysandra, Vinca, Hedera).