Ginkgo biloba (miłorząb dwuklapowy)

Ginkgo biloba (miłorząb dwuklapowy)

Jednym z wyjątkowych przedstawicieli roślin nagozalążkowych jest miłorząb dwuklapowy. Pomimo przynależności do grupy drzew iglastych nie wytwarza igieł ani łusek, lecz piękne, wachlarzowate liście. Miłorzęby pojawiły się na ziemi przed wieloma milionami lat jednak do czasów współczesnych przetrwał tylko jeden gatunek.
Ginkgo biloba (miłorząb dwuklapowy) pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Do Europy został sprowadzony z Japonii w XVIII wieku, skąd następnie rozpowszechniono go na cały kontynent. To oryginalne i dekoracyjne drzewo w wieku 30 lat osiąga około 8-12 metrów wysokości, najstarsze zaś obserwowane w Polsce okazy mają około 30 metrów. Średnica drzew rosnących naturalnie w Japonii dochodzi do 5 metrów. Pień drzewa jest przeważnie prosty, korona początkowo stożkowata, luźno ugałęziona, w starszym wieku cylindryczna lub nieregularna, często szeroko rozpostarta. Miłorząb tworzy dwa rodzaje pędów – długo i krótkopędy. Długopędy są jasnobrązowe, z liśćmi osadzonymi skrętolegle. Na nich zaś wyrastają krótkopędy, z liśćmi zebranymi po kilka w formie rozety na szczycie. Wyjątkowe liście mają kształt wachlarzowaty i są często podzielone na dwie klapy. Szeroki wachlarz zbiega się u nasady i przechodzi w długi, cienki ogonek. Unerwienie liści jest równoległe, przy czym nerwy rozwidlają się dychotomicznie. Liście są sezonowe,Ginkgo biloba  jasnozielone, skórzaste, na jesieni złocistożółte. Ginkgo biloba jest rośliną dwupienną, oznacza to, że jedne osobniki wytwarzają wyłącznie kwiaty męskie, a inne wyłącznie kwiaty żeńskie, jednak nie przedstawiają one wartości dekoracyjnej. Kwiaty męskie zebrane są w niewielkie, kilkucentymetrowe kotki i wyrastają na końcach krótkopędów, kwiaty żeńskie zaś są jeszcze bardziej niepozorne i trudno zauważalne. W przypadku, gdy osobnik męski i żeński rosną blisko siebie, dochodzi do zawiązywania owoców. Są one podobne do małych, żółto-zielonych śliwek, które w listopadzie opadają wydzielając nieprzyjemną woń, stąd zaleca się sadzić wyłącznie osobniki jednej płci. Stare egzemplarze miłorzębu wytwarzają niekiedy na pniu i dolnych konarach niezwykłe wyrostki przypominające stalaktyty w jaskiniach. Wyrostki te, zwane z japońskiego „czi-czi”, mają budowę anatomiczną pędu, a gdy dorosną do ziemi, zakorzeniają się. Warto jeszcze wspomnieć, że miłorzęby są drzewami długowiecznymi, dożywającymi 2000 lat. Wiek najstarszych, chińskich egzemplarzy szacuje się nawet na 3500 lat.

Uprawa miłorzębu jest łatwa. Drzewo jest doskonale przystosowane do panujących w Polsce warunków klimatycznych i nie przemarza nawet w najsurowsze zimy. Ponadto miłorzęby świetnie znoszą suszę i zanieczyszczenie powietrza w miastach. Najlepiej rosną oczywiście na glebach żyznych i przepuszczalnych, jednak ich wymagania glebowe i wilgotnościowe są małe.

Miłorząb dwuklapowy jest niewątpliwie oryginalnym i pięknym drzewem zasługującym na szerokie rozpowszechnienie. Przede wszystkim poleca się sadzić miłorzęby w dużych ogrodach i parkach oraz jako drzewo alejowe. Świetnie nadaje się do sadzenia pojedynczo na obszarach trawiastych, w pobliżu reprezentacyjnych budynków, kościołów. Miłorząb od tysiącleci wykorzystywany jest w medycynie. Do dziś uprawiane są specjalne plantacje miłorzębu, z których pozyskuje się liście z przeznaczeniem do wyrobu farmaceutyków wspomagających między innymi pamięć oraz kosmetyków zapewniających spowolnienie procesów starzenia.