Krzewy atrakcyjne od wiosny do jesieni

KRZEWY ATRAKCYJNE OD WIOSNY DO ZIELENI

Anna Skórkowska, architekt krajobrazu

Krzewy liściaste mogą być ozdobą miasta od wiosny do jesieni pod warunkiem, że zostaną odpowiednio wybrane i wkomponowane w otoczenie.

Krzewy liściaste stanowią znaczną część zieleni miejskiej. Te najpopularniejsze i najczęściej sadzone, okres prawdziwej świetności mają dość krótki: kwitną kilka tygodni, czasami miesiąc, a niektóre jesienią zawiązują barwne owoce. Jeżeli nie są odpowiednio pielęgnowane, przestają być elementem dekoracyjnym. Są oczywiście potrzebne, bo korzystnie wpływają na mikroklimat miejski, stanowią osłonę przed spalinami, oddzielają miejsca o różnych funkcjach - ale nie są atrakcyjne ? nie przyciągają wzroku swym wyglądem. Ponieważ ład przestrzeni i estetyka rozwiązań mają bardzo istotny wpływ na ludzi żyjących w danym środowisku (nawet jeśli nie zawsze sobie to uświadamiają), warto zadbać nie tylko o to by w mieście rosło wiele krzewów, ale też by były różnorodne i jak najdłużej cieszyły swym wyglądem. Z doborem krzewów nie ma trudności, bowiem oferta szkółkarska jest z każdym rokiem bardziej urozmaicona.

Zawsze piękne

Krzewy, o których można powiedzieć, że są ozdobą krajobrazu niezmiennie od wiosny do jesieni, można podzielić na dwie grupy.

Pierwsza to krzewy o ozdobnych liściach (czasami też pięknie kwitnące i owocujące) - szkółkarze proponują coraz to nowe i coraz atrakcyjniejsze odmiany, które zwracają uwagę swym niepospolitym wyglądem. Warto je sadzić nie tylko w ogrodach przydomowych, ale i w przestrzeni miejskiej, bo "dobrze wkomponowane w otoczenie" znakomicie rozpraszają monotonię krajobrazu. Można je zestawiać w kolorowe grupy, eksponować na kontrastującym tle, sadzić w dużych skupinach lub pojedynczo jako rośliny soliterowe o pięknym pokroju. Do wykorzystania są krzewy o liściach barwnych, postrzępionych czy bardzo delikatnych.

W warunkach miejskich szansę przetrwania mają głównie krzewy o niewielkich wymaganiach: rosnące na każdej glebie, znoszące suszę i zasolenie. Gatunkom i odmianom bardziej wymagającym trzeba zapewnić odpowiednie stanowisko i regularną opiekę. Tylko wtedy ich uroda ujawni się w pełnej krasie.

Druga grupa to krzewy nadające się do formowania w bryły i fantazyjne figury albo w żywopłoty (wiele z nich ma odmiany o barwnych liściach). W trakcie formowania i po osiągnięciu przewidzianego kształtu wymagają regularnego przycinania i pielęgnacji. Pozostawione samym sobie, deformują się i bezpowrotnie tracą swe walory. Prawie niemożliwe jest naprawienie szkód powstałych w ciągu kilku lat zaniedbań.

Krzewy formowane, w swej zadbanej postaci, powinny na stałe znaleźć miejsce w terenach zieleni. Jak je wykorzystać?

Pojedynczymi egzemplarzami "rzeźb roślinnych" można ozdabiać miejsca o szczególnej randze. Choć taka dekoracja jest kosztowna, warto - ze względu na efekt jaki można się osiągnąć - zainwestować w nią.

Żywopłoty formowane, tak popularne na Zachodzie, a coraz częściej stosowane także w naszej zieleni miejskiej, porządkują optycznie przestrzeń, "uspokajają" chaotyczny zurbanizowany krajobraz i są znakomitym tłem dla innych roślin czy elementów dekoracyjnych (na przykład rzeźb i pomników). fot.1

Odpowiednio usytuowane, gęsto sadzone lub starannie formowane (a więc  zwarte) stanowią doskonałe zapory: ani piesi nie mogą się przez nie przedostać, ani pojazdy przejechać. Są skuteczniejsze niż barierki, płotki czy łańcuchy. fot.2

Krzewy o ozdobnych liściach

Gatunek i odmiana Wielkość(wys. x szer.) Walory dekoracyjne Uwagi

• Berberys ottawski 'Superba' Berberis x ottawensis 4 m x 4 m liście ciemnoczerwone z niebieskim połyskiem, stanowisko słoneczne i półcieniste,doskonały na żywopłoty
  
  
• Berberys Thunberga 'Atropurpurrea' Berberis thunbergii 1,5 - 2 m x 2 m liście purpurowo-czerwone stanowisko  słoneczne lub lekko zacienione, znosi niską temperaturę i okresową suszę, nadaje się na żywopłoty
  
  
• Berberys Thunberga 'Aurea' Berberis thunbergii 1 m x 1,5 m liście żółte stanowisko półcieniste, znosi niską temperaturę i okresową suszę, nadaje się na żywopłoty
  
  
• Berberys Thunberga 'Bonanza Gold' Berberis thunbergii 1,5  m x 1,5 m liście żółto-zielone stanowisko słoneczne i półcieniste, gleby od kwaśnych po lekko alkaliczne, znosi niską temperaturę i suszę, nadaje się na żywopłoty
  
  
• Berberys Thunberga 'Rose Glow' Berberis thunbergii 1,5 ? 2 m x 2 m liście czerwone z białymi i szarymi plamkami stanowisko słoneczne, gleby od silnie kwaśnych po alkaliczne, nadaje się na żywopłoty
  
  
• Bez czarny 'Aurea' Sambucus nigra 4 m x 3 m liście żółte i żółtozielone stanowisko słoneczne i półcieniste, lubi gleby wapienne, znosi zasolenie, toleruje niską temperaturę i suszę
  
  
• Bez czarny 'Laciniata' Sambucus nigra 4 m x 3 m Liście zielone silnie postrzępione stanowisko słoneczne i półcieniste, lubi gleby wapienne, znosi zasolenie, toleruje niską temperaturę i suszę
  
  
• Dereń biały 'Argenteomarginata' Cornus alba 3 m x 3 m liście z szerokim białym brzegiem jesienią karminowoczerwone stanowisko słoneczne, gleby wilgotne
  
  
• Dereń biały 'Aurea' Cornus alba 3 m x 4 m liście żółte stanowisko  słoneczne lub lekko zacienione, gleby wilgotne, toleruje wapń
  
  
• Dereń biały 'Elegantissima' Cornus alba 3 m x 4 m liście biało-zielone, pędy czerwone stanowisko  słoneczne lub lekko zacienione, znosi okresowe zalewanie
  
  
• Dereń biały 'Sibirica Variegata' Cornus alba 3 m x 3 m liście szarozielone z wąskim białym brzegiem, najmłodsze zaróżowione stanowisko  słoneczne, gleby wilgotne
  
  
• Dereń biały 'Spaethii' Cornus alba 3 m x 3 m liście zielone żółto obrzeżone lub żółte, pędy czerwone stanowisko  słoneczne , gleby wilgotne
  
  
• Jaśminowiec wonny 'Aureus' Philadelphus coronarius 2 m x 3 m liście jaskrawożóte lub zielonożółte stanowisko słoneczne, odporny na niskie temperatury, nadaje się na żywopłoty
  
  
• Klon palmowy Acer palmatum 5 m x 5 m liście powcinane, bardzo zmienne, zielone, jesienią rozmaicie się przebarwiają  stanowisko słoneczne lub lekko zacienione, osłonięte, gleba lekko kwaśna, przepuszczalna i wilgotna, źle znosi niską temperaturę i suszę,  przez wiele lat rośnie jako krzew,
  
  
• Klon palmowy 'Atropurpureum' Acer palmatum 3 m x 3 m liście powcinane, bardzo zmienne, intensywnie ciemnoczerwone,  stanowisko słoneczne lub lekko zacienione, osłonięte, gleba lekko kwaśna, przepuszczalna i wilgotna, stosunkowo odporny na niską temperaturę, źle znosi suszę,  przez wiele lat rośnie jako krzew,
  
  
• Klon palmowy 'Dissectum' Acer palmatum 2m x 3 m liście z głęboko powcinanymi postrzępionymi klapami, jesienią przebarwiają się na żółto i pomarańczowo stanowisko słoneczne lub lekko zacienione, osłonięte, gleba lekko kwaśna, przepuszczalna i wilgotna, źle znosi niską temperaturę i suszę,
  
  
• Klon palmowy 'Dissectum Garnet' Acer palmatum 2 m x 2 m liście purpurowoczerwone z głęboko powcinanymi postrzępionymi klapami stanowisko słoneczne lub lekko zacienione, osłonięte, gleba lekko kwaśna, przepuszczalna i wilgotna, źle znosi niską temperaturę i suszę,  przez wiele lat rośnie jako krzew,
  
  
• Krzewuszka cudowna 'Aleksandra' Weigela florida 2,5 m x 2 m liście purpurowobrązowe stanowisko  słoneczne lub lekko zacienione, gleby wilgotne, zasobne, przepuszczalne
  
  
• Krzewuszka cudowna 'Nana Variegata' Weigela florida 1,5 m x 1,0 liście zielone z żółtawym obrzeżeniem stanowisko  słoneczne lub lekko zacienione, gleby wilgotne, zasobne, przepuszczalne
  
  
• Krzewuszka cudowna 'Variegata' Weigela florida 2,5 m x 2 m liście szarozielone z kremowym obrzeżeniem stanowisko  słoneczne lub lekko zacienione, gleby wilgotne, zasobne, przepuszczalne
  
  
• Ligustr okrągłolistny 'Aureum' Ligustrum ovalifolium 3 m x 3 m liście żółto obrzeżone, błyszczące, toleruje gleby wapienne, wrażliwy na niskie temperatury, dobrze rośnie w miejscach słonecznych i osłoniętych, bardzo dobrze znosi formowanie
  
  
• Ligustr pospolity 'Aureum' Ligustr pospolity 1,5 m x 2 m liście złociste stanowisko słonecznye, toleruje gleby wapienne, wrażliwy na niskie temperatury, bardzo dobrze znosi formowanie
  
  
• Perukowiec podolski Cotinus coggygria 3-5 m x 3 m liście jasnozielone jesienią jaskrawożółte, puszyste owocostany stanowisko suche i słoneczne, dobrze rośnie na glebach wapiennych, znosi lekkie zasolenie
  
  
• Perukowiec podolski 'Royal Purple' Cotinus coggygria 3 m x 3 m liście ciemnopurpurowe, jesienią jaskrawoczerwone stanowisko suche i słoneczne, dobrze rośnie na glebach wapiennych, znosi lekkie zasolenie
  
  
• Pęcherznica kalinolistna 'Diabolo' Physocarpus opulifolius  2,5 m x 3 m liście purpurowoczerwone stanowisko słoneczne i półcieniste, gleby suche i wilgotne, znosi niską temperaturę i suszę, nadaje się na żywopłoty
  
  
• Pęcherznica kalinolistna 'Luteus' Physocarpus opulifolius 3 m x 3 m liście żółte stanowisko słoneczne i półcieniste, gleby suche i wilgotne, znosi niską temperaturę i suszę, nadaje się na żywopłoty
  
  
• Tawuła japońska 'Goldflame' Spirea japonica 1 m x 1 m liście młode miedzianopomarańczowe starsze żółte i zielonożółte stanowisko słoneczne, gleby raczej żyzne
  
  
• Tamaryszek francuski Tamarix gallica 3 m x 3 m Liście delikatne, lancetowate, zredukowane stanowisko słoneczne, odporny na suszę i zasolenie gleby
  
  
• Tamaryszek drobnokwiatowy Tamarix parviflora 3-4 m x 3 m  stanowisko słoneczne, odporny na suszę i zasolenie gleby

Na koniec jeszcze jedna uwaga

Wszystkie krzewy liściaste dobrze uformowane i zwarte, o wysokości odpowiadającej funkcji jaką spełniają i pokryte masą zdrowych liści mogą stanowić ozdobę miasta przez cały okres wegetacji. Dzieje się tak, jeżeli spełnione są dwa podstawowe warunki:

• odpowiednie dla danego gatunku stanowisko (głównie właściwości gleby i nasłonecznienie, a w niektórych wypadkach także osłonięcie od wiatru),
• systematyczna pielęgnacja już od momentu posadzenia (odchwaszczanie, podlewanie w okresie suszy, prawidłowe cięcie pielęgnacyjne przeprowadzane w odpowiednim dla danej grupy krzewów czasie i w miarę potrzeb cięcie formujące, co jakiś czas nawożenie).

Brak odpowiednich funduszy albo lekceważenie tych podstawowych potrzeb krzewów powoduje, że część młodych nasadzeń marnieje, a pozostałe wyglądają żałośnie. fot.3  Starsze krzewy rozrastają się nadmiernie albo - źle przycinane - nie kwitną i słabo rosną. Nie pomoże sadzenie nawet najciekawszych odmian krzewów, gdy pozostaną bez opieki ? będą wyglądać źle i trudno będzie traktować je jako element dekoracyjny w przestrzeni miejskiej. Trzeba to zawsze brać pod uwagę przed rozpoczęciem przedsięwzięcia i od możliwości późniejszych działań uzależniać decyzje o doborze nasadzeń. Lepiej sadzić mniej krzewów, ale za to starannie dobranych do siedliska, a po posadzeniu dobrze je pielęgnować, niż wypełniać powierzchnie wielką ilością sadzonek, które zmarnieją po pierwszym sezonie.