Róże w miejskim klimacie

RÓŻE W MIEJSKIM KLIMACIE

Agnieszka Waszak, architekt krajobrazu

fot.: Ewa Łuczak (Agencja Promocji Zieleni)

Delikatny zapach, piękny kolor i kształt kwiatu, uroda jesiennych owoców - to wszystko sprawia, że róże od wieków są jednymi z częściej sadzonych roślin. Wśród wielu odmian róż w mieście najlepiej spisują się róże okrywowe i parkowe.

Róże okrywowe...

...charakteryzują się zdolnością do rozkrzewiania, niektóre odmiany wytwarzają podziemne rozłogi, u innych pędy płożą się po ziemi lub pokładają się. Dzięki temu róże te tworzą szczelną okrywę z pędów i liści, zapobiegającą wyrastaniu chwastów. Można je więc stosować wszędzie tam, gdzie inne rośliny okrywowe, np. zamiast trawnika lub na rabatach przy budynkach użyteczności publicznej, w zieleni osiedlowej, w parkach. Latem ozdobą ich są liczne kwiaty, a jesienią koralowo-czerwone, dekoracyjne owoce. Oprócz tego urodę ich stanowią liście i kolczaste pędy.

Biało kwitnącą różę 'Alba Meidiland' można stosować jako uzupełnienie rabat w kolorze czerwonym lub różowym. Szczególnie dobrze komponuje się ona z grupami krzewów. Charakteryzuje ją nieprzerwane kwitnienie od czerwca do mrozów. Tworzy kwiaty pełne, średnicy 2-3 cm, zebrane w duże kiście.

Do ogrodów przydomowych, jak również w zieleni publicznej dobrą odmianą jest 'Bonica 82'. Róża ta w czerwcu okrywa się pełnymi, różowymi kwiatami o delikatnym zapachu, powtarza kwitnienie.

Różowe, pojedyncze kwiaty ma odmiana 'Nozomi'. Główny okres jej kwitnienia przypada na czerwiec. Ponadto do późnej jesieni utrzymują się na pędach drobne, błyszczące liście.

Róża 'The Fairy' to podstawowa róża okrywowa sadzona w Europie. Charakteryzują ją pokładające się pędy, które okrywają glebę. Kwitnienie zwykle rozpoczyna stosunkowo późno, bo w połowie czerwca. Różowe, pełne, drobne, zebrane w duże kwiatostany, kwiaty rozwijają się nieprzerwanie do zimy. W przypadku tej odmiany usuwanie przekwitniętych kwiatów nie jest konieczne.

'Lovely Fairy' to sport odmiany 'The Fairy', różniący się od niej jedynie intensywnie różową barwą kwiatów

Róża holenderska (Rosa x  rugotida) 'Dart's Defender', powstała ze skrzyżowania Rosa rugosa i Rosa nitida, bardzo odpornych na mróz i choroby gatunków. Jest niższa, bardziej zwarta i wytwarza więcej rozłogów niż Rosa rugosa. Doskonale nadaje się do obsadzania skarp, gdyż wytwarza dużą ilość rozłogów korzeniowych i dzięki temu przerasta glebę. Pędy tej odmiany są wyprostowane i bardzo kolczaste, można więc ją stosować na żywopłoty obronne. Dobrze rośnie na nieużytkach, warta polecenia do obsadzania pasów zieleni przyulicznej. Róża ta jest dekoracyjna dzięki różowym, dużym kwiatom, pojawiającym się w czerwcu. Kwiaty jej mają silny zapach, mogą być pojedyncze, półpełne lub pełne. Zdobią ją także ciemnoczerwone, dekoracyjne owoce. Ze względu na wyjątkowo intensywny zapach polecana do sadzenia blisko ciągów komunikacyjnych, przy miejscach odpoczynku.

Róże parkowe

Do grupy róż parkowych zalicza się rodzime gatunki: różę (Rosa canina), różę rdzawą (Rosa rubiginosa), a także różę pomarszczoną (Rosa rugosa) i jej mieszańce oraz odmiany wielokwiatowe dorastające do 1-1,5 m wys. Oba krajowe gatunki polecane są szczególnie do nasadzeń naturalistycznych, zadrzewień śródpolnych, jak również do parków. Można je sadzić przy drogach i autostradach.

Róża rdzawa (Rosa rubiginosa) rośnie dziko na terenie całej Polski. Jest to krzew o szybkim wzroście, początkowo pędy jego rosną w górę, potem przewieszają się. Ma pojedyncze, różowe kwiaty i bardzo ozdobne owoce, długo utrzymujące się na krzewach. Różę tę można rozpoznać po zapachu jabłek, jaki wydzielają jej liście. Różę rdzawą można sadzić w formie jednorzędowego, nieformowanego żywopłotu, w rozstawie 30-40 cm.

Róża pomarszczona (Rosa rugosa) chociaż pochodzi z Dalekiego Wschodu, w Polsce sadzona jest od dawna. Nadaje się do obsadzania dróg, wydm i skarp, wytwarza bowiem rozłogi, z których wyrastają pędy. Kwiaty jej są pojedyncze, mogą mieć kolor różowofioletowy lub biały. Róże z tej grupy doskonale nadają się do sadzenia w pasach zieleni przyulicznej, w związku z tym warto je stosować częściej. Można z nich tworzyć także nieformowane żywopłoty. Jednakże trzeba pamiętać, że róża ta i jej odmiany najlepiej rosną na glebach o odczynie kwaśnym i obojętnym, na zasadowych występuje chloroza (liście mają jasnożółty kolor).

Jedną z odmian róży pomarszczonej jest 'Hansa', o różowoczerwonej barwie dużych, półpełnych kwiatów. Roztaczają one intensywny zapach. 'Hansa' kwitnie w czerwcu, potem mniej obficie do jesieni. Ma bardzo dekoracyjne, duże, jaskrawoczerwone owoce. Polecana jest do sadzenia zarówno w ogrodach przydomowych, jak i zieleni publicznej.

Podobną odmianą jest róża 'Moje Hammarberg', różni się właściwie tylko kolorem kwiatów, które są ciemnoróżowe.

Wyhodowana w Polsce odmiana Rosa rugosa 'Adam Chodun' ze względu na silny zapach wydzielany przez duże, ciemnoróżowe, półpełne kwiaty, polecana jest do stosowania w parkach i zieleni osiedlowej w pobliżu miejsc wypoczynku, ławek, itp., gdzie będzie można docenić jej walory.

Odmiana róży 'Frühlingsduft' to bardzo silnie pachnąca róża o różowo-kremowych, półpełnych, średniej wielkości kwiatach. Kwitnie bardzo wcześnie, bo już w połowie maja. Latem ukazują się pojedyncze kwiaty. Jest to duży krzew, pojedynczy okaz zajmuje nawet 2-3 m powierzchni. Z tego względu dobrze wygląda sadzony pojedynczo lub w dużych odstępach. Aby wykorzystać walory tej róży, dobrze jest ja sadzić w ogrodach przydomowych lub w parkach przy ścieżkach i placykach wypoczynkowych.

Róża 'Nevada' ma pojedyncze, kremowe kwiaty średniej wielkości. Główny okres kwitnienia tej odmiany przypada na czerwiec, potem wytwarza mniej kwiatów. Pędy młodych krzewów są grube i wyprostowane, później przewieszają się. Róża ta sprawdza się sadzona w zieleni miejskiej, jak i w ogrodach przydomowych.

Aby rosły zdrowo

Celem selekcji prowadzonej w szkółkach jest wybranie odmian najbardziej odpowiednich do naszych warunków klimatycznych, jak również odpornych na choroby i szkodniki. Róże uprawiane i sprzedawane są w pojemnikach, można więc sadzić je właściwie przez cały sezon wegetacyjny. Na uwagę zasługują róże produkowane na własnych korzeniach (nie są szczepione). Są one bardziej zimotrwałe. Należy sadzić 5 cm głębiej, niż rosły dotychczas i ściółkować 5-8 cm warstwą kory z drzew iglastych. Dzięki temu kopczykowanie krzewów jest zbędne. Warstwa kory dodatkowo zatrzymuje wilgoć w glebie oraz zapobiega wyrastaniu chwastów.

W przypadku róż okrywowych można co kilka lat przeprowadzić cięcie odmładzające lub korygujące wysokość krzewów. U róż 'Alba Meidiland', 'The Fairy', 'Lovely Fairy' wykonuje się cięcie wiosenne co 2-3 lata. W przypadku odmian 'Nevada' i 'Frühlingsduft' wycina się najstarsze pędy. Róże z grupy rugosa można przycinać maszynowo. Delikatnie, kilka lat po posadzeniu, tnie się różę 'Hansa'. Nie przeprowadza się cięcia odmiany 'Dart's Defender'. Nie jest potrzebne usuwanie przekwitniętych kwiatów.

Róże parkowe atakowane są często przez skoczka różanego. Zwalcza się go stosując opryski na początku żerowania (druga połowa maja), np. owadofosem lub mospilanem.

Tab.1 Wysokość i gęstość sadzenia odmian róż.

Dziękuję Panu Marcelemu Ciesielskiemu za pomoc w przygotowaniu artykułu (A.W.)