3 grudnia 2020
Dereń kousa
DRZEWA OBSYPANE GWIAZDKAMI
Derenie o ozdobnych kwiatach to jedne z najoryginalniejszych drzewek ogrodowych. Wbrew pozorom rośliny te przyciągają uwagę nie samymi kwiatami, które są małe i wcale nie rzucają się w oczy, lecz ozdobnymi liśćmi wyrastającymi u podstawy kwiatostanów – tzw. podsadkami. W trakcie kwitnienia rośliny wyglądają, jakby były obsypane gwiazdkami.
W polskich szkółkach i centrach ogrodniczych dostępne są liczne odmiany dwóch gatunków derenia o dekoracyjnych, barwnych podsadkach: pochodzącego z Azji derenia kousa (Cornus kousa) oraz pochodzącego z Ameryki Północnej derenia kwiecistego (Cornus florida). Dereń kousa i jego odmiany charakteryzują się lepszą mrozoodpornością, można je uprawiać na terenie całego kraju. Dereń kwiecisty jest bardziej wrażliwy na mróz, stąd lepiej sprawdza się sadzony na zachód od Wisły, zwłaszcza na Dolnym Śląsku i w okolicach Szczecina. Odmiany obu dereni różniące się między sobą siłą wzrostu oraz kolorem, wielkością i kształtem podsadek. Niektóre mają też barwne liście.
Dereń kousa to nieduże drzewo o nieregularnym pokroju, luźnej, szerokiej koronie. Dorasta do 5-7 m wysokości. Pędy są początkowo wzniesione, natomiast gałęzie układają się horyzontalnie. Liście są eliptyczne, ostro zakończone, mają do 12 cm długości, atrakcyjne przebarwiają się jesienią na żółto, czerwono i purpurowo. Kwiaty są zebrane w małe główkowate kwiatostany (przypominające żółtozielone pomponiki) otoczone od spodu atrakcyjnymi, białokremowymi podsadkami. Podsadki są eliptyczne, zwykle ostro zakończone, mają od 4 do 6 cm długości i są największą ozdobą rośliny. Dereń kousa kwitnie bardzo obficie na przełomie maja i czerwca. Kuliste, czerwone owoce dojrzewają we wrześniu, przypominają owoce liczi chińskiego i są jadalne, choć niezbyt smaczne.
Wśród oferowanych odmian derenia kousa najbardziej odporną na mróz jest odmiana botaniczna dziko rosnąca w Chinach – var. chinensis. Można ją śmiało uprawiać w najchłodniejszych rejonach kraju. Drzewo rośnie podobnie jak gatunek. Mniejsze rozmiary, około 3 m wysokości, osiąga odmiana ‘China Girl’. Jej podsadki są zaokrąglone, duże, białe. Do 4-5 m wysokości dorastają odmiany ‘Milky Way’ o białych, ostro zakończonych podsadkach oraz ‘Satomi’ o podsadkach w atrakcyjnym, różowym kolorze.
Spośród odmian derenia kwiecistego w sprzedaży najpopularniejsze są ‘Rainbow’ o niedużych białych podsadkach oraz ozdobnych, żółto obrzeżonych liściach, fantastycznie przebarwiających się jesienią oraz ‘Rubra’ o ciemnoróżowych, czerwieniejących podsadkach. Obie odmiany są jednak wrażliwe na silny mróz. Wymagają ciepłych osłoniętych stanowisk i zabezpieczenia na zimę. Owoce derenia kwiecistego to niewielkie, czerwone, błyszczące pestkowce, zupełnie inne, niż te u derenia kousa.
Ciekawą odmianą mieszańcową o bardzo dużych i niezwykle efektownych podsadkach kwiatowych (średnicy 10-15 cm!) jest odmiana ‘Venus’. Odmiana ta zdobyła wyróżnienie dziennikarzy w Konkursie Roślin Nowości Międzynarodowej Wystawy 'Zieleń to Życie' w 2017 r. Roślina dorasta do 3-5 m wysokości i jest odporna na mróz.
Opisane derenie wymagają gleb żyznych, umiarkowanie wilgotnych, przepuszczalnych o kwaśnym pH. Preferują stanowiska słoneczne do półcienistych, miejsca zaciszne, osłonięte od wiatru. Dosyć dobrze znoszą krótkotrwałą suszę. Rośliny najpiękniej prezentują się sadzone pojedynczo lub w niewielkich grupach na tle regularnie koszonego trawnika albo nad brzegiem oczka wodnego. Drzewa dereni są ozdobne nie tylko w okresie kwitnienia, ale także latem i jesienią – dzięki ładnym, atrakcyjnie przebarwiającym się liściom.
