Lilak pospolity ‘Mme Lemoine’

Syringa vulgaris ‘Mme Lemoine’
Lilak pospolity ‘Mme Lemoine’

Lilak pospolity uprawiany jest w Polsce od kilku stuleci. Dziś mało kto wie, że nie jest to gatunek krajowy, a jego obecność zawdzięczamy Turkom. Prawdopodobnie pierwsze krzewy lilaka pospolitego zostały sprowadzone do Europy (do Wiednia) z Konstantynopola w 1563 roku, ale na Półwyspie Iberyjskim roślina była znana już około 900 roku. Dzięki pachnącym kwiatom krzew podbił serca miłośników roślin i artystów, którzy sławili jego urodę w sztukach plastycznych, poezji i muzyce.

Wiechowaty kwiatostan lilaka pospolitego tworzą drobne, intensywnie pachnące kwiaty w kolorze lila – stąd nazwa gatunku. U odmian ogrodowych kwiaty przybierają różne barwy: są białe, niebieskie, różowe, karminowe, filetowe, a nawet żółtawe. Mogą być pojedyncze lub pełne. Intensywna hodowla odmian lilaka pospolitego rozpoczęła się we Francji ponad 100 lat temu. Pierwszym hodowcą był Victor Lemoine, a jego pracę kontynuowali syn i wnuk. Firma Lemoine wprowadziła na rynek ponad 200 odmian lilaków. Wiele z nich jest do dziś bardzo popularnych.

Ze szkółki Victora Lemoine pochodzi piękna, do dziś popularna odmiana ‘Mme Lemoine’ o pełnych, białych kwiatach, uzyskana w 1890 r. Jest to rozłożysty krzew lub niewielkie drzewo o kształtnej koronie. Rośnie dosyć wolno, dorasta do 3 m wysokości. Tworzy widlasto rozgałęzione pędy oraz sercowate liście osadzone na niezbyt długich ogonkach. Liście są ciemnozielone, skórzaste i błyszczące. Pąki kwiatowe są żółtokremowe, ale rozwijające się z nich kwiaty mają kolor czystej bieli. Kwiaty są pełne, zbudowane z rurki i licznych, szeroko rozpostartych łatek w kształcie łódeczki, o wywiniętych do góry brzegach, mają do 1,5 cm średnicy. Kwiaty są liczne, zebrane w gęste, zbite kwiatostany złożone z kilku stożkowatych wiech osadzonych na szczytach pędów. Mają około 15 cm długości. Krzew kwitnie w maju, po przekwitnięciu pozostaje ozdobny z liści.

Lilak pospolity jest gatunkiem łatwym w uprawie. Preferuje gleby żyzne, wilgotne i przepuszczalne, obojętne do lekko zasadowych, ale całkiem dobrze rośnie także na glebach mniej urodzajnych. Znosi suszę i jest odporny na mróz. Wymaga stanowisk słonecznych. Sadzony w miejscach cienistych kwitnienie mniej obficie. Po kwitnieniu, przede wszystkim ze względów estetycznych, warto usuwać zaschnięte pozostałości kwiatostanów, które dosyć długo utrzymują się na krzewach stanowiąc ich wątpliwą ozdobę. Obcinanie owocostanów zapobiega zawiązywaniu się nasion, co również wpływa na lepsze kwitnienie w przyszłym roku. W przypadku roślin szczepionych należy pamiętać o usuwaniu dzikich pędów wyrastających z podkładki.

Odmiana ‘Mme Lemoine’ została wyróżniona brytyjską nagrodą AGM. Roślina pięknie prezentuje się sadzona pojedynczo, w miejscach eksponowanych, oraz w grupach jedno lub wieloodmianowych. Szczególnie atrakcyjnie wygląda w towarzystwie odmian o kwiatach w ciemnych kolorach lila, z którymi efektownie kontrastuje. Niepowtarzalny urok w czasie kwitnienia mają nasadzenia szpalerowe lilaków. W szkółkach, obok tradycyjnych krzewów dostępne są rośliny w formie drzewek z wyprowadzonym pniem i koroną. Mogą stanowić niepowtarzalny prezent i wieloletnią pamiątkę np. z okazji pierwszej komunii, które zwykle odbywają się w okresie kwitnienia lilaków.