6 października 2015
Schisandra chinensis
Schisandra chinensis
cytryniec chiński
to azjatyckie pnącze naturalnie występujące na obszarach Chin, Półwyspu Koreańskiego i Syberii. W Azji jest uprawiane nie tylko dla celów ozdobnych, ale przede wszystkim ze względu na bogate w substancje odżywcze owoce. W Chinach owoce cytryńca są równie popularne jak korzeń żeń-szenia. Wykorzystuje się je w medycynie ludowej i farmakologii. W Polsce jest to przede wszystkim roślina ozdobna, ale coraz popularniejsza w kręgach osób poszukujących nowych, ciekawych smaków, wśród szefów kuchni i amatorów nalewek.
Cytryniec chiński rocznie przyrasta od 0,5 do 1,5 m. Jego cienkie, brązowe pędy owijają się wokół podpór wspinając się na wysokość od 3 do 10 metrów. Owalne liście mają od 5 do 10 cm długości, są ciemnozielone, ostro zakończone, osadzone na krótkich, czerwonawych ogonkach. Jesienią liście przebarwiają się na intensywnie żółty kolor. Na przełomie maja i czerwca na pędach pojawiają się drobne, pachnące kwiaty w kolorze białym, kremowym albo różowym. Kwiaty są rozdzielnopłciowe, męskie i żeńskie, mają do 1,5 cm średnicy. W przeciwieństwie do owoców kwiaty są mało zauważalne i nie stanowią większej wartości dekoracyjnej. Dojrzałe owoce są czerwone, kuliste, mają około 1 cm średnicy i są zebrane po kilkanaście w długich, zwisających kłosach. Owoce dojrzewają jesienią, można je spożywać świeże lub suszone, albo przygotowywać z nich soki, galaretki czy wyjątkowo smaczne nalewki. Wszystkie części rośliny (pędy, liście i owoce) zawierają schizandrynę, substancję tonizującą i wzmacniającą, a także witaminę E, łatwo przyswajalne mikro i makroelementy: cynk, mangan, molibden, miedź, nikiel, tytan, żelazo, magnez, potas i fosfor. Z pędów i liści można parzyć herbatki o działaniu wzmacniającym. Chińczycy jagody cytryńca nazywają owocami o pięciu smakach, ponieważ okrywa owocu jest słodka, miąższ kwaśny, nasiona gorzkie i cierpkie, a wyciąg z nasion słonawy.
Cytryniec chiński dobrze rośnie na glebach żyznych, gliniasto-piaszczystych, przepuszczalnych, umiarkowanie wilgotnych. Nie lubi bezpośredniego nasłonecznienia i suszy, dlatego najlepiej sprawdzi się w lekkim ocienieniu, na wystawie północno-zachodniej lub północno-wschodniej, w miejscach osłoniętych. Jest odporny na mróz i może być sadzony na terenie całego kraju. Nie wymaga zabezpieczania na zimę. Owocowanie rozpoczyna w 4-6 roku po posadzeniu. Rośliny można sadzić przy różnego rodzaju ogrodzeniach, płotach, siatkach, podporach typu tyczek, kratek i pergol.