23 marca 2010
Gaultheria procumbens
Golteria pełzająca pochodzi z Ameryki Północnej. Pierwsze wzmianki o uprawie tej ciekawej, płożącej rośliny z rodziny wrzosowatych pochodzą z drugiej połowy XVIII wieku. W przeciwieństwie do większości krzewów z grupy roślin wrzosowatych nie kwiaty, lecz trwałe liście i owoce stanowią o dekoracyjności golterii.
Gaultheria procumbens jest zimozieloną, niską krzewinką rozrastającą się za pomocą podziemnych rozłogów, jednak nie jest ekspansywna i charakteryzuje się wolnym tempem wzrostu. Wyprostowane, bardzo cienkie pędy dorastają do 10 centymetrów wysokości. Roślina rozrasta się wolno tworząc zwarte kobierce. Ciemnozielone, skórzaste i błyszczące listki mają długość około 3-5 centymetrów, są skrętolegle osadzone na łodydze. Młode przyrosty często przyjmują czerwonawy lub brązowy odcień. Jesienią i zimą liście wybarwiają się na lekko bordowy kolor. Golteria pełzająca kwitnie od lipca do sierpnia. Z kątów liści na krótkich, zwisających szypułkach wyrastają białe lub lekko różowe, beczułkowate kwiaty wydzielające delikatny zapach. Podobne do jagód owoce zawiązują się już w sierpniu. W rzeczywistości owocem golterii jest torebka, jednak otaczający ją zmięśniały kielich tworzy owoc rzekomy, przypominający jagodę. Dojrzałe owoce osiągają średnicę około jednego centymetra, ich skórka jest czerwona i błyszcząca. Wewnątrz są białe, gąbczaste i silnie aromatyczne (pachną kamforą). Owoce długo, bo aż do wiosny, utrzymują się na pędach.
Gaultheria procumbens dobrze rośnie na glebach lekkich, przepuszczalnych, świeżych, ale bogatych w próchnicę i nie przesychających, na stanowiskach półcienistych. Jak większość roślin z rodziny wrzosowatych preferuje lekko kwaśny odczyn podłoża. Golteria pełzająca jest wytrzymała na mrozy, nie wymaga zabezpieczeń na zimę. Jedynie rośliny sadzone na stanowiskach słonecznych i wietrznych powinny być lekko okryte cieniówką lub stroiszem, bowiem jak większość krzewów o trwałym ulistnieniu, są narażone na wysychanie w czasie mroźnej i słonecznej pogody, przy jednoczesnym braku pokrywy śnieżnej.
Golteria pełzająca jest doskonałą rośliną okrywową. Zimozielone kobierce szczególnie pięknie prezentują się w okresie owocowania, od jesieni aż do wiosny. Sadzona na skalniakach umacnia je i chroni przed wymywaniem podłoża w okresie silnych opadów deszczu. Doskonale komponuje się z roślinami sadzonymi na wrzosowisku, szczególnie pod koronami drzew o głębokim systemie korzeniowym (sosen, jodeł). Golterię można stosować do obsadzania rabat, a nawet uprawiać w pojemnikach, najczęściej jako podszycie rosnących w nich drzewek lub krzewów. Sprzedawana w ozdobnych doniczkach (osłonkach) może służyć do dekoracji wnętrz. Owoce golterii stanowią prawdziwy przysmak kuropatw, co znalazło odzwierciedlenie w angielskiej nazwie rośliny. W Ameryce Północnej z suszonych liści golterii parzy się herbatę, a owoce używa do wypieku ciast. Wytwarzany z roślin olejek wykorzystywany jest w przemyśle spożywczym, perfumeryjnym oraz farmaceutycznym.