Kosaciec syberyjski

Iris sibirica
Kosaciec syberyjski

Kosaciec syberyjski to rodzima, choć rzadko spotykana w kraju na stanowiskach naturalnych bylina porastająca wilgotne łąki i bagna. Poza Polską występuje na obszarze Europy Środkowo-Wschodniej, na wschodzie Rosji, po Jezioro Bajkał i Kaukaz. W ogrodach kosaciec syberyjski uprawia się dla ozdobnych kwiatów oraz dekoracyjnych liści, zebranych w gęste, strzeliste kępy o wysokości od 0,5 do 1 m. Blaszki liściowe są bardzo wąskie, mają nie więcej niż 1 cm szerokości, są jasnozielone, wyrastają z krótkich, podziemnych kłączy. W maju pośród liści ukazują się okrągłe w przekroju pędy kwiatostanowe, na których tworzy się od 3 do 5 kwiatów. Niebieskofioletowe kwiaty z jasnym rysunkiem na dolnych płatkach mają około 6-7 cm średnicy, rozwijają się w czerwcu, są wyniesione ponad liście. Pojedynczy kwiat jest zbudowany z 6 działek, trzy z nich (zewnętrzne) są szersze, wywinięte do dołu, mają białą plamkę z niebieskimi żyłkami, a pozostałe trzy (wewnętrzne) są węższe i wznoszą się. Kwiaty są zapylane przez trzmiele. Nasiona zawiązują się w cylindrycznych, zielonych torebkach nasiennych, brązowiejących i otwierających się po dojrzeniu. Zaschnięte torebki są dekoracyjne, można je ścinać i wykorzystywać do suchych bukietów. Po kwitnieniu roślina pozostaje ozdobna z liści.

Kosaciec syberyjski jest byliną łatwą w uprawie. Najlepiej rośne na stanowiskach wilgotnych do podmokłych, na glebach żyznych, torfowych, próchnicznych, o lekko kwaśnym pH. Preferuje miejsca słoneczne do lekko ocienionych. Sadzony w cieniu słabo kwitnie. Co roku wiosną trzeba obcinać zaschnięte liście. Co kilka lat kępy wymagają dzielenia i rozsadzania, co dobrze wpływa na kondycję roślin. Kosaciec syberyjski jest byliną odporną na mróz i zdrową, problem mogą stanowić czarne, drobne mszyce pojawiające się wiosną na młodych liściach. W przypadku gdy je zauważymy rośliny wystarczy opryskać środkiem mszycobójczym.

W szkółkach dostępny jest gatunek oraz odmiany ogrodowe o kwiatach w kolorach od białego, przez różowe, lila i błękitne, po fioletowe i granatowe. Rośliny te stanowią ciekawy element rabat bylinowych, kompozycji naturalistycznych i rustykalnych. Świetnie rosną nad brzegami naturalnych zbiorników wodnych, oczek i strumieni. Kwiaty można ścinać i wstawiać do wazonów. Spotykany w naturze kosaciec syberyjski jest rośliną objętą ochroną.