Leszczyna turecka

Corylus colurna
Leszczyna turecka

Rodzaj leszczyna liczy około 15 gatunków krzewów, rzadziej drzew, występujących w Europie, Azji i Ameryce Północnej. U nas najpopularniejszym z nich jest leszczyna pospolita (C. avellana) – gatunek naturalnie występujący w Polsce, uprawniany dla wartościowych i smacznych orzechów laskowych, oraz jako dekoracyjny krzew lud niewielkie drzewo. Wartościowym gatunkiem drzewiastym, mało znanym i rzadko stosowanym, a zasługującym na popularyzację, jest leszczyna turecka, polecana do sadzenia w miastach jako drzewo alejowe i przyuliczne. 

Leszczyna turecka naturalnie występuje w południowo-wschodniej Europie, w Turcji i na Kaukazie. Jej cechą charakterystyczną jest gęsta korona, przyjmująca kształt regularnego stożka. Dzięki licznym, silnie rozgałęzionym i regularnie ułożonym pędom obserwowane z oddali egzemplarze sprawiają wrażenie, jakby zostały wręcz uformowane. Drzewa tworzą proste pnie pokryte szarą, spękana korą, osiągają 20-25 m wysokości. Ich ozdobą są duże, zielone liście osadzone na 2-3 cm długości ogonkach. Blaszki liściowe mają do 12 cm długości, w zarysie są szerokojajowate, na wierzchołkach zaostrzone, u nasady sercowate, lekko pomarszczone na całej powierzchni. Liście przebarwiają się późną jesienią na intensywnie żółty kolor, czyniąc drzewa w tym okresie wyjątkowo atrakcyjnymi. Leszczyna turecka kwitnie na przedwiośniu, przed rozwojem liści. Kwiaty męskie mają postać ozdobnych, długich (do 12 cm) kotek w żółtoseledynowym kolorze, zwisających malowniczo na gałązkach. Kwiaty żeńskie są praktycznie niezauważalne, za to powstające z nich owocostany są oryginalne i ozdobne, zbudowane z 3-8 orzechów schowanych w głęboko powcinanych, frędzelkowatych listkach okrywy owoców, pokrytych dodatkowo gruczołkowatymi włoskami. Drzewa wchodzą w okres owocowania dopiero po kilkunastu latach uprawy. Orzechy są przysmakiem wiewiórek. Dojrzewają jesienią.

Leszczyna turecka jest gatunkiem długowiecznym, ze względu na swoje południowe pochodzenie wytrzymałym na wysokie temperatury, suszę  oraz zanieczyszczenie powietrza. W suche i upalne lata jej liście układają się rynienkowato, ograniczając w ten sposób transpirację. W chłodniejszych rejonach kraju, w surowe zimy, drzewa mogą przemarzać, szczególnie na wschodzie kraju. W centrum i na zachodzie, oraz w miastach, drzewa dobrze zimują. Rośliny preferują gleby żyzne, gliniaste, bogate w wapń, o odczynie obojętnym i zasadowym, stanowiska słoneczne, ciepłe, o wystawie południowej. Egzemplarze o wyprowadzonym wysokim pniu doskonale nadają się do obsadzania osiedlowych ulic, skwerów, zieleńców, parków, ogrodów szkolnych i przedszkolnych. Leszczyna turecka dobrze prezentuje się sadzona pojedynczo oraz w grupach.