5 grudnia 2016
Pinus heldreichii ‘Compact Gem’
Pinus heldreichii ‘Compact Gem’
Sosna bośniacka ‘Compact Gem’
Sosna bośniacka to jeden z ciekawszych gatunków sosny rosnący w naturze na Półwyspie Bałkańskim oraz na południu Półwyspu Apenińskiego. Została odkryta i opisana w XIX wieku dwukrotnie, niezależnie przez dwóch botaników, dlatego niekiedy do dziś pojawia się pod nazwą Pinus leucodermis i uważana jest za osobny gatunek. Drzewo zwraca uwagę zwartym pokrojem, tworzy ozdobne, intensywnie zielone igły oraz kobaltowe szyszki. Pomimo swojego pochodzenia z południa Europy drzewo to bardzo dobrze rośnie w klimacie obejmującym Polskę i podobnie jak nasz rodzimy gatunek sosny pospolitej ma skromne wymagania uprawowe. W sprzedaży dostępny jest zarówno czysty gatunek oraz kilka odmian uprawnych. Do niewielkich ogrodów przydomowych warto polecić wolno rosnącą, zajmującą niewiele miejsca odmianę ‘Compact Gem’.
Sosna bośniacka ‘Compact Gem’ to karłowe, wolno rosnące drzewo o gęstym pokroju, początkowo kulistej, a później stożkowatej koronie. Drzewo rocznie przyrasta o 10 cm osiągając po 10 latach uprawy około 1,5 m wysokości i od 0,7 do 1 m szerokości. Pędy są liczne, krótkie, ciasno ułożone. Szara kora na pniu i gałęziach jest gładka. Jej dodatkową ozdobą są równomiernie ułożone, dosyć duże ślady po igłach. Igły wyrastają po 2 w pęczku, są podobnej długości, jak u gatunku. Igły są intensywnie zielone, sztywne, ostro zakończone, spiralnie i gęsto osadzone wokół pędów i skierowane ku ich wierzchołkom. Pędy przypominają gęste szczotki do czyszczenia butelek. Igły żyją około 5 lat. Po opadnięciu zostawiają na korze charakterystyczne znamiona. Szyszki zawiązują się dosyć wcześnie, już po kilku latach uprawy. Młode szyszki są stożkowate i mają wyjątkowo atrakcyjny, kobaltowy kolor. Dojrzewając brązowieją, wysychają i otwierają się uwalniając duże nasiona. Sosna bośniacka ‘Compact Gem’ została wprowadzona do handlu w latach 60. XX wieku, najprawdopodobniej w Wielkiej Brytanii.
Sosna bośniacka jest drzewem tolerancyjnym na niekorzystne warunki uprawy, zwłaszcza niedobór wody lub suszę, i doskonale radzi sobie w polskich ogrodach. Rośnie na każdej glebie, najchętniej lekkiej, piaszczystej o odczynie lekko zasadowym, co wynika z jej górskiego pochodzenia. Radzi sobie też na glebach obojętnych i lekko kwaśnych. Preferuje stanowiska słoneczne lub tylko lekko ocienione. Dużą zaletą gatunku jest to, że dzięki zwartemu systemowi korzeniowemu można przesadzać nawet starsze egzemplarze, co nie jest możliwe w przypadku innych sosen. Jest wystarczająco odporna na mróz (strefa 5b) i może być sadzona w najzimniejszych rejonach kraju. Jest w pełni odporna na mróz, zdrowa, tolerancyjna na zanieczyszczenie powietrza.
Drzewo doskonale nadaje się do sadzenia w małych ogrodach przydomowych w miejscach eksponowanych, ale raczej nie jako soliter, bo rośnie bardzo powoli, lecz w grupach z innymi roślinami iglastymi. Dobrze sprawdza się w ogrodach skalnych, japońskich, oraz w zieleni osiedlowej. Roślina ta nadaje się także do sadzenia w dużych donicach służących do dekoracji słonecznych tarasów lub balkonów. Zimą, w okresie Bożego Narodzenia, przyozdobiona lampkami stanowi oryginalną choinkę.