5 lipca 2012
Quercus robur 'Fastigiata'
Quercus robur ‘Fastigiata’
Jeśli mielibyśmy wskazać największe i najszlachetniejsze znane nam drzewa, jednym z najczęściej wymienianych rodzajów z pewnością byłby dąb. Te długowieczne, okazałe drzewa od stuleci były uprawiane w celu pozyskiwania cennego drewna, wykorzystywanego w różnorodnych dziedzinach życia, począwszy od budownictwa i przemysłu okrętowego, przez meblarstwo, po sztukę zdobniczą, kulinarną i medycynę. Jako symbol potęgi, długowieczności i znamienitości dąb był obowiązkowym elementem szlacheckiego ogrodu lub pałacowego parku. Opisywane w podręcznikach sztuki ogrodowej wspaniałe, dębowe aleje także dzisiaj są marzeniem niejednego właściciela ogrodu. Co najważniejsze, dęby z powodzeniem możemy uprawiać nawet w niewielkim, przydomowym ogrodzie, trzeba jedynie wybrać odpowiednią odmianę.
Dąb szypułkowy ‘Fastigiata’ jest formą kolumnową, o wąskiej, strzelistej koronie i wolnym tempie wzrostu. Drzewo dorasta do 15 m wysokości i zaledwie 4 m szerokości. Cechą charakterystyczną odmiany są długie, przylegające do pnia gałęzie, często falisto pogięte, ułożone wertykalnie. Wraz z wiekiem szerokość koron nie zmienia się, natomiast zwiększa się średnica pnia, który przyrasta na grubość, tworząc solidną oś drzewa. Kora na pniu jest jasnoszara, u starszych okazów głęboko spękana. Liście klapowane, z 3 – 6 parami zaokrąglonych klap, zielone, skórzaste, długości około 10 cm. Klapy są wcięte do połowy blaszki, ale nie stoją dokładnie naprzeciwko siebie, przez co liść wydaje się nieco asymetryczny. Liście są osadzone na krótkich ogonkach liściowych. U nasady blaszek liściowych widać wyraźne uszka. Nerwy boczne dochodzą do końców klap oraz wcięć między nimi. Liście dębu szypułkowego rozwijają się późno na wiosnę, jesienią brązowieją. U wielu osobników pozostają zaschnięte na gałęziach przez okres zimy. Kwiaty rozdzielnopłciowe, mało widoczne, zebrane w kłosokształtne kwiatostany. Kwiatostany męskie zwisające, a żeńskie wyprostowane, wzniesione. Owoce zawiązują się zwykle po 2 - 3 na długiej szypule, są elipsoidalne, do 2 - 3 cm długości. Żołędzie są osadzone w pojedynczych miseczkach, od zewnątrz gęsto pokrytych drobnymi łuskami. Dojrzewając owoce nabierają jasnobrązowej barwy z ciemnymi prążkami.
Dąb szypułkowy rośnie szczególnie chętnie na glebach świeżych, żyznych, głęboko uprawionych, tworząc palowy system korzeniowy. Toleruje okresowe zalewanie wodą. Na glebach suchych i ubogich drzewo wytwarza powierzchniowy system korzeniowy, dlatego zwykle rośnie słabiej. Dąb szypułkowy lepiej znosi trudne warunki klimatyczne, niż blisko z nim spokrewniony dąb bezszypułkowy, jest w pełni mrozoodporny. Wymaga stanowisk słonecznych, ale w młodości toleruje ocienienie. W końcu czerwca i na początku lipca często tworzy pędy wtórne zwane świętojańskimi. Pędy te bywają porażane przez mączniaka prawdziwego.
Odmiana ‘Fastigiata’ nadaje się do sadzenia zarówno w niewielkich ogrodach przydomowych, jak i na terenach miejskich. Ze względu na trwałość i długowieczność jest doskonałym drzewem pamiątkowych. Efektownie prezentuje się pojedynczo, jako soliter sadzony w miejscach wyeksponowanych, oraz jako drzewo alejowe. Gęsta korona tworzy znakomite warunki gniazdowania licznych gatunków ptaków. W 1994 roku odmiana ‘Fastigiata’ uzyskała nagrodę AGM – wyróżnienie przyznawane przez brytyjskie Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze.