16 stycznia 2009
Drzewa i krzewy do pojemników
DRZEWA I KRZEWY DO POJEMNIKÓW NA PLACACH I ULICACH MIAST
Anna Skórkowska, architekt krajobrazu
fot.: Ewa Łuczak (Agencja Promocji Zieleni)
Centra miast, nawet niewielkich, coraz częściej przypominają pustynie: beton i asfalt ożywiany szklanymi płaszczyznami nowoczesnej architektury. Brak roślin to nie tylko pogorszenie warunków bytowania człowieka (o kilka stopni wyższa temperatura podczas miesięcy letnich, niższa wilgotność powietrza, nadmiar dwutlenku węgla w atmosferze czy kłopoty z wodą opadową), ale też dyskomfort estetyczny. I właśnie problem estetyki można rozwiązać dzięki zastosowaniu drzew i krzewów w pojemnikach.
Można ozdabiać nimi nieprzyjazne otoczenie, podkreślać rangę miejsca, czy oddzielać jezdnie od ciągów pieszych.
Nie zajmują zbyt wiele miejsca. Można ustawić je na istniejących nawierzchniach i przemieszczać pojemniki z roślinami stosownie do potrzeb.
Po to jednak, aby drzewa i krzewy w pojemnikach spełniły swą rolę w mieście, wybór zarówno pojemników jak roślin nie może być przypadkowy.
Jaki pojemnik
Po pierwsze - pojemniki muszą odpowiadać rozmiarom, jakie rośliny (a zwłaszcza ich bryły korzeniowe) mogą osiągnąć po latach - w przeciwnym razie nie przetrwają nawet kilku sezonów.
Po drugie - pojemniki powinny podkreślać urodę roślin, które w nich rosną, a nie konkurować z nimi. Neutralne barwy pojemników podkreślają walory różnorodnych kompozycji roślinnych, a w barwnych czy wielobarwnych pojemnikach lepiej wyglądają rośliny zielonolistne lub utrzymane w jednej tonacji kolorystycznej.
Po trzecie - pojemniki powinny harmonizować z charakterem do otoczenia, w którym się znajdą. Źle wyglądają nowoczesne formy i intensywne barwy wśród zabytkowych budynków (chyba że wspólnym projektem objęto elewacje i zagospodarowanie nawierzchni, a intensywność barw i form jest świadomym zamysłem projektanta),
Po czwarte - kompozycje roślinne i pojemniki powinny być dostosowane wielkością do przestrzeni w której się znajdą. Warto pamiętać, że na przykład małe kompozycje na wielkim placu "znikają" i tracą znaczenie estetyczne, a zbyt duże na wąskim chodniku utrudniają komunikację.
Jeżeli drzewa i krzewy w pojemnikach mają ozdabiać miasto przez wiele lat, trzeba zapewnić im jak najlepsze warunki wegetacji i starannie pielęgnować. Oprócz zabiegów wykonywanych systematycznie w okresie pełnej wegetacji, należy też wiosną przeprowadzać pielęgnacyjne cięcie gałęzi (w miarę potrzeb także formujące) oraz co jakiś czas uzupełniać podłoże.
Warto pamiętać, ze im dłużej rośliny rosną w pojemnikach, tym więcej potrzebują wody i nawozów.
Jakie drzewa i krzewy
Krzewy i drzewa iglaste
- Choina kanadyjska 'Pendula' Tsuga canadensis 0,4 (wysokość) bywa szczepiona na pniu, wymaga gleby żyznej, wilgotnej (uwagi)
- Jałowiec chiński 'Blaauw' Juniperus chinensis 1,5 krzaczasty
- Jałowiec chiński 'Blue Alps' Juniperus chinensis 2,0 krzaczasty
- Jałowiec chiński 'Plumosa aurea' Juniperus chinensis 1,0 krzaczasty
- Jałowiec łuskowaty 'Blue Star' Juniperus squamata 0,4 0,5 kulisty
- Jałowiec łuskowaty 'Loderi' Juniperus squamata 0,8 stożkowy
- Jałowiec pospolity 'Depressa Aurea' Juniperus communis 0,3 1,5-2,0 rozłożysty
- Jałowiec pospolity 'Gold Cone' Juniperus communis 1,5 stożkowy
- Jałowiec pospolity 'Sentinel' Juniperus communis 1,5-2 kolumnowy
- Jałowiec pospolity 'Suecica' Juniperus communis 2,0 kolumnowy
- Jałowiec rozesłany 'Nana' Juniperus procumbens 0,2 1,0-1,5 płożący bywa szczepiony na pniu
- Jałowiec sabiński 'Tamariscifolia' Juniperus sabina 0,3 2,0 rozłożysty szarozielony
- Jałowiec sabiński 'Variegata' Juniperus sabina 0,6 1,0 krzaczasty zielono-żółte
- Sosna bośniacka 'Smidti' Pinus leucodermis 0,3 kulisty rośnie wolno
- Sosna czarna 'Pierrick Bregon' Pinus nigra 0,5 kulisty
- Sosna górska 'Mops' Pinus mugo 0,5 kulisty
- Sosna górska 'Winter Gold' Pinus mugo O,5 1,0 krzaczasty jasnozielony 0,5 1,0 jasnozielony
- Sosna górska - kosodrzewina Pinus mugo var. pumilio 1,0 2,0 rozłożysty
- Świerk biały 'Alberta Globe' Picea glauca 0,3 kulisty
- Świerk biały 'Conica' Picea glauca 1,0-3,0 stożkowy
- Świerk biały 'Sander's Blue' Picea glauca 0,7 stożkowy
- Świerk kłujący 'Glauca Globosa' Picea pungens 2 stożkowy (szeroki)
- Świerk pospolity 'Barryi' Picea abies 2,0 rozłożysty, rośnie bardzo wolno 2,0 rozłożysty
- Świerk pospolity 'Little Gem' Picea abies 0,5 kulisty
- Świerk pospolity 'Nidiformis' Picea abies 0,4 1,0 gniazdkowy
- Świerk serbski 'Nana' Picea omorica 1,5 stożkowy rośnie bardzo wolno
- Żywotnik zachodni 'Holmstrup' Thuja occidentalis 2,0 stożkowy
- Żywotnik zachodni 'Smaragd' Thuja occidentalis 2,5 stożkowy
Krzewy i drzewa liściaste
- Berberys Thunberga 'Aurea' Berberys thunbergii 1-1,5 lepiej rośnie w półcieniu
- Berberys Thunberga 'Bagatelle' Berberys thunbergii 0,4 odporny na niskie temperatury
- Berberys Thunberga 'Kobold' Berberys thunbergii 0,5 odporny na niskie temperatury, dobrze znosi cięcie
- Berberys Thunberga 'Rose Glowe' Berberys thunbergii 1,5 gleby kwaśne do umiarkowanie alkalicznych, znosi okresową suszę i niskie temperatury
- Brzoza brodawkowata 'Gracilis' Betula pendula 6 rośnie bardzo wolno
- Brzoza brodawkowata 'Youngi' Betula pendula
- Forsycja Forsythia sp. szczepione na pniu
- Głóg dwuszyjkowy 'Paul's Scarlet' Crataegus laevigata 4-6
- Irga drobnolistna Cotoneaster dammeri 0,15
- Irga szwecka 'Coral Beauty' Cotoneaster suecicus 0,5 czerwone owoce
- Kasztanowiec biały 'Umbracullifera' Aesculus hippocastanum 3-4
- Karagana syberyjska 'Pendula' Caragana arborescens szczepiona na pniu,
- Karagana syberyjska 'Walker' Caragana arborescens szczepiona na pniu, dobrze znosi okresowe susze i zanieczyszczenie powietrza
- Klon zwyczajny 'Drummondi' Acer platanoides 12 7
- Migdałek trójklapowy Prunus triloba 2 2 może być szczepiony na pniu, najlepiej stanowisko słoneczne
- Morwa biała 'Pendula' Morus alba 3
- Pięciornik krzewiasty 'Goldfinger' Potentilla fruticosa 1,0 odporny na suszę i niskie temperatury
- Róże wielo- i wielkokwiatowe, okrywowe Rosa sp. także szczepione na pniu
- Robinia akacjowa 'Umbraculifera' Robinia pseudoacacia 4
- Sumak octowiec 'Dissecta' Rhus typhina 3-4 3-6
- Surmia bignoniowata 'Nana' Catalpa bignonioides 5 rośnie wolno, wymaga gleby żyznej, wrażliwa na przemarzanie
- Szczodrzeniec położony Cytisus decumbens 0,2 dobrze znosi wysokie i niskie temperatury
- Tawuła japońska 'Anthony Waterer' Spirea japonica 0,8
- Tawuła japońska 'Little Princess' Spirea japonica 0,6
- Trzmielina Fortune'a 'Sunspot' Euonymus fortunei 0,2-0,3 najlepiej rośnie w cieniu, toleruje słońce
- Trzmielina Fortune'a 'Emerald'n Gold' Euonymus fortunei 0,4 0,8 stanowisko półcieniste
- Wierzba lanata Salix lanata 1 bazie przed liśćmi
- Wierzba purpurowa 'Nana' Salix purpurea 2 2 odporna na wysokie i niskie temperatury
- Wierzba szwajcarska Salix helvetica 1 bazie tuż przed liśćmi
- Wiśnia pospolita 'Umbraculifera' Prunus cerasus 3 gleby bogate w wapń, miejsca słoneczne, dobrze znosi warunki miejskie
Potrzeby drzew i krzewów sadzonych w pojemnikach.
Jak zapewnić komfort
- pojemniki powinny mieć otwory w dnie, przez które odpłynie nadmiar wody, a między dnem a nawierzchnią na której stoi pojemnik powinna być zachowana choćby niewielka przestrzeń co zapobiegnie wody spod pojemnika
- na dno trzeba nasypać warstwę drenującą - żwir, keramzyt, na tym rozłożyć warstwę włókniny i dopiero wypełniać odpowiednim podłożem,
- dobrze jeśli bryła korzeniowa będzie napowietrzana - w małych pojemnikach nakłuwana lub wzruszana, w dużych można założyć system rur z tworzywa sztucznego,
Jak pielęgnować
- zasilać (najlepiej nawozami o spowolnionym działaniu),
- usuwać chwasty - można powierzchnię gleby przykryć warstwą kory, żwirku (raczej nie ze skał wapiennych), drobnych otoczaków czy keramzytu,
- podlewać (również kilka razy w zimie dla uniknięcia przesuszenia, które najczęściej jest przyczyną zamierania wiosną roślin w pojemnikach),
- przygotować rośliny do zimowania: późną jesienią obficie podlać, bardziej wrażliwym osłonić pędy (świerkowymi gałęziami lub matami słomianymi) i pojemnik z bryłą korzeniową (na przykład najpierw matą słomianą, a na to osłoną z grubej tektury),
- sprawdzać pH podłoża i dostosowywać je do potrzeb roślin.
Komponowanie roślin w pojemnikach
Dobór roślin i sposób ich zestawienia zależy od inwencji twórczej projektanta, ale warto przy tym pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
- drzewa i duże krzewy w pojemnikach można ustawiać w grupach i tworzyć, zależnie od potrzeb, kompozycje różnych form,
- drzewa i krzewy w pojemnikach ustawia się symetrycznie po obu stronach wybranego obiektu, aby przyciągnąć wzrok przechodniów i podkreślić jego rangę. Można też ustawić pojemniki z roślinami w szpaler lub aleję - wtedy "poprowadzą" do wybranego celu,
- w jednym pojemniku powinny zawsze rosnąć rośliny o jednakowych wymaganiach co do gleby i stanowiska,
- w kompozycjach dobrze sprawdza się zaczerpnięta z tradycji japońskiej zasada Triady czyli trzech elementów o różnej wysokości (najwyższy element symbolizuje niebo, środkowy - człowieka, a najniższy - ziemię)
- można zestawiać z sobą rośliny o kontrastujących barwach, czy różnej fakturze, albo łączyć ze względu na zbliżoną tonację liści i kwiatów,
- kompozycje drzew i krzewów można uzupełniać bylinami lub ozdobnymi roślinami sezonowymi.