Moim zdaniem, a jestem osobą, która od lat utrzymuje się z fotografii, technologia cyfrowa zastępuje metodę tradycyjną (analogową) , której do rejestracji obrazu wykorzystywało się film światłoczuły.
Rozwój technologii cyfrowej sprawił, że zdjęcia robione aparatami cyfrowymi nie ustępują jakością zdjęciom analogowym. Również masowość produkcji sprzętu sprawiła, że cena aparatów spadła do takiego poziomu, że stały się one powszechnie dostępne. Oczywiście istnieją modele bardzo zaawansowane, a przez to bardzo drogie, ale są to aparaty profesjonalne, mające wiele funkcji niepotrzebnych przy codziennej pracy (np. możliwość wykonania 8 zdjęć w ciągu 1 sekundy).
Podstawy fotografii cyfrowej nie różnią się od podstaw fotografii analogowej. Aby być zadowolonym ze swoich zdjęć, trzeba posiąść minimum wiedzy.
Na obiektywie mamy zaznaczone różne parametry. Jednym z nich jest przesłona w granicach od 3,5 do 22. Jaką przesłonę wybrać? Jeśli zależy nam, żeby ostrość była jak największa, staramy się, żeby przesłona była wysoka np. 16 lub 22 - gdy fotografujemy na przykład sad lub krajobraz.
Gdy chcemy zrobić portret delikatnej roślinie, mówi się, że trzeba wyjąć ją z tła, czyli - roślina powinna być ostra, tło za nią nieostre. Wtedy przesłona powinna być mała np. 4 lub 5,6.
Wybór odpowiedniej przesłony, to nie wszystko. Pociąga on za sobą długość czasu naświetlania. Jeśli mamy np. przesłonę 22 czas się wydłuża, przy przesłonie 5,6 jest on krótszy?
Czas zaznaczony na aparacie przeważnie ma zakres od 1/1000 s. do 1 s.
Jak nad tym zapanować i jakiego dokonać wyboru? Przede wszystkim ważna jest ostrość planów. Więc dobieramy czas do przesłony, a nie odwrotnie. Niestety może się zdarzyć, że
jest pochmurno i czas wyjdzie dosyć długi, np. 1/20 s, co uniemożliwia wykonanie zdjęcia trzymając aparat w ręce, bo może wyjść poruszone.
Wtedy mamy 2 rozwiązania: albo ustawić aparat na statywie (wtedy czas ekspozycji może być bardzo długi) lub skorzystać z luksusu posiadania aparatu cyfrowego i zmienić czułość np. ze 100 ASA na 200 lub więcej. Wtedy automatycznie skróci się czas naświetlania.
Jeśli fotografujemy roślinę i wieje wiatr, czas nieraz trzeba skrócić nawet do 1/250 s, żeby wyszła na zdjęciu nie poruszona!
SLAJD NR. 2
Do prawidłowego zarejestrowania zdjęcia na filmie światłoczułym, a w przypadku fotografii cyfrowej, na światłoczułej matrycy - musimy dostarczyć potrzebną ilość energii.
Energii świetlnej - oczywiście. W aparatach fotograficznych możemy regulować jej ilość przy pomocy dwóch elementów.
Pierwszym z nich jest MIGAWKA, czyli urządzenie sterujące czasem padania światła na element światłoczuły.
Drugim jest PRZESŁONA, część obiektywu, regulująca wielkość strumienia światła padającą na matrycę w jednostce czasu.
W zależności od wzajemnego ustawienia obydwu elementów względem siebie wpływamy na wykonane zdjęcie. Jeżeli zastosujemy mały otwór przesłony (np. 1/16 czy 1/22), musimy wydłużyć czas ekspozycji zdjęcia( np. do ˝ s). Długi czas otwarcia migawki może spowodować, że zdjęcie będzie poruszone gdy obiekty nie są nieruchome ( np. idąca osoba lub poruszana przez wiatr roślina).
SLAJD NR. 3
Zaawansowane aparaty fotograficzne jakimi są lustrzanki mają możliwość wymiany obiektywów. W aparatach nazywanych kompaktowymi zwykle jest obiektyw wbudowany na stałe, ale umożliwiający zmianę ogniskowej.
OGNISKOWA jest najważniejsza cechą określającą parametry obiektywu. Ogniskowa obiektywu mówi nam, upraszczając, o zdolnościach powiększania obrazu przez soczewkę, czy ich układ zwany obiektywem. Inaczej mówiąc ogniskowa podaje: w jakiej odległości od środka optycznego obiektywu otrzymamy ostry obraz. Jednocześnie wartość ogniskowej przekazuje nam informacje o kącie widzenia obiektywu.
Biorąc to pod uwagę możemy podzielić obiektywy na następujące grupy:
OBIEKTYWY SZEROKOKĄTNE o kącie widzenia poniżej 45°
OBIEKTYWY STANDARDOWE o kącie widzenia około 45°
OBIEKTYWY DŁUGOOGNISKOWE o kącie widzenia powyżej 45°
Podział ten dotyczy aparatów małoobrazkowych. Są one najpopularniejsze i dlatego w innych typach sprzętu podaje się dane o obiektywach przeliczone tak, jakby dotyczyły one właśnie takich aparatów.
W praktyce za obiektyw standardowy uznaje się obiektywy o ogniskowej około 50 mm, za obiektywy szerokokątne uważa się takie, które mają ogniskową poniżej 35 mm, długoogniskowe powyżej 80 mm.
Na zdjęciach widać jak poszczególne typy obiektywów rejestrują obraz, gdy aparat stoi w tym samym miejscy. Im dłuższa ogniskowa tym większe ? zbliżenie?. Naprawdę obiektywy nie zbliżają tylko pokazują mniejsze wycinek obrazu (kąt widzenia).
SLAJD NR. 4
Na tym slajdzie widać w jaki sposób obiektywy o różnej ogniskowej pokazują obiekt. Staramy się aby na wszystkich zdjęciach główny element był tej samej wielkości, więc musimy stawać bliżej do niego lub dalej.
Warto zwrócić uwagę na tło zdjęcia, jaki fragment tła widać na drugim planie i jak zmienia się jego ostrość.
Łatwo zauważyć, że im dłuższa ogniskowa tym widać mniejszy fragment tła i jednocześnie jest on mniej ostry.
SLAJD NR. 5
Jeżeli nastawimy ostrość na jakiś element zdjęcia to okazuje się, że ostre są również przedmioty stojące przed jak i za tym elementem. Tę cechę nazywamy GŁĘBIĄ OSTROŚCI.
Czyli głębia ostrości jest to obszar przed i za punktem na który nastawiliśmy ostrość robionego zdjęcia gdzie wszystkie elementy są ostre. Zakres głębi ostrości zależy od rodzaju obiektywu (im krótszy tym większa głębia ostrości) oraz nastawionej przesłony (im mniejszy otwór tym większa głębia).
SLAJD NR. 6
Fotografia jest to rejestracja światła. Światło jest falą elektromagnetyczną. Natomiast widzialny przez człowieka fragment stanowi niewielki wycinek całego widma elektromagnetycznego.
SLAJD NR. 7
Światło słoneczne zmienia swój kolor w zależności od pory roku, pory dnia, zachmurzenia nieba itd. Inny kolor światła dają świece, inny żarówki, a jeszcze inny jarzeniówki.
Aby określić ten kolor wymyślono pojęcie TEMPERATURY BARWOWEJ ŚWIATŁA.
Jest to temperatura ciała idealnie czarnego wyrażana w stopniach Kelvina, po osiągnięciu której zaczyna ono emitować światło. Wraz ze zmianą tej temperatury zmienia się skład spektralny światła. Im wyższa temperatura tym światło jest zimniejsze (więcej promieniowania niebieskiego). Np. światło świec ma temperaturę barwową około 2000°K,
a słońce ok. 5500°K.
W zależności od TEMPERATURY BARWOWEJ ŚWIATŁA, przy którym fotografujemy zdjęcie może mieć chłodniejsze (czyli bardziej niebieskie), lub cieplejsze (bardziej żółte) barwy.
SLAJD NR. 8
Wybór aparatu fotograficznego zależy od poziomu naszych umiejętności. Oczywiście najbardziej zaawansowane są lustrzanki (jednocześnie są najdroższe) i wcale nie gwarantują nam, że będziemy robili dobre zdjęcia.
Proponuję zastanowić się nad zakupem aparatu kompaktowego, który ma doskonałe parametry techniczne, niewielkie rozmiary, dużo niższa cenę, a jest znacznie łatwiejszy w obsłudze.
Polecam aparaty dwóch firm Canon lub Nikon. Można również zastanowić się nad zakupem aparatów Sony, Panasonic, Minolta, Olympus. Są to firmy mniej popularne, ale robiące sprzęt na dobrym poziomie.
SLAJD NR. 9
Zdjęcia w aparatach cyfrowych zapisujemy na KARTACH PAMIĘCI (na zdjęciu typu Compact Flash). Karty pamięci są dosyć tanie i proponuję zakup karty o pojemności minimum 1 GB.
Dużym ułatwieniem przy przenoszeniu zdjęć do komputera jest posiadanie CZYTNIKA KART. Jest to wydatek ok. 30-40 złotych , a znacznie przyśpiesza transfer.
SLAJD NR. 10
Często zdarza się, że chcemy zrobić zdjęcie zbliżenia rośliny. Umożliwi nam to PIERŚCIEŃ POŚREDNI. Metalowy krążek mocowany między obiektywem a aparatem.
SLAJD NR 11
Kłopotem przy używaniu lustrzanek cyfrowych jest czystość matrycy światłoczułej. Przy zmianie obiektywów drobinki kurzu dostają się do aparatu i osiadają na matrycy. Na zdjęciach wyglądają jak ciemne kropki.
Gdy zauważymy, że jest taki defekt musimy oczyścić matrycę. Zdejmujemy obiektyw, a w MENU aparatu ustawiamy funkcję CZYSZCZENIE MATRYCY (sensor clearing), po naciśnięciu spustu migawki pokazuje się matryca. Odwracamy aparat otworem obiektywu w dół i przy pomocy gumowej gruszki delikatnie wydmuchujemy drobinki kurzu. Nie należy używać sprężonego powietrza, bo można uszkodzić matrycę.
Aparatami cyfrowymi robimy dużo więcej zdjęć niż analogowymi. Aby można było je skatalogować, musimy każde zdjęcie nazwać tak, by jego nazwa się nie powtórzyła. Proponuję każde zdjęcie nazywać pewnym zbiorem liter, np. swoim imieniem lub skrótem nazwiska następnie piszemy datę wykonania zdjęcia oraz kolejny numer zdjęcia zrobionego danego dnia. Tak wiec zdjęcie oznaczone nazwą SLO061125_001 jest zdjęciem zrobionym przez osobę podpisującą się skrótem SLO (Słomczynski ) zostało zrobione w roku 2006 symbol-06, w listopadzie symbol-11, dnia 25 i jest pierwszym zdjęciem zrobionym tego dnia 061125_001 (data rrmmdd_ kolejny numer). Jest to sprawdzona metoda, która nigdy nie zawiedzie. Każde zdjęcie będzie miało niepowtarzalną nazwę.
Do opisywania i archiwizacji zdjęć służą programy zwane PRZEGLĄDARKAMI ZDJĘĆ. Niektóre przeglądarki są proste i niedrogie np. Foto Office (129 złotych WWW.gdata.pl),
ACDSee (50 $ WWW.acdsee.com) , inne są zaawansowane i drogie np. Fotostation ( 500$ WWW.fotoware.pl).
Opisując zdjęcia nie powinniśmy używać polskich liter i opisywać tylko DUZYMI LITERAMI. Polskie litery nie są czytane przez wszystkie programy, a duże litery ułatwiają czytanie opisów.
Ciekawe efekty otrzymujemy na zdjęciach przy nietypowym świetle: rano, wieczorem, gdy jest mgła - wtedy starajmy się fotografować. Pamiętajmy, że słońce w ciągu dnia zmienia kierunek i kąt, w którym pada. Czekajmy, aż interesujący nas obiekt będzie najlepiej oświetlony.
Zdjęcie zrobione aparatem jest SUROWCEM, a nie gotowym produktem. Już zwykłe kadrowanie, czyli wycięcie fragmentu zdjęcia poprawia jego wygląd. Zbyt ciemne zdjęcia możemy rozjaśnić, mało ostre możemy wyostrzyć. Ale wymaga to pewnych umiejętności. Nieumiejętne poprawianie może skończyć się nieodwracalnym uszkodzeniem zdjęcia.
Nie da się w tak krótkim pokazie nauczyć fotografowania. Starałem się zasygnalizować tylko podstawowe problemy. Osoby zainteresowane odsyłam do bardzo bogatej literatury. Wydaje mi się, że lepiej można nauczyć się podstaw fotografii z klasycznych podręczników fotografii (nie tylko cyfrowej). Tam jest więcej informacji o kompozycji, kadrowaniu itd. Podręczniki do fotografii cyfrowej dużo miejsca poświęcają samej technologii.