Miesiąc: maj 2014

Rhododendron 'Nova Zembla'
różanecznik 'Nova Zembla'

Różaneczniki zimozielone naturalnie występują w Europie, Azji, Ameryce Północnej i Australii. Są to krzewy o wyjątkowo bogatych walorach ozdobnych, dlatego cieszą się ogromną popularnością niemal na całym świecie. Spośród tysięcy form hodowlanych różaneczników najefektowniej prezentują się odmiany z grupy wielkokwiatowych, powstałe najczęściej z krzyżowania różaneczników: katawbijskiego (R. catawbiense), kaukaskiego (R. caucasicum), Smirnowa (R. smirnowii), Warda (R. wardii). Wybierając krzewy różaneczników z przeznaczeniem do sadzenia w przydomowym ogrodzie oprócz walorów ozdobnych warto zwrócić szczególną uwagę na ich mrozoodporność. Jedną z lepszych pod tym względem jest odmiana ‘Nova Zembla’, wyhodowany około 1920 roku w holenderskiej szkółce Koster & Sons.

Różanecznik ‘Nova Zembla’ to rozłożysty, obficie kwitnący krzew o wzniesionym pokroju, atrakcyjnym, błyszczącym ulistnieniu i szybkim tempie wzrostu. Po 10 latach uprawy dorasta do 1,5 m wysokości i podobnej szerokości. Rośliny przez cały rok utrzymują ciemnozielone, skórzaste liście. Blaszki liściowe są okazałe, podłużne, w zarysie eliptyczne, na brzegach lekko pofalowane. W sprzyjających warunkach termicznych (łagodne zimy) i wilgotnościowych liście mogą żyć nawet kilka lat. Krzewy zakwitają w drugiej połowie maja tworząc na szczytach pędów kuliste, okazałe kwiatostany zbudowane z 13-17 rubinowoczerwonych, lejkowatych kwiatów. Górny płatek każdego kwiatu jest ozdobiony brązowoczerwonym, cętkowanym rysunkiem. Dodatkową ozdobą wnętrza rubinowych kielichów są złociste woreczki pyłkowe zawieszone na łukowato wygiętych pręcikach. Krzewy kwitną długo i obficie. Po kwitnieniu nie tracą na urodzie - pozostają ozdobne z liści, dzięki którym zachowują wspaniałe walory dekoracyjne przez cały rok.

Ogromną zaletą różanecznika ‘Nova Zembla’ jest duża wytrzymałość na niskie temperatury.  Krzewy tej odmiany są z powodzeniem uprawiane nawet na Alasce. Rośliny można sadzić zarówno w półcieniu, pod koronami drzew o głębokim, palowym systemie korzeniowym, jak i w miejscach słonecznych, ale osłoniętych od wiatru. W pełnym słońcu rośliny zawiązują więcej pąków kwiatowych, a krzewy są bardziej zwarte i gęste. Sadzone w cieniu mają luźniejszy pokrój i kwitną mniej obficie, ale lepiej znoszą okresy silnego mrozu. Różaneczniki najczęściej cierpią w naszym klimacie nie z powodu przemarzania, lecz wysuszenia liści i pędów w czasie zimy. Zjawisko to nosi nazwę suszy fizjologicznej i ma miejsce w czasie mroźnej, słonecznej i wietrznej pogody.

Do prawidłowego rozwoju różaneczniki wymagają kwaśnego odczynu podłoża (pH poniżej 5,5). Jeśli odczyn podłoża w miejscu sadzenia jest wyższy, najlepiej przekopać górną warstwę gleby z mieszaniną kwaśnego torfu oraz przekompostowanej kory sosnowej. Zastosowanie kory sosnowej jako ściółki oraz kwaśnych nawozów (np. siarczan amonu) sprzyja utrzymaniu odpowiedniego pH podłoża. Krzewów nie trzeba przycinać. Usuwać należy jedynie pędy uszkodzone lub wykazujące objawy chorobowe. Warto jednak wiedzieć, że różaneczniki mają wysoką zdolność do regeneracji pędów.

Rhododendron ‘Nova Zembla’ podobnie jak inne różaneczniki najlepiej czuje się w ogrodach z ustalonym już mikroklimatem, w towarzystwie lub zaciszu drzew iglastych, na wrzosowiskach, w pobliżu zbiorników wodnych. Drzewa i krzewy osłaniają różaneczniki przed wiatrem. Parowanie wody powoduje zwiększenie wilgotności powietrza, co z kolei bardzo korzystnie wpływa na wzrost roślin. Niezwykle efektownie prezentują się krzewy sadzone w dużych grupach jednogatunkowych, szczególnie w ogrodach o urozmaiconej rzeźbie terenu. Miejsca takie w okresie kwitnienia są po prostu bajkowe.

Cornus controversa 'Variegata' 
dereń pagodowy 'Variegata'

Wśród krzewów ogrodowych dereń pagodowy wyróżnia się swoim oryginalnym, egzotycznym wyglądem, eleganckim ułożeniem gałązek oraz ładnym ulistnieniem. W naturze, na terenie Chin, Japonii i raz Korei, jest to sporych rozmiarów drzewo, dorastające do 20 m wysokości, na obczyźnie gatunek jest znacznie niższy. W Polsce rośliny dorastają do 8-10 m, są jednak wciąż dosyć rzadko spotykane w uprawie. Krajowe szkółki oferują gatunek oraz kilka form hodowlanych, wśród których najbardziej dekoracyjną pozostaje stara, francuska odmiana ‘Variegata’, uzyskana w 1896 roku w szkółkach Barbiera. Jest to niewielkich rozmiarów wolno rosnące drzewo osiągające 6 do 8 m wysokości, o szerokiej, pagodowej koronie. Wyrastające z pnia pod kątem prostym konary tworzą wyraźne, równomiernie ułożone piętra. Dodatkową ozdobę stanowią liście. Owalne, zielone blaszki liściowe są na brzegu obwiedzione szeroką, białą obwódką.  Dzięki temu drzewa wydają się niezwykle lekkie i delikatne, a kompozycje z ich wykorzystaniem nabierają charakter orientu, wzbudzają zainteresowanie i zaciekawienie. W końcu maja i w czerwcu na gałązkach pojawiają się drobne, kremowe kwiaty zebrane w okazałe, wzniesione, baldachowate kwiatostany. Owoce w postaci małych, niebieskoczarnych jagód dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Te w przeciwieństwie do kwiatów są lepiej zauważalne na tle jasno obrzeżonych liści.

Dereń pagodowy wymaga gleb żyznych, próchniczych, stale umiarkowanie wilgotnych i przepuszczalnych, o odczynie kwaśnym lub obojętnym. Odmiana ‘Variegata’ najlepiej rośnie na stanowiskach lekko ocienionych, osłoniętych od silnych, letnich promieni słonecznych, w miejscach zacisznych, chronionych przed podmuchami silnego wiatru, zwłaszcza zimą. Po posadzeniu krzewy należy ściółkować przekompostowaną korą sosnową, a w pierwszych latach uprawy zabezpieczać na zimę słomianymi chochołami przed mrozem. Na wschodzie kraju, nawet pomimo zabezpieczania krzewy mogą niestety przemarzać, ale w centrum i na zachodzie zimują lepiej. Najpiękniejsze okazy można spotkać na Dolnym Śląsku i wzdłuż zachodniej granicy kraju, gdzie klimat jest najłagodniejszy.

Dereń pagodowy należy sadzić pojedynczo w miejscach eksponowanych, na tle trawnika lub zimozielonych roślin iglastych. Jest to doskonała roślina do ogrodów orientalnych, chińskich oraz japońskich. Drzewka nadają się do uprawy w większych ogrodach przydomowych lub parkach, oraz wszędzie tam, gdzie jest wystarczająco dużo miejsca, aby mogły zaprezentować w pełni swoje naturalne walory ozdobne, przede wszystkim ażurową, pagodową koronę. Odmiana ‘Variegata’ otrzymała wyróżnienie brytyjskiego Królewskiego Towarzystwa Ogrodniczego - nagrodę AGM.

Magnolia 'George Henry Kern' 
magnolia 'George Henry Kern'

Podziwiając piękno i urok magnolii możemy pomyśleć, że są to rośliny wymagające, trudne w uprawie a nawet kapryśne. Nic bardziej błędnego. Magnolie to rośliny zdrowe, niezawodne, wolne od szkodników i chorób. Wśród szeregu gatunków i odmian  wiele nadaje się do uprawy na terenie całego kraju. Spośród nich na uwagę zasługuje magnolia ‘George Henry Kern’, odmiana uzyskana ze skrzyżowania magnolii gwiaździstej (M. stellata)  z magnolią purpurową (M. liliflora). Roślina ta wyróżnia się bowiem niezwykle długim okresem kwitnienia, trwającym od końca kwietnia, aż do czerwca.

Magnolia ‘George Henry Kern’ jest rośliną o niewielkich rozmiarach, dorastającą do 2-3 m wysokości. Dzięki temu może być uprawiana w niewielkich, przydomowych ogródkach, a nawet w pojemnikach. Wiosna to okres największej atrakcyjności krzewów magnolii. Na przełomie kwietnia i maja, jeszcze zanim rozwiną się liście, na pędach pojawiają się duże kwiaty. Pąki kwiatowe tuż przed otwarciem są wydłużone, smukłe, różowe, u nasady ciemniejsze, osadzone pojedynczo na wierzchołkach krótkopędów. Eleganckie, pięknie uformowane kwiaty składają się z 8-10 mięsistych, wrzecionowatych tepali (płatków), na zewnątrz różowych, u podstawy w kolorze lila, wewnątrz zaś białawych, jedynie z delikatnym, różowym odcieniem. Wewnątrz kwiatu znajdują się osadzone spiralnie na wypukłym dnie kwiatowym liczne pręciki i słupki. Krzewy kwitną co roku obficie i wyjątkowo długo. Ostatnie kwiaty można spotkać na w pełni już ulistnionych gałązkach na początku czerwca. W trakcie kwitnienia na gałązkach rozwijają się piękne, skórzaste liście. Blaszki liściowe są jajowate, całobrzegie, osadzone na krótkich ogonkach. Młode liście mają barwę jasnozieloną, później ciemnieją i do jesienie pozostają ozdobne. Widoczne jesienią pąki kwiatowe zawiązują się latem na wierzchołkach krótkopędów, są owłosione, wyraźnie grubsze od pąków liściowych a swoim kształtem przypominają płomienie świec.

Magnolia ‘George Henr Kern’ preferuje gleby żyzne, próchnicze, dostatecznie wilgotne, ale przepuszczalnych, o lekko kwaśnym odczynie. Krzewy lubią stanowiska słoneczne, osłonięte od wiatru, zaciszne, najlepiej przy południowych ścianach budynków lub żywopłotów. Podczas sadzenia roślin należy uważać na ich korzenie i nie udeptywać zbyt silnie gleby wokół krzewów. Magnolie mają płytki i dosyć kruchy system korzeniowy, który łatwo uszkodzić przy sadzeniu lub pielęgnacji. Glebę wokół roślin warto ściółkować przekompostowaną korą sosnową. Ściółka sprzyja utrzymaniu kwaśnego pH podłoża, ogranicza zachwaszczenie, zapobiega szybkiemu przesychaniu oraz zabezpiecza płytki system korzeniowy przed przemarzaniem. Magnolie źle znoszą przycinanie, dlatego zabieg ten należy wykonywać tylko w przypadku usuwania martwych lub uszkodzonych pędów. Odmiana ‘George Henr Kern’ charakteryzuje się dobrą mrozoodpornością, niemniej jednak młode krzewy warto zabezpieczać na zimę słomianymi chochołami lub stroiszem. Z wiekiem rośliny nabierają większej odporności na mróz i okrywanie staje się zbędne.

Magnolie, jak na arystokratki przystało, najlepiej prezentują się miejscach wyeksponowanych i reprezentacyjnych. Cudownie wyglądają na tle roślin zimozielonych, wypielęgnowanych trawników oraz przy południowych ścianach budynków.

Geranium macrorrhizum
bodziszek korzeniasty

Bodziszek to ciekawy rodzaj botaniczny obejmujący około 450 gatunków bylin oraz roślin jednorocznych występujących na półkuli północnej. W Polsce naturalnie rośnie około 15 gatunków zaliczanych do rodzaju Geranium. Odmiany ogrodowe bodziszków są cenione ze względu na dekoracyjne ulistnienie oraz obfite kwitnienie. Są to w przeważającej większości byliny, które dosyć szybko zarastają przeznaczone im zagony czy rabaty. Wiele z dostępnych odmian doskonale nadaje się nie tylko do uprawy w ogrodach przydomowych, ale również na miejskich kwietnikach, w zieleni osiedlowej oraz jako runo w widnych parkach miejskich. Jednym z ciekawszych gatunków wykorzystywanych jako roślina okrywowa i zadarniająca jest bodziszek korzeniastym. Gatunek ten naturalnie występuje w południowo-wschodnich Alpach, Apeninach, na Bałkanach i w Karpatach.

Bodziszek korzeniasty to niska bylina o szerokokępiastym pokroju, dorastająca do 30-40 cm wysokości i tworząca zwarte okrywy z jasnozielonych liści. Rośliny rozrastają się na boki za pomocą krótkich, podziemnych rozłogów. Okrągłe w zarysie i głęboko powcinane, z 5-7 klapami, blaszki liściowe są osadzone na długich, owłosionych ogonkach liściowych wyrastających z grubych kłączy. Na łodydze tworzą się zwykle corocznie od 1 do 3 par liści. Płożące się łodygi drewnieją. Całe rośliny są gęsto pokryte gruczołowatymi włoskami. Jesienią liście lekko przebarwiają się w ciepłych kolorach czerwieni. Od końca maja do lipca spomiędzy liści wyrastają gęsto owłosione pędy kwiatostanowe, rozgałęziające się na wysokości liści i wynoszące ponad nie od kilku do kilkunastu pąków kwiatowych. Z pąków kwiatowych rozwijają się różowoczerwone kwiaty zbudowane z 5 okrągłych i zachodzących na siebie brzegami płatków, pięciu pręcików i długiego słupka. W trakcie kwitnienia rośliny wabią motyle oraz inne owady zapylające. Jaskrawą barwę kwiatów podkreślają jasnozielone liście, na tle których są eksponowane.

Bodziszek korzeniasty jest byliną łatwą w uprawie, niewymagającą, zdrową, odporną na mróz i krótkotrwałe okresy suszy. Dobrze rośnie na stanowiskach słonecznych lub półcienistych, na glebach przeciętnych, wilgotnych, ale przepuszczalnych. Roślina najpiękniej prezentuje się w grupach, wówczas sadzi się od 3 do 7 sztuk na 1 m2. Nadaje się do zadarniania gleby pod świetlistymi koronami drzew, sadzenia wzdłuż ścieżek i alejek spacerowych, tworzenia kwiatowych dywanów i rabat zarówno w ogrodach przydomowych, zieleni miejskiej oraz osiedlowej.