W czerwcu tego roku, miałem przyjemność uczestniczyć w branżowej wycieczce szkółkarskiej. Był to mój pierwszy wyjazd zorganizowany przez Związek Szkółkarzy Polskich.

Program wycieczki był bardzo bogaty i wyjazd zapowiadał się intensywnie. Założenia wyjazdu można chyba ująć w kilku słowach: w krótkim czasie zobaczyć jak najwięcej. Już w trakcie wycieczki tempo jednak okazało się zbyt szybkie i plan musiał być nieznacznie modyfikowany.

Zdziwiony byłem strukturą wiekową uczestników. Młodych szkółkarzy było chyba zbyt mało. Podróże kształcą, szczególnie w gronie starszych, bardziej doświadczonych kolegów.

Pierwsze dwa dni przypadające na  sobotę i niedzielę przeznaczyliśmy na zwiedzanie Brukseli. Wybudowana na Wystawę Światową EXPO 1958, konstrukcja Atomium, będąca symbolem Brukseli w dalszym ciągu zachwyca  swoją konstrukcją.  Przedstawia model kryształu żelaza, powiększony 165 miliardów razy. Niestety nie mieliśmy za dużo czasu. Po  pstryknięciu kilku zdjęć musieliśmy szybko wracać do autobusu.  Byliśmy w muzeum warzenia tradycyjnego piwa zwanego lambic, metodą fermentacji spontanicznej. Znając smak współczesnego piwa smakiem tradycyjnego można być zaskoczonym. Spacerowaliśmy po  Belgium National Botanic Garden, w którym zgromadzono około 6% gatunków roślin znanych na całym świecie. Zachwycaliśmy się strzyżonym labiryntem w ogrodzie przy  David en Alice Van Buuren Museum. 

Branżową część wycieczki rozpoczęliśmy od wizyty u jednego z największych belgijskich producentów materiału roślinnego, szkółce Arbor założonej przez Gust’a Van Dyck w 1901 roku. Firma przekazywana jest z ojca na syna i pracuje w niej już czwarte pokolenie szkółkarzy. Powierzchnia szkółki wynosi ok. 500 ha w Belgii i   200 ha we Francji. Wielkość produkcji najlepiej zobrazuje fakt wysyłki w sezonie ok 35 TIR-ów dziennie.  W trakcie nasilenia prac zatrudniają około 100 pracowników. Zwiedziliśmy również mniejsze rodzinne szkółki takie jak np. szkółkę Bömer o pow. 3 ha, jak ją określił jeden z uczestników wycieczki- „szkółkę z duszą”, gdzie mogliśmy podziwiać między innymi dużą kolekcję Gingko biloba.

 W gospodarstwach spotykaliśmy pracowników różnej narodowości : Ukraińców nawet Filipińczyków, ale prawie w każdej znaczącą grupę stanowili Polacy.

Nowością, na którą zwróciliśmy uwagę były doniczki z wiórów drewnianych, do których sadzone są rośliny do publicznych nasadzeń. Jest to wymóg gmin miejskich. Równie ciekawe było implantowanie młodych roślin elektronicznymi chipami w celu określenia ich źródła pochodzenia i ochrony licencji.

Oprócz szkółek odwiedziliśmy firmę Peltracom- dostawcę substratów torfowych. Produkuje ona rocznie około 1,5 mln m3  podłoża do zastosowań profesjonalnych jak i hobbystycznych. Belgijska firma dostarcza szkółkarzom ok. 200 rodzajów produktów. Uzależnione jest to od indywidualnych potrzeb poszczególnych odbiorców. Na przykład w szkółce Vandeputte, którą również mieliśmy przyjemność odwiedzić, stosuje się 19 różnych rodzajów podłoży dostarczanych zgodnie z wcześniej podpisaną umową.

Przez ponad tydzień mogłem obserwować organizację, porządek i  innowacje technologiczne w odwiedzanych szkółkach, zobaczyć ciekawe miejsca Belgii i Holandii. Ale również i przede wszystkim miałem możliwość poznania ciekawych ludzi i spędzenia czasu w bardzo doborowym towarzystwie.

Rok 2013 przyniósł istotne zmiany opodatkowania VAT, nie tylko wynikające ze zmian przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, ale także aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie. Zmiany te wynikają przede wszystkim z :

1) ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 35),

2) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. 362),

3) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. 2011 nr 68 poz. 360),

4) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie przesyłania faktur w formie elektronicznej (Dz. U. poz. 1528)

5) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. poz. 363).

Warto przyjrzeć się niektórym z wprowadzonych zmian, szczególnie istotnych dla rolników ryczałtowych, jak i opodatkowanych na zasadach ogólnych.

Zmiany w zakresie fakturowania

Jedną z kluczowych zmian, które przyniósł początek roku 2013 są zmiany w zakresie wystawiania faktur VAT. Faktury dokumentujące dostawę towaru lub świadczenie usługi mogą być wystawiane zarówno przez czynnych podatników VAT, jak i podatników zwolnionych podmiotowo. Podatnicy zwolnieni podmiotowo posiadają możliwość wyboru sposobu dokumentowania transakcji, tj. mogą wystawić fakturę lub rachunek. Faktura taka jest jednak analogiczna jak rachunek nie zawiera bowiem kwoty podatku VAT.

Warto jednak zwrócić uwagę, że zarówno rachunki, jak i alternatywnie faktury (bez wykazanego podatku) mogą być wystawiane przez podatników zwolnionych podmiotowo. Zwolnienie podmiotowe stosuje się do podatników, których przychody rocznie z działalności opodatkowanej nie przekraczają kwoty 150.000 zł Oznacza to, że np. Rolnik Ryczałtowy zwolniony z podatku ze względu na przedmiot swojej działalności (sprzedaż produktów rolnych) może prowadzić działalność opodatkowaną np. sprzedaż nawozów i będzie z tego tytułu zwolniony pod warunkiem, że łączna sprzedaż roczna nie przekroczy w/w kwoty 150.000 zł Warto jednak pamiętać, że kwotę tą liczy się w proporcji do okresu prowadzonej działalności.

W sytuacji gdy kwota należności ogółem nie przekracza kwoty 450 zł lub 100 euro podatnicy mają możliwość wystawienia faktury zwykłej bądź uproszczonej, która zawiera mniej danych niż faktura zwykła.  Wprowadzono także zmianę dotyczącą oznaczenia faktur. Wystawiana faktura nie musi zawierać oznaczenia „Faktura VAT”. Istotna zmiana oznaczenia faktur dotknęła także „małych podatników”, rozliczających się metodą kasową. Oznaczenie w § 18 ust. 1 „Faktura VAT-MP” zastąpiono wyrażeniem: faktura oznaczona zgodnie z odrębnymi przepisami „metoda kasowa”. Zgodnie z zaistniałymi zmianami obowiązek podatkowy „małych podatników” powstaje w przypadku czynności wykonywanych na rzecz czynnego podatnika VAT z dniem otrzymania całości lub części zapłaty. Natomiast w przypadku czynności wykonywanych na rzecz osób fizycznych obowiązek podatkowy powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, jednak nie później niż 180 dnia licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Wprowadzone zmiany dotyczą także obowiązku podawania numeru rejestracyjnego samochodu na fakturach dokumentujących sprzedaż paliwa. Z początkiem 2013 roku obowiązek ten zniesiono na fakturach za paliwo. Rolnicy często tankują paliwo do beczek lub zbiorników na paletach. Olej ten potem jest rozlewany na poszczególne ciągniki, ładowarki, samochody, kombajny i inne maszyny rolnicze. Powodowało czasami to komplikacje jaki numer rejestracyjny wpisać. Zmiana ta ułatwia rozliczanie vat-u za paliwa przez rolników. Jednocześnie do końca 2013 r. przedłużono obowiązujące w 2012 r. zasady odliczania podatku naliczonego od nabycia i eksploatacji samochodów używanych w działalności gospodarczej.

Niewątpliwie istotną zmianą dla podatnika jest wydłużenie terminów wystawiania faktur. Z początkiem roku zniesiono siedmiodniowy obowiązek wystawiania faktur zbiorczych zastępując go możliwością wystawiania faktur zbiorczych za wszystkie transakcje dokonane w ciągu miesiąca kalendarzowego. W przypadku dostaw wewnątrzwspólnotowych wydłużono okres wystawiania faktur nawet do 15 dnia następnego miesiąca po miesiącu dokonania transakcji.

Ponadto, § 20a rozporządzenia w sprawie faktur poza wymogami dotyczącymi zapewnienia autentyczności pochodzenia, integralności treści faktury elektronicznej wprowadził obowiązek czytelności faktur, zgodnie z którymi to do podatnika należy ich określenie poprzez dowolne kontrole biznesowe bądź bezpieczny podpis elektroniczny, elektroniczną wymianę danych EDI. Pewnym ułatwieniem niosącym za sobą liberalizację standardów przesyłania oraz przechowywania faktur jest zniesienie obowiązku pisemnej zgody odbiorcy na otrzymywanie e-faktur. Wystarczy zapłata należności e-faktury lub ustna akceptacja, aby móc uznać, że odbiorca wyraził zgodę na otrzymywanie faktur w formie elektronicznej.  Założono bowiem traktowanie w ten sam sposób przesyłania przechowywania zarówno faktur elektronicznych, jak i papierowych.

W zakresie Faktur VAT RR nie zostały wprowadzone żadne zmiany.

Ulga na złe długi

Nowelizacja uprościła zasady korzystania z ulgi „na złe długi”. Zgodnie z nowymi przepisami podatnik (wierzyciel) ma prawo do skorygowania (pomniejszenia) należnego VAT z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku nieuregulowanych wierzytelności, od których terminu płatności upłynęło 150 dni (a nie jak dotychczas 180 dni).Zrezygnowano również z obowiązku zawiadamiania dłużnika o korekcie. Wierzyciel, do deklaracji w której dokonuje korekty będzie obowiązany załączyć informację o dokonanej korekcie, wskazując w niej kwoty korekty oraz dane dłużnika.

Wprowadzono też urzędowy wzór takiego zawiadomienia (VAT-ZD), który wierzyciel jest zobowiązany złożyć razem z deklaracją podatkową dokumentującą korektę podatku należnego w związku z możliwością skorzystania z ulgi za złe długi.

Jednocześnie dłużnik, który za fakturę nie zapłacił, jest automatycznie zobowiązany do korekty odliczonego podatku naliczonego w deklaracji za okres, w którym upłynie 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Po uregulowaniu płatności z faktury, w odniesieniu do której podatnik skorzystał z ulgi na złe długi, należy dokonać korekty powrotnej i uwzględnić należność z takiej faktury w rozliczeniu za okres, w którym dokonano zapłaty. Analogicznej korekty powrotnej może dokonać dłużnik.

Dostawa terenów niezabudowanych

W praktyce kluczowe znaczenie zyskała nowa definicja terenów budowlanych, przez które należy rozumieć grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku takiego planu terenami budowlanymi określa się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt.9 ustawy o podatku od towarów i usług zwolnieniu z podatku podlega dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane, co jest rozwiązaniem bardzo korzystnym dla rolników zbywających nieruchomość gruntową. Bez znaczenia dla objęcia zwolnieniem podatkowym pozostaje klasyfikacja gruntu w ewidencji gruntów i budynków lub stadium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Podstawa opodatkowania

Podstawą opodatkowania - z określonymi zastrzeżeniami - będzie wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT).

Obowiązek podatkowy

Należy podkreślić, iż zgodnie przyjęto ogólną zasadę, zgodnie z którą obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi (art. 19a ustawy o VAT). Dla niektórych czynności ustawodawca określił szczególny moment powstania obowiązku podatkowego.

Zmiany w zakresie kas rejestrujących

W tym zakresie nie wprowadzono żadnych zmian istotnych dla rolników. Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Można tu przypomnieć, że nawet rolnicy, będący podatnikami VAT nie muszą używać kas rejestrujących, jeżeli ich sprzedaż bez wystawiania faktury, na rzecz osób fizycznych nie będących podatnikami VAT, nie przekroczy w ciągu roku kwoty 20.000 zł Powyższe oznacza, że rolnicy ci mogą dokonywać sprzedaży na rzecz osób fizycznych bez stosowania kasy i wystawiania faktur, oczywiście pod warunkiem, że sprzedaż ta nie przekroczy ustalonego limitu.

Od 1 stycznia 2013r. obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2012r., poz.1382). Reguluje kwestię zwolnień na lata 2013-2014. Według nowych przepisów – zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2014r. m.in.:

1) podatników, u których kwota obrotu realizowanego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty  20 000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług,

jeżeli kwota obrotu z tego tytułu nie przekroczyła, w proporcji do okresu wykonywania tych

czynności w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł.

2) podatników rozpoczynających po 31 grudnia 2012 r. dostawę towarów lub świadczenie

usług, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do

okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20 000 zł;

Utrzymano zasadę, że podatnik traci prawo do zwolnienia z ewidencjonowania po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym przekroczył obowiązujący limit obrotów. Poza tym nowe rozporządzenie w większości utrzymuje dotychczasowy katalog zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas za wyjątkiem szkół jazdy – PKWiU 85.53.11. Listę czynności zwolnionych określono w załączniku do rozporządzenia.

Przepisy przejściowe

Podatnicy, którzy w 2012r. nie przekroczyli 40 000 zł obrotu, ale przekroczyli 20 000 zł obrotu z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są zobowiązani do zainstalowania kasy fiskalnej od 1 marca 2013r.

Inne zmiany:

• Zmiana definicji importu towarów (art. 2 pkt. 7 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt. 3 i art. 26a VAT)
• Zmiana definicji eksportu towarów (art. 2 pkt. 8, w zw. z art. 41 ust. 6a i ust. 11 VAT)
• Zmiana dotyczące nieodpłatnego przekazania towarów i usług (art. 7 ust. 2,3 i 7 oraz art. 8 ust. 2 VAT)
• Zmiany dotyczące przemieszczenia towarów nieuznawanie za WNT i WDT (art. 12 ust. 1 pkt 4-7 i art. 13 ust. 4 pkt 4,6 i 7 VAT)
• Uproszczenie zasad stosowania stawek 0% przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów (art. `3 ust. 6 i art. 42 ust. 1 VAT)
• Zmiana definicji działalności gospodarczej (art. 15 ust. 2 VAT)
• Nowy przedstawiciel podatkowy ( art. 18d VAT)
• Doprecyzowanie pojęcia przewoźnika lotniczego (art. 83 ust. 1a, 1c i 1f VAT)
• Zmiany dotyczące podatku naliczanego (art. 86 ust. 2 pkt 4 VAT)
• Zmiany w ograniczeniu prawa do odliczenia podatku naliczanego (art. 88 ust. 1 pkt 5 oraz ust. 3a VAT)