Miesiąc: maj 2017

Hydrangea anomala subsp.petiolaris
hortensja pnąca

Hortensja pnąca, pomimo że bardzo wartościowa i oryginalna, to jednak rzadko jest uprawiana w rodzimych ogrodach. Większość znanych hortensji stanowią krzewy, przeważnie ozdobne z kwiatów, tymczasem hortensja pnąca, oprócz delikatnych, ażurowych kwiatostanów, ma piękne liście i ładne pędy, które potrafią wspinać się na wysokość nawet 20 metrów. Hydrangea anomala subsp. petiolaris pochodzi z Dalekiego Wschodu, z wysp Japonii, Kuryli, Sachalina i Korei. Roślina tworzy na pędach korzenie przybyszowe, bardzo podobne do tych występujących u bluszczu pospolitego, za ich pomocą pnie się po pniach i grubszych konarach sąsiadujących z nią drzew, skałach, murach lub porowatych ścianach budynków. Same pędy, pokryte czerwonobrunatną, łuszczącą się korą, lekko pofalowane i przylegające do podpór, stanowią ciekawy akcent kolorystyczny, szczególnie w okresie bezlistnym. Owalne, ciemnozielone blaszki liściowe, osadzone na smukłych ogonkach, dorastają do 10 cm średnicy i gęsto pokrywają wszystkie gałązki. Jesienią przebarwiają się na ciepły, złocisty kolor. Pierwszy raz rośliny zakwitają zwykle po kilku latach uprawy. Kwiatostany złożone z dwóch rodzajów kwiatów pojawiają się na przełomie czerwca i lipca. Większe, białe kwiaty, pozbawione słupków i pręcików, otaczają delikatną chmurką jedynie brzegi talerzykowatych kwiatostanów, których wnętrze wypełnia cała masa drobnych, seledynowych kwiatów płodnych. Owoce, niczym nie wyróżniające się torebki, mają znikome znaczenie dekoracyjne, ale zaschnięte kwiatostany dosyć długo utrzymują się na pędach, zdobiąc je w okresie jesieni i zimy.

Hortensja pnąca wymaga gleb żyznych, próchniczych i wilgotnych, stanowisk zacisznych, cienistych o wysokiej wilgotności powietrza. W pierwszych dwóch lub trzech latach po posadzeniu rośnie dosyć wolno, dopiero po zbudowaniu odpowiedniej masy korzeni przyspiesza tempo wzrostu. Roślina jest w pełni wytrzymała na mrów i długowieczna. Nie wymaga cięcia ani ochrony przed szkodnikami lub chorobami, na które wykazuje dużą odporność. Dobrze znosi zanieczyszczenie powietrza, dzięki czemu może rosnąć w miastach i na terenach przemysłowych. Sadząc rośliny należy pamiętać, aby nie robić tego zbyt blisko pni drzew lub murów budynków, bowiem w tych miejscach hortensje mogą być narażone na niedostatek wody. Zawsze lepiej posadzić pnącze nieco dalej od podpór i następnie nakierować je na nie. Same zaś podpory powinny być solidne i trwałe, tak aby wytrzymały ciężar rozrośniętych egzemplarzy. W miejscach wystawionych na silne podmuchy wiatru pędy hortensji mogą oderwać się od podpór i runąć na ziemię, dlatego w takich warunkach dobrze jest przywiązać lub podeprzeć rośliny. Hortensja pnąca doskonale nadaje się do okrywania ścian o porowatych powierzchniach, obsadzania murów i parkanów, ukrywania wiat śmietnikowych, osłaniania altanek, obrastania pergoli, trejaży i słupków. Bardzo malowniczo prezentuje się na pniach starych drzew, oparta o duże kamienie lub kratownice. Hortensja pnąca stanowi dobrą alternatywę dla bluszczu, w przeciwieństwie do którego prawie nigdy nie przemarza. Z pewnością zasługuje na szerokie rozpowszechnienie.

Metasequoia glyptostroboides GOLDRUSH ‘Ogon’
metasekwoja chińska GOLDRUSH ‘Ogon’

Metasekwoja to ewolucyjnie bardzo stary gatunek. Jego najstarsi przodkowie pamiętają czasy dinozaurów. Roślina ta została po raz pierwszy opisana w 1941 r. na podstawie skamieniałych, kopalnych szczątków i dlatego uznano ją za wymarłą.  Jakież było zdziwienie botaników, gdy w tym samym roku w chińskich prowincjach Syczuan i Hubei odkryto drzewo o cechach idealnie pasujących do roślin opisywanych na podstawie skamielin! Okazało się, że prastary gatunek ciągle żyje! Drzewo jest endemitem i reliktem, występuje na terenach otoczonych górami, na wysokości 700-1350 m n.p.m., rośnie na glebach wilgotnych, podmokłych, często nad brzegami rzek, dlatego bywa nazywana „modrzewiem wodnym” lub „jodłą wodną”. W swojej ojczyźnie Chinach dorasta do 35, a wyjątkowo nawet 50 m wysokości.

Wkrótce po odkryciu rośliny rozmnożono i już po kilkunastu latach zaczęto je uprawiać na całym świecie. Zaczęły powstawać także pierwsze odmiany tego gatunku. Jedną z ciekawszych jest wyhodowana w Japonii w latach 70. XX wieku odmiana GOLDRUSH, przez Japończyków nazywana ‘Golden Oji’. Odmianę tę uzyskał Shibata Masaru poprzez poddanie nasion metasekwoi chińskiej oddziaływaniu promieniowania rentgenowskiego. Z uzyskanych siewek wyselekcjonowano rośliny o żółtej barwie liści. Pierwsze egzemplarze tego drzewa trafiły do Europy w latach 90. zeszłego stulecia, a odmiana jest obecnie powszechnie dostępna w szkółkach i sklepach ogrodniczych.

Metasekwoja chińska GOLDRUSH to szybko rosnące drzewo o strzelistym, stożkowatym pokroju i sezonowym, złocistożółtym ulistnieniu.  W wieku 10 lat osiąga 3-4 m wysokości. Tworzy szeroki u nasady pień zwężający się ku górze. Kora pokrywająca pień i gałęzie ma barwę czerwonobrązową, łuszczy się wzdłuż wąskimi płatami. Pędy są ułożone regularnie, tworzą stożkowatą, luźną koronę. Roślina wykształca 2 rodzaje pędów: trwałe, drewniejące długopędy oraz sezonowe krótkopędy opadające przed zimą. Igły są płaskie, złocistożółte, ułożone grzebieniasto, miękkie w dotyku, jesienią opadają wraz z krótkopędami. Dotychczas odmiana ta nie wytworzyła jeszcze szyszek i nasion.

Metasekwoja doskonale nadaje się do uprawy w Polsce. Dobrze rośnie na glebach przeciętnych, umiarkowanie żyznych, ale zasobnych w wodę, a nawet podmokłych. Jest drzewem światłolubnym, dobrze znoszącym cięcie. Młode egzemplarze mogą być uszkadzane przez wiosenne przymrozki, starsze drzewa są w pełni odporne na mróz.

Roślina doskonale prezentuje się w rozległych ogrodach krajobrazowych i w parkach, zwłaszcza sadzona przy brzegach zbiorników wodnych, oraz jako drzewo alejowe. Zimą ciekawie wygląda także w stanie bezlistnym. Z pewnością zasługuje na szerokie rozpowszechnienie, zwłaszcza w terenach zieleni miejskiej i osiedlowej.

Rhododedron 'Rokoko'
różanecznik 'Rokoko'

Różanecznik 'Rokoko' to odmiana zaliczana do tzw. „azalii japońskich”, które są wśród różaneczników niezwykle urokliwą i  atrakcyjną grupą. Moment kwitnienia tych roślin to właściwie same kwiaty! Aż trudno uwierzyć, że te delikatne i niewielkich rozmiarów rośliny są w stanie wytworzyć  taką ich masę!

Różanecznik ‘Rokoko’ można także spotkać pod nazwą ‘Hachman’s Rokoko’, która świadczy o jego hodowcy – Hansie Hachmannie, niemieckim hodowcy działającym w Barmstedt, który od kilkudziesięciu lat zajmuje się hodowlą różaneczników. Odmiana ‘Rokoko’ została przez niego wyhodowana w 1988r. i należy do jednej z 30 odmian azalii japońskich uzyskanych przez tego hodowcę. Odmiana ta tworzy niskie, rozłożyste krzewy po wielu latach dorastające do 0,5 m wysokości  i 1 m szerokości. Kwitnie przypada na koniec maja i jest niezwykle obfite. Pełne kwiaty przyjmują intensywne karminoworóżowe zabarwienie z lekkim łososiowym odcieniem. Po kwitnieniu pojawiają się drobne, jasnozielone, półzimozielone liście.

Rośliny te mają specyficzne wymagania uprawowe w stosunku do gleby, która powinna być kwaśna, próchniczna i stale umiarkowanie wilgotna. Najczęściej w ogrodach zachodzi potrzeba wymiany gleby. Dla „azalii japońskich” wystarczy wymiana gleby na głębokość 30 cm. Ponieważ różaneczniki mają płytki ale szeroki system korzeniowy wymiana gleby powinna być wykonana na większej powierzchni – dla jednego krzewu odmiany ‘Rokoko’ należy wymienić glebę na powierzchni 1 m2.  Usuniętą glebę uzupełniamy najlepiej gotową mieszanką przeznaczoną do uprawy roślin wrzosowatych. Różanecznik ‘Rokoko’ do uprawy wymaga stanowiska osłoniętego, słonecznego lub lekko ocienionego. Mrozoodporność tej odmiany jest dosyć dobra, ale podczas ostrych zim, szczególnie w Polsce północno –wschodniej rośliny mogą wymarzać. Warto więc je zabezpieczyć na zimę stosując lekkie i przewiewne okrycia – np. stroisz czy specjalne tkaniny termoizolacyjne. Rośliny odmiany ‘Rokoko’ są rzadko atakowane przez choroby i szkodniki.

Ponieważ azalie japońskie do uprawy wymagają specyficznych gleb, dlatego najlepiej uprawiać je w większych grupach jedno lub kilku odmianowych. Są one świetnym uzupełnieniem rabat złożonych z innych roślin wrzosowatych – azalii wielkokwiatowych, pierisów czy wrzosów. Dobrym uzupełnieniem rabat mogą być także krzewy iglaste – szczególnie sosny, które oprócz ciekawych form i kolorów dostarczają igieł, które ściółkują i dodatkowo zakwaszają glebę.

Taxus baccata 'Elegantissima'
cis pospolity 'Elegantissima'

Wśród „eleganckich” roślin cis pospolity ‘Elegantissima’ zajmuje niewątpliwie ważną pozycję. Chociaż został wyhodowany bardzo dawno temu (bo w 1852 roku!), to ciągle jest popularny i „uporczywie” trzyma się na rynku ogrodniczym. Jego walory zostały dostrzeżone przez brytyjskie Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze (RHS) w 1993r. – gdy nadano mu prestiżowe wyróżnienie AGM. Może trochę późno, bo czekał na nie prawie 150 lat! Ale jak mówią „lepiej późno niż wcale”!

Odmiana ‘Elegantissima’ to krzaczasta forma cisa pospolitego osiągająca do 1,5 m wysokości  przy podobnej średnicy. Jej pędy są sztywne, ustawione ukośnie pod kątem około 45˚. Igły mają do 2 cm długości, młode są złocistożółte, natomiast starsze zielone ze złocistym brzegiem. Na miejscach silnie nasłonecznionych igły mogą ulegać poparzeniom słonecznym. Jest to odmiana żeńska zawiązująca dużą ilość nasion otoczonych czerwonymi osnówkami. Cisy są roślinami silnie trującymi ale czerwone osnówki otaczające nasiona są jadalne i słodkie!

Cisy mają przeciętne wymagania uprawowe. Źle rosną na glebach suchych. Najlepsze gleby do ich uprawy powinny być stale umiarkowanie wilgotne, próchniczne o odczynie obojętnym lub zasadowym. Cisy świetnie rosną na stanowiskach półcienistych i cienistych. Chociaż cis pospolity jest gatunkiem o średniej mrozoodporności to odmiana ‘Elegantissima’  charakteryzuje się dobrą mrozoodpornością i z powodzeniem może rosnąć na terenie całego kraju. Jest także rośliną odporną na choroby. Pewien problem w jej uprawie mogą stwarzać miseczniki, które chętnie zasiedlają jej pędy. Możemy je zwalczać najlepiej w czerwcu, stosując preparaty o działaniu systemicznym.

Odmiana ‘Elegantissima’ jest polecana przede wszystkim do uprawy w ogrodach przydomowych, parkach i  cienistych rabatach. Krzewy sadzone w gruncie najlepiej prezentują się na tle zielonych bylin okrywowych np. podagrycznika pospolitego ‘Variegatum’, pragni syberyjskiej, dąbrówki rozłogowej  czy jasnoty plamistej. Dobrze sprawdza się też w uprawie pojemnikowej, do ozdoby różnego rodzaju balkonów i tarasów (szczególnie o północnej wystawie), które dzięki trwałemu ulistnieniu roślin (zimozielone igły) pozostają atrakcyjne przez cały rok.

Syringa vulgaris ‘Sensation’
lilak pospolity ‘Sensation’

Odmiana lilaka ‘Sensation’ to przykład dobrze dobranej nazwy! Rzeczywiście moment jej kwitnienia i niespotykane połączenie barw kwiatów musi  budzić sensację i nie pozwala przejść obok niej obojętnie! Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze również wyróżniło tą „sensacyjną” odmianę!

Lilak pospolity ‘Sensation’ do momentu kwitnienia niczym specjalnym się nie wyróżnia. Tworzy typowe duże krzewy lub małe drzewa charakterystyczne dla gatunku osiągające do 3,5m wysokości o wzniesionym pokroju. Liście ma sercowate, zielone z lekkim połyskiem. Pąki kwiatostanowe  osadzone są na końcach pędów. Rozwijają się z nich wiechowate kwiatostany do 30 cm długości na których zebrane są liczne pojedyncze dwubarwne kwiaty – purpurowe z prawie białą obwódką. Odmiana ‘Sensation’ kwitnie tak jak słowa popularnej piosenki  – „w maju gdy kwitną bzy”.

Lilak pospolity wymaga gleb dosyć żyznych i wilgotnych, szczególnie w okresie kwitnienia ale toleruje także okresową suszę! Odczyn gleby powinien być obojętny lub lekko zasadowy. Chociaż lilak znosi zacienienie, to by obficie kwitł, lepiej posadzić go w miejscu dobrze nasłonecznionym. Jest rośliną o dużej mrozoodporności i może być uprawiany na terenie całego kraju. Jest gatunkiem dobrze rosnącym w środowisku miejskim. Lilaki należą do gatunków dobrze znoszących przesadzanie i silne cięcie odmładzające– stare zbyt wysokie i ogołocone krzewy możemy przyciąć bardzo nisko, by je zagęścić i pobudzić do obfitego kwitnienia. Warto również usuwać przekwitnięte kwiatostany, co poprawia kwitnienie roślin w następnym roku. Lilaki są krzewami rzadko atakowanymi przez szkodniki i choroby. Jednym z niewielu problemów w uprawie ogrodowej może być bakterioza lilaka – choroba bakteryjna rozwijająca się na roślinach najczęściej wiosną w okresie wilgotnej, deszczowej pogody. Powoduje ona zamieranie młodych, rozwijających się liści. By ograniczyć jej rozwój, można opryskiwać rośliny preparatami miedziowymi.

Lilak pospolity to niewątpliwie symbol polskich wiejskich ogrodów. Do tej pory grupy lilaka pojawiające się nagle na polu wskazują, że w tym miejscu stał kiedyś dom! Aż trudno uwierzyć, że ten swojski krzew jest gatunkiem obcym i trafił do Polski z Turcji! Odmianę ‘Sensation’ warto jest sadzić w większych skupiskach jedno lub wieloodmianowych. Szczególnie atrakcyjnie będzie wyglądać np. w towarzystwie odmian biało kwitnących, z którymi będzie kontrastować. Ciekawe mogą być także jej nasadzenia szpalerowe. Lilaki warto także sadzić w grupach mieszanych, wielogatunkowych o zróżnicowanym okresie kwitnienia i wielobarwnym ulistnieniu. Lilak pospolity po kwitnieniu nie prezentuje się bardzo interesująco dlatego warto lokować go w ogrodzie na drugim planie, co ze względu na jego duże rozmiary nie jest bardzo skomplikowane. Na pewno odmiana ‘Sensation’ jest także jedną z ładniejszych odmian do pozyskiwania kwiatów ciętych a jej pędy już wczesną wiosną nadają się do przyspieszania kwitnienia.