Miesiąc: grudzień 2013

Miscanthus sinensis ‘Sirene’ 
miskant chiński 'Sirene'

Trawy ozdobne coraz śmielej goszczą nie tylko w ogrodach prywatnych, ale także w przestrzeni publicznej, na miejskich skwerach, rondach i parkach. Grupa ta obejmuje dziesiątki gatunków i setki odmian różniących się pokrojem, siłą wzrostu, dekoracyjnością liści i kwiatostanów oraz trwałością roślin. Wśród nowości pojawiających się na rynku szkółkarskim na uwagę z pewnością zasługują odmiany miskanta chińskiego Miscanthus sinensis. Ten pochodzący z Azji Południowo-Wschodniej gatunek w naturze dorasta do 3-4 m wysokości, ale w warunkach klimatycznych Polski osiąga znacznie mniejsze rozmiary. ‘Sirene’ to jedna z ciekawszych, długo zachowujących walory dekoracyjne odmian o różowych kwiatostanach.

Miscanthus sinensis ‘Sirene’ tworzy, gęste strzeliste i dosyć szerokie kępy o wysokości 1,5-1,8 m i średnicy do 1,5 m. W czasie kwitnienia najwyższe źdźbła mogą mieć nawet 2,5 m długości. Cechą charakterystyczną odmiany są równowąskie, łukowato wygięte, zielone liście, z wyrazistym, srebrzystym nerwem głównym przebiegającym przez środek blaszki liściowej. Liście dorastają do 80-100 cm długości, mają około 1-2 cm szerokości, pozostają ozdobne także w okresie zimy, bowiem nie opadają z nastaniem jesieni, lecz jeszcze długo utrzymują się na roślinie. W przeciwieństwie do większości innych gatunków traw, międzywęźla miskantów, czyli odcinki pędu pomiędzy kolankami, nie są wewnątrz puste, lecz wypełnione gąbczastym rdzeniem. Pod koniec lata spośród fontanny liści wyłaniają się strzeliste, wiechowate, różowe kwiatostany. Wiechy są liczne, długości około 30 cm, początkowo zwarte, później otwierają się i stają puszyste, a w odcieniu srebrzystoróżowe. Kwiatostany pozostają ozdobą ogrodu niemal przez całą zimę. Najpiękniej prezentują się na początku zimy, gdy poranny szron malowniczo posrebrza kępy zaschniętych, szeleszczących na wietrze liści. 

Miskant chiński preferuje gleby żyzne, o pH lekko kwaśnym lub obojętnym, stanowiska słoneczne, zaciszne i osłonięte. Stale wilgotna gleba gwarantuje szybki, bujny wzrost, natomiast zdecydowanie należy unikać miejsc suchych lub podmokłych. Na wschodzie kraju warto zabezpieczyć rośliny na zimę. Najlepiej obsypać kępy traw korą, trocinami, liśćmi lub słomą. Wiosną trzeba kopczyki usunąć, a zeszłoroczne, zaschnięte pędy obciąć nisko przy ziemi. Wokół roślin można rozsypać uniwersalny nawóz wieloskładnikowy. Miscanthus sinensis wykazuje znaczną tolerancję na zanieczyszczenie gleby i powietrza oraz wysokie zasolenie podłoża. Trwałość i długowieczność to kolejne zalety większości nowych odmian miskantów. Rośliny posadzone w jednym miejscu dobrze rosną i zachowują ładny pokrój przez wiele lat.

Miskant ‘Sirene’ nadaje rabatom lekkości, tworzą przyjazną atmosferę i wyjątkowy charakter. Sadzony w ogrodach przydomowych stanowi ciekawy element z nieco egzotycznym akcentem. Szelest liści czy kołysanie źdźbeł na wietrze wprowadza spokój i harmonię. Wysokie kępy dobrze prezentują się sadzone pojedynczo oraz w kompozycjach z innymi gatunkami traw. Niewielkie wymagania, łatwa pielęgnacja i niskie koszty utrzymania sprawiają, że miskanty coraz częściej spotyka się w przestrzeni miejskiej. Można je z powodzeniem uprawiać w parkach, na osiedlach, w pobliżu zbiorników wodnych oraz w otoczeniu nowoczesnej architektury miejskiej. Interesujący efekt tworzą duże nasadzenia grupowe, zalecana gęstość sadzenia 2-3 sztuki na metr².

 

Hedera helix 'Thorndale'
bluszcz pospolity 'Thornadale'

Uprawa bluszczu pospolitego sięga czasów starożytnych. Wytworne, zimozielone pnącze zdobiło ogrody, budynki oraz miejsca służące wypoczynkowi. Po dziś dzień w wielu zabytkowych, historycznych miejscach, takich jak Wawel czy zamek w Malborku, rosną wiekowe okazy bluszczu pospolitego.

Obecnie bluszcz znajduje szerokie zastosowanie zarówno jako pnącze, jak i roślina okrywowa, zaś jedną z najlepszych, mrozoodpornych odmian jest ‘Thorndale’.

Hedera helix ‘Thorndale’ rośnie silnie i dobrze się krzewi. Roczny przyrost wynosi od 0,5 do 1 metra. Elastyczne, młode pędy płożą się po ziemi lub wspinają za pomocą korzeni przybyszowych do wysokości około 20-30 metrów. Korzenie przybyszowe wrastają w szpary murów, kory drzew oraz wszelkich napotkanych zagłębień lub nierówności, a następnie korkowacieją. Dzięki temu łodygi zostają silnie i trwale przymocowane do powierzchni, po których się wspinają. Część pędów, szczególnie w wyższych partiach rośliny, swobodnie zwisa. Dosyć duże, zimozielone liście, skrętolegle osadzone na łodydze, stanowią główną ozdobę bluszczu, żyją zwykle trzy lata. Najmłodsze listki są owłosione, później stają się nagie i błyszczące. Dojrzałe liście mają ciemnozieloną barwę, są skórzaste, z wyraźnie widocznym, kremowo-białym unerwieniem, od spodu jaśniejsze i matowe. Cechą charakterystyczną bluszczu pospolitego jest wykształcanie dwóch faz rozwojowych, młodocianej oraz dojrzałej. W pierwszej fazie, zwanej inaczej wegetatywną, elastyczne pędy płożą się lub wspinają, blaszki liściowe mają od trzech do pięciu klap, u nasady są sercowate. W drugiej fazie, generatywnej, pędy są wzniesione i pozbawione korzeni przybyszowych, zaś liście pozbawione klap, całobrzegie, zaostrzone i silnie połyskujące. Pędy kwiatowe oraz pierwsze kwiaty pojawiają się zwykle dopiero po kilku – kilkunastu latach uprawy. Bluszcz kwitnie od września do października. Obupłciowe, seledynowe kwiaty zebrane są w półkuliste wiechy o średnicy około 3 cm. Ze względu na małe rozmiary oraz zieloną barwę nie zwracają na siebie uwagi. Po zapyleniu i zapłodnieniu zawiązują się kuliste, zielono-brązowe pestkowce. Owoce dojrzewają na przełomie kwietnia, mają wielkość ziaren grochu oraz fioletowo-czarną barwę.

Bluszcz pospolity ‘Thorndale’ jest odmianą łatwą w uprawie, dobrze rośnie na większości przeciętnych gleb w Polsce. Należy jedynie unikać miejsc suchych oraz podłoży o odczynie kwaśnym. Doskonale rośnie w cieniu lub półcieniu, na stanowiskach słonecznych może w okresie silnych mrozów przemarzać. W rejonach wyjątkowo zimnych najlepiej sprawdza się prowadzony jako roślina okrywowa. Dużą zaletą bluszczu w uprawie ogrodowej jest mała podatność na szkodniki i choroby. Jedynym problemem mogą być choroby bakteryjne liści, które jednak rzadko występują na roślinach rosnących w ogrodzie. Należy jednak zwracać uwagę na unikanie częstego zraszania liści wodą, gdyż zabieg ten sprzyja rozprzestrzenianiu bakterii. Jako roślina okrywowa wykazuje dużą odporność na zalegające, opadłe liście w okresie jesieni, co jest szczególnie ważne w przypadku roślin okrywowych stosowanych w większych zadrzewieniach, np. parkach.

Hedera helix ‘Thorndale’ jest jedną z najlepszych okrywowych odmian bluszczu pospolitego. Tworzy zwarte kobierce w miejscach zacienionych, pod koronami drzew. Doskonale nadaje się do zakrywania północnych fasad budynków, murów, ogrodzeń, różnorakich konstrukcji ogrodowych oraz nagich pni wysokich drzew. Sadzony przy ścianach domów osusza fundamenty, zabezpieczając pomieszczenia piwniczne przed wilgocią. Odporny na zanieczyszczenia powietrza i gleby jest idealną rośliną do sadzenia w miastach, zarówno w gruncie, jak i we wszelkiego rodzaju pojemnikach. Wyjątkowo pięknie prezentuje się jako tło posągów lub rzeźb ogrodowych. Gęste pędy bluszczu stanowią schronienie oraz miejsce lęgowe wielu gatunków ptaków. Surowiec zielarski pozyskany z bluszczu stosuje się w lecznictwie oraz w kosmetyce. Późny okres kwitnienia sprawia, że bluszcz jest cenną rośliną miododajną. Dostępne przez cały rok ulistnione pędy są chętnie wykorzystywantm dodatkiem do bukietów oraz kompozycji florystycznych.
 

Pinus sylvestris 'Watereri' 
sosna pospolita 'Watereri'
synonimy: Pinus sylvestris var. nana HORT, Pinus sylvestris 'Pumila' 

Sosna pospolita to gatunek bardzo rozpowszechniony o szerokim zasięgu występowania i znany niemal każdemu. Z drugiej zaś strony gatunek ten jest bardzo rzadko spotykany w uprawie jako drzewo ozdobne i dopiero w ostatnich latach dzięki odmianom oferowanych przez szkółki coraz częściej trafia do naszych ogrodów. Jedną z nich jest kulista i stosunkowo wolno rosnąca odmiana 'Watereri'. Początkowo gęsta i regularnie kulista, później w miarę wzrostu staje się szerokostożkowata i dość luźna. Docelowo może dorastać do wysokości 3-5 m i osiągnąć średnicę do 4 metrów. Starsze okazy są zwykle wielopniowe, ogołocone z gałęzi w dolnych partiach. Igły typowe dla sosny zwyczajnej zebrane w pęczkach po dwa, sztywne, niekiedy lekko skręcone, niebieskozielone, a niekiedy srebrzystozielone. Szyszki również typowe dla gatunku, są jajowate długości do 5 cm, początkowo brązowe, po dojrzeniu szare i matowe. Dojrzewają w drugim roku, ale otwierają się dopiero w trzecim.

Odmiana ta występuje także pod nazwami synonimicznymi P. sylvestris f. pumila, P. sylvestris 'Pumila', P. sylvestris var. nana, P. sylvestris var. pumila została znaleziona na stanowisku naturalnym w Horsell Commonn w Anglii w 1865 roku przez Anthonego Waterera i wprowadzona do uprawy przez jego szkółkę w Knap Hill. Odmiana wykazuje pełną mrozoodporność (strefa 2). Do prawidłowego wzrostu wymaga stanowisk słonecznych. Jest tolerancyjna względem podłoża, ale najlepiej czuje się na glebach lekkich, przepuszczalnych, niezbyt wilgotnych o kwaśnym lub lekko kwaśnym odczynie. Zupełnie dobrze radzi sobie jednak na glebach o pH obojętnym, a nawet słabo zasadowym. Jest odmianą odporną na suszę, natomiast nie toleruje zanieczyszczenia powietrza, co objawia się zrzucaniem już dwuletnich igieł. W warunkach optymalnych bardzo często zachowuje igły czteroletnie.

Polecana do ogrodów przydomowych i parków. Sadzić należy pojedynczo, czasami w małych grupach aby wyeksponować jej kształt i zabarwienie igieł. Zupełnie dobrze znosi strzyżenie. Zabiegu tego powinniśmy dokonywać aby zapobiec zbyt silnemu rozrastaniu się drzew a przez to utraty pokroju. Cięcia dokonujemy albo gdy roślina wytwarza młode przyrosty i wtedy je uszczykujemy ręcznie skracając mniej więcej o połowę lub w okresie zimowym, kiedy w pędach jest stosunkowo niewiele żywicy, która oklejając sekator i bardzo utrudnia cięcie.

Obecnie w szkółkach możemy kupić rośliny odmiany ‘Watereri’ szczepione tuż przy ziemi lub też jako formy pienne. W tym drugim przypadku drzewko powinniśmy uprawiać przez pierwszych kilka lat przy paliku.

Acer griseum
klon strzępiastokory

Wśród drzew ozdobnych z kory Acer griseum zajmuje czołową pozycję pod względem urody. Ten niewielkich rozmiarów klon został przywieziony do Europy ze środkowych Chin w 1901 roku przez Ernesta Wilsona. Obecnie gatunek jest zagrożony wymarciem i coraz trudniej spotkać go w środowisku naturalnym. Na szczęście drzewo cieszy się dużym uznaniem wśród miłośników roślin i ogrodów, jest rozmnażane i oferowane w sprzedaży przez liczne szkółki.

Klon strzępiastokory w naszym klimacie najczęściej przyjmuje postać wysokiego krzewu lub niskiego, wielopiennego drzewa, dorastającego do około 5 m wysokości. Cechą charakterystyczną gatunku przyciągającą przez cały rok uwagę jest strzępiasto łuszcząca się, jasnobrązowa, błyszcząca kora. Cynamonowe, cienkie paseczki odstają od pnia, po czym zwijają się w wąskie rurki, odsłaniając młodsze warstwy o oliwkowym odcieniu. Najwyraźniej efekt ten widać zimą, gdy spadnie śnieg. Liście złożone z 3 listków mają około 6 cm długości, od góry są ciemnozielone, spodem matowe i sinawe. Jesienią pięknie przebarwiają się na czerwono lub pomarańczowo.

Gatunek mało wymagający w stosunku do gleby. Najlepiej rośnie na podłożu umiarkowanie wilgotnym, przepuszczalnym, glebach próchniczych i lekko kwaśnych. Wymaga stanowisk słonecznych lub półcienistych, miejsc osłoniętych od silnych podmuchów wiatru w okresie zimy. We wschodnich rejonach kraju może przemarzać, dlatego w pierwszych latach uprawy wymaga okrycia. Drzewka najłatwiej zabezpieczyć otaczając pień słomiana matą lub gałązkami roślin iglastych. W centrum i na zachodzie zimuje dobrze.

Klon strzępiastokory to gatunek polecany do uprawy w ogrodach przydomowych, w miejscach wyeksponowanych,  w otoczeniu roślin o kontrastowym zabarwieniu pędów. Stanowi niewątpliwie ciekawostkę i przyciąga uwagę. W 1922 roku gatunek został odznaczony przez brytyjskie Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze (RHS) nagrodą Award of Merit (AM), a w 1984 roku nagrodą Award of Garden Merit (AGM). 

 

Microbiota decussata
mikrobiota syberyjska

Mikrobiota syberyjska jest jednym z niewielu przedstawicieli gatunków iglastych, które dobrze rosną w miejscach ocienionych. Doskonale sprawdza się zwłaszcza jako roślina okrywowa. Przy naprawdę niewielkich wymaganiach uprawowych oraz pełnej mrozoodporności roślina ta jest ciągle jeszcze niedoceniana i zbyt rzadko stosowana, zwłaszcza w zieleni parkowej i osiedlowej. 

Mikrobiota syberyjska naturalnie występuje w rejonach nadoceanicznych południowo-wschodniej Syberii i jest jedynym reprezentantem rodzaju Microbiota. Gatunek odkryto dopiero w 1923 roku, a do szerokiej uprawy wprowadzono w latach 80 XX wieku. Jest to zimozielony, wolnorosnący krzew o stosunkowo płaskim, rozłożystym pokroju, dorastający maksymalnie do 1 m wysokości i znacznie większej szerokości. Młode pędy wznoszą się ukośnie do góry. Z wiekiem ich podstawy pokładają się na ziemi i zakorzeniają, dlatego krzewy nadają się do sadzenia na pochyłych zagonach i skarpach, które umacniają i zabezpieczają przed erozją. Delikatne, ażurowe gałązki są płasko rozgałęzione, wznoszą się ku górze, a następnie łukowato opadają ku ziemi. Szarozielone listki mają postać łusek, są zaostrzone i zaopatrzone w żywiczne gruczołki. Późną jesienią i zimą krzewy nabierają rudawej, purpurowo-miedzianej, a czasem wręcz rdzawej barwy. Zmiana barwy wynika ze zmiany zawartości antocyjanów w mezofilu, dzięki czemu rośliny mogą prowadzić bardziej efektywnie proces fotosyntezy w warunkach ograniczonego dostępu światła. Niewielkie, niemal niezauważalne szyszki (4-6 mm długości) są zbudowane z zaledwie 1-2 par łusek. W szyszce zawiązuje się tylko jedno jajowate nasiono.

Krzewy nie mają specjalnych wymagań uprawowych. Dobrze rosną na większości przeciętnych, przepuszczalnych gleb ogrodowych, na stanowiskach słonecznych po zacienione. Rośliny wykazują pełną mrozoodporność (w końcu pochodzą z Syberii), ale są wrażliwe na letnią suszę, dlatego w przypadku bezdeszczowej pogody i utrzymujących się upałów krzewy należy od czasu do czasu podlewać, zwłaszcza w pierwszym roku po posadzeniu. Mikrobiota nie sprawia prawie żadnych kłopotów, rośnie zdrowo i prawie nigdy nie jest atakowana przez szkodniki.  

Gęste krzewy mikrobioty syberyjskiej nadają się do sadzenia w ogrodach przydomowych, zieleni osiedlowej, miejskich parkach, na cmentarzach. Gatunek jest polecany do sadzenia w miejscach półcienistych, a nawet cienistych, tam, gdzie zależy nam na utrzymaniu zwartej, zielonej okrywy.