Miesiąc: styczeń 2017

Corylus avellana ‘Contorta’
leszczyna pospolita ‘Contorta’

Do rodzaju leszczyna należy około 15 gatunków krzewów, rzadziej drzew, występujących w Eurazji i Ameryce Północnej. W Polsce na stanowiskach naturalnych rośnie leszczyna pospolita. Jej odmiana ‘Contorta’ cieszy się dużym zainteresowaniem miłośników niezwykłych krzewów ozdobnych oraz florystów. Wyjątkowe walory dekoracyjne odmiana zawdzięcza silnie pogiętym pędom, które w pełnej krasie ujawniają się w okresie bezlistnym.

Corylus avellana ‘Contorta’ została znaleziona w hrabstwie Gloucester w Wielkiej Brytanii około 1863 roku. Odmiana charakteryzuje się pogiętymi w różne strony lub spiralnie skręconymi pędami. Pędy rosną we wszystkich kierunkach, część z nich zwiesza się. Roślina osiąga 3-4 mety wysokości, tworzy gęste krzewy. Liście są pęcherzaste, pomarszczone, poskręcane i pozwijane, na spodzie pokryte miękkimi włoskami, zielone. Krzewy najpiękniej prezentują się w okresie bezlistnym, a szczególnie ciekawie wyglądają w czasie kwitnienia. Kwiaty pojawiają się przed rozwojem liści, w lutym – marcu. Kwiaty żeńskie są niepozorne, ukryte w pączkach, w czasie kwitnienia wychylają na zewnątrz jedynie czerwone znamiona słupków. Kwiaty męskie są zebrane w długie kotki zwisające ze szczytów bocznych gałązek. Pylące na żółto kotki w połączeniu z pogiętymi pędami tworzą efektowną kompozycję. Po zapyleniu i zapłodnieniu dochodzi do zawiązywania nielicznych owoców. Owocem jest jadalny, dobrze wszystkim znany orzech, otoczony postrzępionymi listkami okrywy owocowej. Orzechy dojrzewają we wrześniu-październiku, jednak odmianę uprawia się przede wszystkim ze względów na walory dekoracyjne.

Leszczyna pospolita toleruje przeważającą większość gleb uprawnych, najlepiej jednak rośnie na glebach zawierających wapń, żyznych i umiarkowanie wilgotnych, najgorzej zaś na jałowych, suchych lub podmokłych. Leszczyna jest gatunkiem mało wymagającym w stosunku do światła, jednak sadzona w miejscach słonecznych lub tylko częściowo ocienionych kwitnie intensywniej i lepiej owocuje. Odmiana ‘Contorta’ cechuje się dobrą mrozoodpornością, jednak w bardzo surowe zimy mogą przemarzać wykształcone na jesieni kotki. Zabiegi pielęgnacyjne ograniczają się do wycinania odrostów wyrastających z podkładki oraz interwencyjnych zabiegów ochronnych w razie pojawienia się szkodników (najczęściej mszyc i przędziorków).

Corylus avellana ‘Contorta’ najefektowniej prezentuje się sadzona pojedynczo w eksponowanych miejscach. Ten elegancki krzew ogrodowy przyciąga uwagę szczególnie w okresie kwitnienia, stając się zwiastunem przedwiośnia. Egzemplarze zaszczepione wysoko na podkładce mogą być uprawiane w formie małych drzewek. Pędy stosuje się do rozmaitych kompozycji kwiatowych.

Abies lasiocarpa 'Argentea'
jodła górska 'Argentea'

Z rozpoznaniem tej rośliny są zawsze kłopoty – wszyscy (no prawie wszyscy) myślą, że jest to świerk kłujący czyli srebrny. Wystarczy jej jednak dotknąć i jest jasne, że to nie świerk, bo igły nie są kłujące. To wyjątkowo piękna srebrzystoigielna odmiana jodły górskiej!

Jodła górska 'Argentea’ to piękne, majestatyczne drzewo o bardzo regularnym, wąskim, stożkowym pokroju, dorastające w wieku 30 lat do 15 m wysokości. W swojej ojczyźnie – USA i Kanadzie, drzewa tego gatunku jodły dorastają nawet do 40 m wysokości i 360 cm obwodu! Pędy są charakterystycznie okółkowo ułożone wokół prostego przewodnika pokrytego ciemną, szarobrązową korą. Igły do 4 cm długości, wąskie, o zaokrąglonych czubkach, niekłujące, o intensywnym srebrzystym zabarwieniu. Szyszki do 10 cm długości, niedojrzałe mają ciemnofioletowe zabarwienie.

Jodła ta ma przeciętne wymagania uprawowe i może z powodzeniem rosnąć na większości gleb ogrodowych, chociaż preferuje gleby żyzne i stale umiarkowanie wilgotne. W przeciwieństwie do wielu innych gatunków jodeł dobrze znosi okresowe susze. Odmiana ‘Argentea’ bardzo rzadko jest atakowana przez choroby i szkodniki. Czasami, szczególnie na starszych egzemplarzach drzew, mogą pojawić się ochojniki, które żerują na igłach (ochojnik jodłowy) i na pniach oraz  grubych konarach (ochojnik korowojodłowy). Ochojniki to mszyce, które możemy zwalczyć stosując preparaty owadobójcze o działaniu układowym. Jodła górska jest gatunkiem o dobrej mrozoodporności i może rosnąć na terenie całego kraju. Jedyny problemem w pierwszych latach uprawy młodych roślin mogą stanowić późno występujące przymrozki, które uszkadzają młode wiosenne przyrosty.

Jodła górska ‘Argentea’ to typowa roślina polecana do sadzenia w wyeksponowanych, reprezentacyjnych miejscach w parkach i ogrodach. Ponieważ rośliny rosną wolno i nawet w starszym wieku zachowują wąski pokrój, dlatego nie wymagają dużej przestrzeni i mogą być z powodzeniem sadzone także w mniejszych ogrodach. Jet to także ciekawy, barwny element wielu mieszanych kompozycji roślinnych, stworzonych szczególnie z różnych odmian iglaków różniących się pokrojem i zabarwieniem igieł.

Pinus ponderosa
sosna żółta

To piękne, malownicze drzewo o luźnej, stożkowej koronie i długich igłach, szczególnie w okresie zimowym, kiedy jest przysypane śniegiem lub szadzią wprowadza niezapomniany, czarodziejski efekt do każdego ogrodu.

Sosna żółta (Pinus ponderosa) to jeden z nielicznych gatunków tzw. sosen trójigielnych, czyli takich u których igły są zebrane w pęczki po trzy sztuki. W ojczyźnie – USA, tworzy ona drzewa dorastające do ok. 50 m wysokości. W Polsce najwyższe drzewa tego gatunku osiągają do 30 m wysokości.

W młodości ich korony są wąskostożkowe i regularne, potem stają się szersze i luźniejsze. Pędy grube i sztywne – żółto brązowe a czasem nawet pomarańczowe, złamane wydają przyjemny cytrynowy zapach.  Gatunek ten cechuje zmienna liczba igieł w pęczku, co często rodzi problemy z właściwym rozpoznaniem gatunku. Najczęściej są trzy igły w pęczku, ale zdarzają się dwie a nawet pięć! Prawdopodobnie w uprawie spotykane są także liczne mieszańce, pochodzące od bardzo podobnego gatunku – sosny Jeffreya (P. jeffreyi), który od sosny żółtej odróżniają głównie igły o szarym lub niebieskawym zabarwieniu. Igły sosny żółtej powinny być długie – do 25 cm, grube i ciemnozielone. Na roślinach utrzymują się przez trzy lata. Szyszki duże, do 15 cm długości i 6 cm średnicy, jajowate, skupione po kilka na pędzie.  Szyszki po odpadnięciu z rośliny mają charakterystycznie wyrwane nasady – które pozostają przytwierdzone do gałęzi drzew. Kora młodych drzew jest szara a na starszych spękana na duże, żółtobrązowe płaty.

Sosna żółta należy do zdecydowanie łatwych w uprawie. Ma bardzo małe wymagania glebowe i może rosnąć nawet na bardzo suchych, żwirowych glebach. Nie wymaga ona nawadniania nawet w okresach suszy. Jak większość sosen nie toleruje cienia i powinna być sadzona na zdecydowanie słonecznych stanowiskach. Nie lubi wilgotnego klimatu dlatego lepiej unikać jej sadzenia w pasie nadmorskim. Jest odporna na zanieczyszczenie powietrza dlatego z powodzeniem może być sadzona w miastach i terenach przemysłowych. Wykazuje pełną mrozoodporność na terenie Polski zachodniej i centralnej. W północno- wschodniej części kraju w wypadku bardzo ostrych zim mogą czasami wystąpić uszkodzenia mrozowe (szczególnie dotyczy to mieszańców z sosną Jeffreya). Sosna ta należy do gatunków rzadko atakowanych przez choroby i szkodniki. Należy się jednak liczyć z normalnym, fizjologicznym zjawiskiem stopniowego zamierania dolnych gałęzi i corocznym, jesiennym opadaniem starych igieł.

Sosna żółta to typowy gatunek do nasadzeń soliterowych, gdyż tylko pojedynczo posadzone drzewa mogą ukazać swoje właściwe piękno. Nasadzenia pojedyncze powodują także to, że rośliny są dobrze doświetlone i dłużej utrzymują dolne gałęzie. Jest to niezwykle plastyczny gatunek, który świetnie pasuje do wszelkiego typu ogrodów: od surowych, modernistycznych założeń aż po klasyczne ogródki wiejskie. Ze względu na głęboki system korzeniowy warto do kompozycji z sosnami użyć gatunków wrzosowatych, które z kolei płytko się korzeniąc mają w pobliżu sosny dobre warunki do rozwoju. Dodatkowo corocznie opadające igły sosnowe zakwaszają i ściółkują glebę, co sprzyja uprawie roślin wrzosowatych.  Do sosny zawsze pasującym dodatkiem są także trawy i turzyce.

Cotoneaster procumbens ‘Queen of Carpets’
irga płożąca ‘Queen of Carpets’

Ścielące się po ziemi pędy, błyszczące, zimozielone liście, białe kwiaty oraz kuliste, czerwone owoce to cechy charakterystyczne irgi płożącej. Krzewy doskonale nadają się do obsadzania murków, ogrodów skalnych i rabat, tworząc zielone kobierce ozdobione w drugiej połowie lata jaskrawymi owocami. Odmiana ‘Queen of Carpets’ jest jedną z dwóch lepiej znanych i łatwo dostępnych odmian irgi płożącej. Od gatunku różni się przede wszystkim jaśniejszymi, większymi i grubszymi liśćmi oraz niżej położonymi owocami. Krzew rośnie wyjątkowo wolno i płasko, osiąga zaledwie 10-15 cm wysokości, pędy pełzają po ziemi i łatwo się zakorzeniają. Jednoroczne pędy są ciemnopurpurowe, początkowo owłosione, później pokryte łuszczącą się skórką. Zimozielone liście są skórzaste, szerokojajowate, zaokrąglone, dosyć grube, z wierzchu nagie i błyszczące, od spodu owłosione, na brzegu lekko podwinięte. Rozwijające się młode liście są lekko czerwonawe. Krzewy zakwitają w maju lub na początku czerwca, tworzą w kątach liści niewielkie, białe kwiaty. Pojedyncze kwiaty mają niespełna 10 mm średnicy, są zbudowane z 5 białych, okrągłych płatków otaczających pręciki i słupki. Kuliste owoce mają 5-6 mm średnicy, dojrzewają w sierpniu przyjmując czerwoną barwę. Owoce zawiązują się w dolnej części pędów i są nieco ukryte pod liśćmi.

Irga płożąca ma umiarkowane wymagania glebowe. Preferuje gleby lżejsze i przepuszczalne. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, ciepłych i osłoniętych, bo niestety nie jest w pełni odporna na mróz. Na wschodzie kraju irga płożąca może przemarzać, dlatego w tych rejonach wymaga lekkiego okrycia, zwłaszcza w bezśnieżne zimy, na zachodzie Polski zwykle zimuje dobrze. Krzewy rosną zdrowo, rzadko są atakowane przez szkodniki. Choroby porażają rośliny sporadycznie, zwykle tylko wtedy, gdy krzewy są sadzone na miejscach podmokłych lub okresowo zalewanych wodą.

Odmiana ‘Queen of Carpets’ jest jednym z najniższych zimozielonych krzewów okrywowych. Posadzona między karłowymi iglakami tworzy dla nich szczególnie ładne tło. Pełzające po ziemi pędy łatwo zakorzeniają się, chroniąc glebę przed erozją. Tego typu niskie odmiany irgi najpiękniej prezentują się tam, gdzie ich pędy mogą swobodnie ścielić się pośród kamieniami, swobodnie opadać lub zwieszać się, a więc na skalniakach, skarpach lub murkach oporowych zabezpieczających nasypy.