Miesiąc: marzec 2014

Viburnum farreri
kalina wonna
synonimy łac.: Viburnum fragrans HORT.

to w naszych warunkach klimatycznych jeden z najwcześniej kwitnących krzewów, nazwany na cześć botanika, podróżnika i odkrywcy wielu gatunków roślin Reginalda Ferrera. Kalina wonna w stanie naturalnym występuje w północnych Chinach, gdzie dorasta do 3-4 m wysokości. U nas jest półkulistym krzewem o wyprostowanych pędach, osiągającym 2-2,5 m wysokości oraz podobną szerokość. Drobne, rurkowate kwiaty są zebrane w niewielkich kwiatostanach. Kwiaty w pąku są różowe, po rozwinięciu białe, silnie i przyjemnie pachnące. Krzewy kwitną bardzo wcześnie, przed rozwojem liści, najczęściej w marcu. Czasami  jednak krzewy mogą zakwitnąć w lutym, a nawet w grudniu i styczniu. Eliptyczne, ciemnozielone liście rozwijają się dopiero po kwitnieniu, jesienią przebarwiają się na czerwono i brązowo.  

Kalina wonna jest krzewem o małych wymaganiach glebowych, polecanym na stanowiska słoneczne lub półcieniste do sadzenia pojedynczo albo w grupach. Rośliny najlepiej rosną na glebach żyznych, umiarkowanie wilgotnych o lekko kwaśnym odczynie, w miejscach osłoniętych od wiatru. Na wschodzie kraju krzewy mogą czasami podmarzać, dlatego zwłaszcza młode rośliny warto okryć na zimę stroiszem lub agrowłókniną. W centrum i na zachodzie krzewy zimują dobrze.

Kalina wonna dobrze sprawdza się w mieście, jest odporna na zanieczyszczenia środowiska. Najefektowniej prezentuje się na przedwiośniu w trakcie kwitnienia, oraz w czasie jesiennego wybarwienia liści. W ogrodach przydomowych najlepiej sadzić rośliny przy południowych ścianach budynków w towarzystwie oczarów, forsycji, dereni o kolorowych pędach oraz ciemierników i przebiśniegów w podszyciu. Kwitnące gałązki można ścinać i umieszczać w wazonie.

Chamaecyparis pisifera 'Sungold'
cyprysik groszkowy 'Sungold' 

jest to gatunek pochodzący z Japonii. W swojej ojczyźnie jest uprawiany parkach i ogrodach przyświątynnych. Bogata różnorodność form, zwłaszcza karłowych, przyczyniła się do spopularyzowania cyprysika groszkowego na całym świecie. W Europie pierwsze egzemplarze pojawiły się w drugiej połowie XIX wieku, najpierw w Wielkiej Brytanii i Holandii. Polskie szkółki oferują w sprzedaży kilkanaście odmian cyprysika groszkowego. Wśród nich wyjątkowo ciekawie prezentują się formy nitkowate, o cienkich, zwisających gałązkach, w zależności od odmiany zielone, żółte, a nawet dwubarwne.

Chamaecyparis pisifera ‘Sungold’ to bardzo piękna, karłowa odmiana uzyskana w 1969 roku z siewki odmiany ‘Filifera Aurea’ w Kanadzie. Krzew o półkulistym, kopiastym pokroju dorasta po 10 latach uprawy do 0,5 m wysokości. Pędy sznurowate, łukowato wygięte, na końcach silnie rozgałęzione, tworzące  frędzelkowate pęczki złocistożółtych gałązek o różnej długości. Same gałązki są delikatne, nitkowato wydłużone i zwisające, pokryte igłami typu przejściowego – do połowy przylegające, później lekko odstające i ostro zakończone. Ciekawą cechą charakterystyczną odmiany jest zmienna barwa gałązek. Część z nich jest jednolicie żółta, inne mogą być mniej lub bardziej żółto-zielone. Różnice najłatwiej wychwycić, gdy obok siebie rośnie kilka lub kilkanaście egzemplarzy. Cenna zaletą cyprysika ‘Sungold’ jest wysoka tolerancja na silne nasłonecznienie.

Cyprysik groszkowy wprawdzie nie ma specjalnie wygórowanych wymagań co do podłoża, niemniej jednak najlepiej rośnie na glebach żyznych i wilgotnych, lekko kwaśnych lub obojętnych. Odmiana ‘Sungold’ wymaga miejsc silnie nasłonecznionych, bowiem intensywne, złociste wybarwienie gałązek mają jedynie okazy rosnące na wystawie południowej. Krzewy bardzo dobrze rosną w miejscach o wysokiej wilgotności powietrza, zacisznych i osłoniętych od wiatru, w pobliżu strumyków, oczek wodnych lub stawów. W zachodnich rejonach kraju i pasie nadmorskim zimują bez problemu, na wschodzie, jeśli zima jest bezśnieżna i mroźna, dobrze jest lekko okryć rośliny gałązkami świerka lub cieniówką. Najczęściej jednak natura sama zabezpiecza krzewy warstwą śniegu, i nie musimy się o nie martwić. Zabiegi uprawowe ograniczają się jedynie do podlewanie w okresie suszy. Rośliny nie wymagają cięcia ani formowania, zwykle rosną zdrowo i stanowią piękna ozdobę ogrodu.

Chamaecyparis pisifera ‘Sungold’ doskonale nadaje się do sadzenia w małych ogrodach przydomowych. Bardzo dobrze sprawdza się na skalniakach, wrzosowiskach oraz w ogrodach japońskich. Ciekawe wrażenie robią kompozycje z kilku, kilkunastu roślin zaaranżowanych w formie szachownicy. Efektownie prezentują się krzewy sadzone na obrzeżach murków, schodów lub skarpach, z których zwieszają się sznurowate pędy.

Corylus avellana 'Pendula'
leszczyna pospolita 'Pendula'

to szeroki, kopulasty krzew ze zwisającymi gałęziami, najczęściej uprawiany jako forma pienna, w postaci małego drzewka z parasolowatą koroną. Jest to stosunkowo stara odmiana. Pierwsze wzmianki o jej uprawie pochodzą z Czech z 1865 roku. Rośnie silnie, zwykle osiąga większą szerokość niż wysokość. Dorosłe egzemplarze dorastają do 2-3 m wysokości i 4-5 m szerokości. Leszczyna pospolita jest rośliną rozdzielnopłciową, jednopienną (kwiaty męskie i żeńskie występują osobno na jednym egzemplarzu). Kwiaty żeńskie są niepozorne, ukryte w pączkach, w czasie kwitnienia wychylają na zewnątrz jedynie czerwone znamiona słupków. Kwiaty męskie są zebrane w długie, dekoracyjne kotki zwisające ze szczytów bocznych gałązek. Kwitnienie jest bardzo wczesne, ma miejsce przed rozwojem liści, zwykle na początku marca. Okrągławe, zaostrzone na wierzchu i sercowate u nasady liście rozwijają się na przełomie kwietnia i maja. Owoce w postaci podłużnych orzechów częściowo otoczonych listkowatą okrywą dojrzewają na początku jesieni. Są bardzo smaczne i pożywne, dlatego często zanim zdążymy je zebrać padają łupem wiewiórek, gryzoni i ptaków.

Leszczyna pospolite jest gatunkiem o niewielkich wymaganiach glebowych, łatwym w uprawie, tolerancyjnym w stosunku do gleby i światła, odpornym na mróz. Źle rośnie jedynie na glebach ciężkich i mokrych. Starsze egzemplarze wykazuje dużą tolerancję na suszę. W upalne lata liście mogą być atakowana przez przędziorki.

Odmiana ‘Pendula’ najpiękniej prezentuje się wyeksponowana na tle dużego, zadbanego trawnika oraz w pobliżu zbiorników wodnych. Krzewy nadają się do sadzenia w przestronnych ogrodach przydomowych, w parkach i zieleni osiedlowej. niezwykle efektownie wyglądają parasole utworzone przez egzemplarze zaszczepione na wysokiej podkładce.

Thuja occidentalis 'Hoseri'
żywotnik zachodni 'Hoseri'

Wolno rosnąca, polska odmiana żywotnika zachodniego ‘Hoseri’ należy do grupy krzewów iglastych o pokroju kulistym. Brak przewodnika sprawia, że wszystkie gałązki rosną równorzędnie, dlatego krzewy w sposób naturalny przyjmują formę kuli. Odmianę ‘Hoseri’ wyselekcjonowano w 1927 roku w Kórniku spośród siewek odmiany ‘Globosa’. Nazwa rośliny upamiętnia nazwisko rodziny Hoserów – znanych w XIX wieku warszawskich ogrodników i szkółkarzy. Krzewy o kulistych koronach były chętnie stosowana w ogrodach historycznych, do dziś zresztą przywołują na myśl urok klasycznych ogrodów włoskich i francuskich okresu baroku i renesansu. W nowoczesnej stylistyce ogrodowej formy kuliste są nadal cenione, stanowią symbol elegancji i harmonii. 

Żywotnik zachodni ‘Hoseri’ to odmiana karłowa, rocznie przyrastająca od 4 do 8 cm. Po 10 latach uprawy krzewy osiągają około 0,4 metra średnicy. Wachlarzykowate gałązki ukształtowane na wzór małych lejków wyrastają promieniście ze środka krzewu, rozgałęziają się i delikatnie zachodzą na siebie tworząc zielone kule. Rolę liści pełnią krótkie, łuskowate i tempo zakończone igły przylegające do silnie spłaszczonych gałązek. Gałązki są ciemnozielone, zimą dodatkowo matowe. Na krótkich rozgałęzieniach bocznych u starszych okazów pojawiają się małe szyszeczki, zbudowane z 4-5 par zielonych łusek. W miarę dojrzewania szyszki brązowieją i powoli wysychają. Gdy już całkiem dojrzeją, łuski się rozchylają i uwalniają drobne nasiona – zimowy przysmak małych ptaków.

Odmiana ‘Hoseri’ najlepiej rośnie na glebach żyznych, wilgotnych i przepuszczalnych, preferuje klimat chłodny i wilgotny. Krzewy żywotników tworzą dosyć słaby i płytki system korzeniowy. Dlatego uprawiane w na glebach lekkich oraz w miejscach narażonych na okresowy brak wody reagują ograniczeniem wzrostu i szybko zawiązują szyszki. Krzewy należy sadzić na stanowisku słonecznym, ewentualnie tylko w lekkim ocienieniu, bo są to rośliny światłolubne. Zwykle rosną zdrowo, są wolne od szkodników i chorób grzybowych. Krzewy doskonale znoszą niskie temperatury występujące zimą w naszym klimacie, natomiast niejednokrotnie cierpią z powodu suszy. Pomimo, że żywotniki są tolerancyjne na zanieczyszczenie powietrza, lepiej nie sadzić ich w bezpośrednim sąsiedztwie ruchliwych ulic. Główną barierą wzrostu roślin w terenach zurbanizowanych, oprócz niedostatku wilgoci, jest oczywiście wysokie zasolenie podłoża, które szybko przekłada się na osłabienie wzrostu, a nawet może powodować zasychanie pędów. Późną jesienią krzewy warto zabezpieczyć przed zdeformowaniem na skutek intensywnych opadów śniegu. Ciężka okiść śniegowa może łatwo uszkodzić kule, dlatego jesienią krzewy warto lekko związać opaską z cieniówki lub agrowłókniny, którą po nadejściu wiosny ściągamy. Stare okazy mają jednak naturalną tendencję do rozpadania.

Thuja occidentalis ‘Hoseri’ nadaje się do stosowania zarówno w ogrodach przydomowych, jak i terenach zieleni publicznej. Najefektowniej prezentuje się sadzona po obu stronach podjazdów, ścieżek lub alejek parkowych. Doskonale nadaje się do sadzenia przy kościołach, na cmentarzach, w kompozycjach z roślinami iglastymi.