Miesiąc: październik 2018

Euonymus planipes
Trzmielina płaskoogonkowa

Trzemielina płaskoogonkowa to interesujący krzew naturalnie występujący w północno-wschodnich Chinach, Korei oraz Japonii. Roślina ta jest blisko spokrewniona z rosnącą w Polsce trzemieliną zwyczajną. Od krajowego gatunku różni się większymi liśćmi
oraz bardzo okazałymi, ozdobnymi owocami.

Trzmielina płaskoogonkowa to wysoki krzew o jajowatym, luźnym pokroju, dorastający do 5 m wysokości. Tworzy sztywne, słabo rozgałęzione pędy oraz duże, jajowate lub eliptyczne liście o piłkowanych brzegach i zaostrzonych wierzchołkach. Blaszki liściowe
mają od 5 do 12 cm długości, są ciemnozielone, jesienią przed opadnięciem przebarwiają się na żółto, pomarańczowo lub w odcieniach czerwieni. Niepozorne, drobne, żółtoseledynowe kwiaty rozwijają się  w maju z zaróżowionych, kulistych pąków. Kwiaty są zebrane
od 10 do 30 w kwiatostanach, są jednak słabo widoczne, ukryte wśród liści i nie stanowią większej wartości dekoracyjnej
w przeciwieństwie do dojrzewających we wrześniu i październiku okazałych owoców i nasion. Pod względem botanicznym owocami trzmieliny płaskoogonkowej są karminowoczerwone, kuliste torebki o średnicy około 1,5 cm wiszące na bardzo długich (do 10-12 cm), cienkich i silnie rozgałęzionych szypułach. Wewnątrz torebek znajdują się nasiona okryte jaskrawopomarańczowymi, mięsistymi osnówkami. Po dojrzeniu torebki pękają wzdłuż 5 krawędzi i unoszą się, odsłaniając atrakcyjne nasiona, chętnie zjadane przez ptaki. Owoce najładniej prezentują po opadnięciu liści.

Trzemielina płaskoogonkowa należy do krzewów łatwych w uprawie, mało wymagających. Zadowala się przeciętną glebą ogrodową, jest w pełni mrozoodporna. Nie lubi jedynie zbyt mokrych podłoży. Dobrze rośnie zarówno na stanowiskach słonecznych oraz w cieniu. Jest krzewem zdrowym, rzadko atakowanym przez mszyce, które niemal zawsze zasiedlają naszą rodzimą trzmielinę pospolitą.
W sprzedaży roślina jest oferowana w 2 formach – tradycyjnego krzewu oraz niedużego drzewka uzyskanego poprzez zaszczepienie
na podkładce na wysokości 1-1,5 m. Roślina dobrze prezentuje się sadzona pojedynczo w miejscach eksponowanych
oraz w kompozycjach z innymi, niewymagającymi krzewami liściastymi w niewielkich ogrodach przydomowych
oraz w zieleni publicznej, parkowej i osiedlowej.

Ampelopsis glandulosa 'Elegans'
Winnik zmienny 'Elegans'

Pochodzące z kontynentów amerykańskiego i azjatyckiego winniki są pnączami przypominającymi winorośle lub winobluszcze.
Na świecie występuje 20 gatunków winników, natomiast w Polsce można uprawiać trzy: winnik tojadowaty Ampelopsis aconififolia, winnik Bodiniera A. bodinieri oraz winnik zmienny A. glandulosa. Ostatni z wymienionych gatunków jest najczęściej oferowany
w sprzedaży w odmianie ‘Elegans’, charakteryzującej się atrakcyjnymi, marmurkowatymi liśćmi i błyszczącymi, niebieskimi owocami przypominającymi porcelanowe kulki. Pnącze te osiąga niewielkie rozmiary i jest nietrudne w uprawie.

Winnik zmienny naturalnie występuje w Azji, na terenach Chin, Korei, Japonii i Rosji, natomiast odmiana ‘Elegans’ została wyselekcjonowana w Japonii. Jest to niewielkie pnącze o trójkolorowych ozdobnych liściach i dekoracyjnych owocach, wspinające
się po podporach za pomocą wąsów czepnych. Rośnie dosyć wolno i w porównaniu do innych pnączy nie jest ekspansywne. Dorasta zwykle do około 2 m wysokości. Młode pędy, ogonki liściowe i szypułki owoców mają czerwonawe zabarwienie. Klapowane liście są ciemnozielone, głęboko i fantazyjnie powcinane, obficie pokryte biało-różowymi plamami. Jesienie słabo się przebarwiają na żółto. Niepozorne, drobne kwiaty rozwijają się w lipcu, ale ponieważ mają zielonkawy kolor są raczej mało widoczne. Za to wyjątkowo dekoracyjne są owoce winnika zmiennego. Przyjmują one postać drobnych, kulistych jagód o intensywnej, niebiesko-fioletowej
barwie, są błyszczące, dojrzewają we wrześniu i październiku. W miarę dojrzewania kolor owoców zmienia się od jasnoniebieskiego, przez fioletowy do granatowego.

Winnik zmienny ma niewielkie wymagania glebowe. Dobrze rośnie na większości przeciętnych gleb ogrodowych, umiarkowanie wilgotnych i przepuszczalnych. Preferuje stanowiska ciepłe, osłonięte od wiatru, słoneczne do półcienistych. Wykazuje dobrą mrozoodporność, choć na wschodzie kraju może czasami przemarzać. Cięcie można wykonywać dowolnie, w zależności od potrzeb,
ale ponieważ pnącze nie rośnie silnie, raczej rzadko się je wykonuje.

Winnik zmienny ‘Elegans’ doskonale nadaje się do sadzenia w małych ogrodach przydomowych, gdzie brakuje miejsca na większe rośliny. Ponieważ wspina się za pomocą wąsów czepnych, najlepiej sprawdza się sadzony przy ażurowych podporach – kratkach, siatkach oraz ozdobnych konstrukcjach wykonanych specjalnie dla tego typu pnączy z cienkich, metalowych prętów, wokół których mogą owijać się wąsy. Podpory te można ustawiać na rabatach oraz w większych pojemnikach służących do dekoracji balkonów
i tarasów.

Hydrangea quercifolia 'Snowflake'
hortensja dębolistna 'Snowflake'

Hortensja dębolistna to ozdobny krzew liściasty pochodzący ze wschodnich terenów Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Jest jednym z sześciu gatunków hortensji, które można uprawiać w Polsce, choć stosunkowo mało znanym i rzadko spotykanym w ogrodach. Roślina ta tworzy ciekawe liście o pięciu nieregularnych klapach, przypominające swoim wyglądem liście dębu czerwonego. Ich cechą charakterystyczną jest spektakularne jesienne przebarwienie. Latem na szczytach pędów rozwijają się atrakcyjne kwiaty, zebrane
w wiechowate, wydłużone kwiatostany.

W przeciwieństwie do popularnych hortensji bukietowej czy ogrodowej, mających setki odmian, asortyment odmianowy hortensji dębolistnej jest znacznie skromniejszy. Polskie szkółki oferują kilka do kilkunastu jej odmian, a jedną z ciekawszych i wartych upowszechnienia jest wcale nie nowa, bo wyhodowana w 1960 r. w USA odmiana ‘Snowflake’ o pełnych kwiatach przypominających gwiazdki. Odmiana ta została wyselekcjonowana z naturalnych stanowisk w Alabamie przez Edgara i Loren Aldridge.

Hortensja dębolistna ‘Snowflake’ to krzew tworzący sztywne, słabo rozgałęzione pędy z dużymi, ciemnozielonymi liśćmi. Blaszki liściowe mają kilka szerokich klap, są grube, skórzaste, z wierzchu zielone, matowe i pomarszczone, od spodu są jasne i owłosione, często mają ponad 20 cm długości. Jesienią liście przebarwiają się na czerwono i purpurowo. Kwiaty tworzą się na pędach jednorocznych, są zebrane w szczytowych wiechach o długości do 30 cm. Podobnie jak większość hortensji roślina ta tworzy 2 rodzaje kwiatów – kwiaty płonne i płodne. Kwiaty płonne są dosyć duże, pełne, początkowo zielonkawe, później białe i tylko w środku lekko seledynowe, osadzone na dosyć długich szypułkach wyrastających spośród bardzo licznych, zielonych pąków kwiatów płodnych. Kwiatostany są masywne i dosyć ciężkie, czasami zwieszają się nieco do dołu.  Przekwitające kwiaty lekko różowieją. Krzewy kwitną od czerwca do końca sierpnia, ale dzięki ozdobnym liściom są atrakcyjne przez cały sezon wegetacyjny.

Hortensja dębolistna preferuje gleby żyzne, umiarkowanie wilgotne i lekko kwaśne, stanowiska zaciszne, półcieniste lub słoneczne. Wiosną roślina wymaga lekkiego przycięcia, polegającego głównie na usunięciu zeszłorocznych, zaschniętych kwiatów
oraz fragmentów pędów, które przemarzły. Ponieważ kwiaty zawiązują się na pędach jednorocznych, wiosenne cięcie nie ogranicza kwitnienia. W ostre zimy może częściowo przemarzać, dlatego w pierwszych latach po posadzeniu podstawę krzewów warto na zimę zabezpieczyć kopczykiem z kory, trocin lub suchych liści.

Hortensja dębolistna jest rośliną wartą szerszej popularyzacji, polecaną do sadzenia w ogrodach przydomowych i osiedlowych,
w kompozycjach z innymi ozdobnymi krzewami liściastymi. Pięknie prezentuje się w towarzystwie bylin, takich jak trawy, liliowce czy funkie. Nadaje się do sadzenia pod koronami drzew.

Thuja occidentalis 'Mr Bowling Ball'
żywotnik zachodni 'Mr Bowling Ball'

Żywotnik zachodni 'Mr Bowling Ball' to półkarłowa, pozbawiona przewodnika odmiana o płaskokulistym, ażurowym pokroju. Pochodzi z Linesville w USA, gdzie została znaleziona na miejscowym cmentarzu jako czarcia miotła w połowie lat 80 XX wieku przez Joe Stupkana. W sprzedaży bywa oferowana także pod nazwą 'Bobazam' lub 'Linesville'.

Krzew swoim kształtem przypomina dużą kulę do gry w kręgle (stąd właśnie wzięła się jej nazwa), rośnie dosyć wolno, po 10 latach uprawy osiąga 60 cm wysokości i 70 cm średnicy. Tworzy cienkie, silnie rozgałęzione pędy oraz nitkowate, zielone gałązki ułożone regularnie od środka krzewu na zewnątrz, lekko zachodzące na siebie, nadające roślinie atrakcyjny, koronkowy wygląd. Jest to odmiana o przejściowym ulistnieniu. Liście młodociane występują w formie krótkich, srebrzysto-zielonych igiełek gęsto osadzonych wokół gałązek. Swoim wyglądem przypominają one pędy widłaków. U starszych roślin gałązki są spłaszczone i pokryte zielonymi łuskami.

Żywotnik zachodni 'Mr Bowling Ball' należy do roślin łatwych w uprawie, polecanych początkującym miłośnikom ogrodnictwa. Krzew preferuje gleby żyzne, umiarkowanie wilgotne, stanowiska słoneczne lub tylko lekko ocienione. Ze względu na dosyć płytki system korzeniowy u żywotników należy unikać ich sadzenia na glebach lekkich, piaszczystych lub narażonych na szybkie wysychanie. 'Mr Bowling Ball' jest rośliną odporną na ataki szkodników oraz porażenia przez choroby grzybowe, w pełni odporną na mróz, polecaną do uprawy na terenie całego kraju. Nie wymaga przycinania, naturalnie zachowuje zwarty i regularny pokrój. Przede wszystkim nadaje się do uprawy w ogrodach przydomowych, na rabatach, wrzosowiskach i w ogrodach skalnych. Dobrze komponuje się w innymi wolno rosnącymi roślinami iglastymi. Jest polecana do sadzenia w grupach, zwłaszcza w formie obwódek wzdłuż brzegów rabat lub ścieżek. Dobrze sprawdza się też w uprawie pojemnikowej, w całorocznych donicach zdobiących balkony i tarasy. Krzewy sadzone w gruncie najpiękniej prezentują się na tle niebieskich lub zielonych jałowców o pędach pełzających po ziemi, np. jałowca rozesłanego Juniperus procumbens lub płożącego J. horizontalis. Tego typu kompozycje są atrakcyjne przez cały rok.