Miesiąc: styczeń 2018

Miscanthus saccharifloru
miskant cukrowy

Ten azjatycki gatunek trawy jest jednym z najmniej wymagających i najłatwiejszych w uprawie miskantów, polecanym zwłaszcza dla początkujących ogrodników. W pełni odporny na mróz tworzy piękne, wysokie łany zielonych liści, atrakcyjnie przebarwionych jesienią, oraz srebrzyste kwiatostany, zdobiące rabaty od lata do końca zimy. Roślina szczególnie ładnie prezentuje się sadzona nad wodą. Ze względu na ekspansywny charakter wzrostu i tworzenie silnych, podziemnych rozłogów miskant cukrowy wymaga stałej kontroli i ograniczania rozrastania się na sąsiednie rabaty. Pozostawiony bez kontroli potrafi szybko opanować cały ogród.

Miskant cukrowy w warunkach naturalnych porasta wilgotne łąki i zarośla na Dalekim Wschodzie, w Chinach i Japonii. W Polsce rozpoczyna wegetację na początku maja, niemal miesiąc później od rodzimych gatunków traw. Oprócz celów ozdobnych jest uprawiany na plantacjach jako roślina energetyczna. Tworzy mocne źdźbła, które w zależności od zasobności i wilgotności podłoża mogą dorastać od 1 do 2,5 m wysokości. Źdźbła wyrastają z licznych i długich podziemnych rozłogów. Równowąskie liście są początkowo wzniesione, później łukowato wygięte, zielone, z wyrazistym, czerwonawym nerwem głównym przebiegającym przez środek blaszki liściowej. Liście mają do 80 cm długości, na brzegu są ostro piłkowane, jesienią przebarwiają się na żółto lub jasnobrązowo i zasychają. Pod koniec lata spośród fontanny liści wyłaniają się srebrzystobiałe, palczasto-groniaste kwiatostany. Mają one około 30 cm długości, początkowo są zwarte, później otwierają się i stają puszyste, pięknie srebrzą się w promieniach słońca. Kwiatostany pozostają ozdobne przez kilka miesięcy. W przeciwieństwie do miskanta chińskiego, łany miskanta cukrowego są podatne na wyleganie pod wpływem silnego wiatru i deszczu. Rośliny można zabezpieczyć przed wyleganiem rozkładając wiosną na rabatach siatkę o szerokich oczkach. Następnie w czerwcu lub lipcu siatkę podnosi się na wysokość kilkudziesięciu (40-70) cm i mocuje na brzegach do wbitych w ziemię palików. Dzięki temu łany są stabilizowane na całej swojej powierzchni w estetyczny (niemal niewidoczny od zewnątrz) sposób.

Miskant cukrowy preferuje gleby żyzne, wilgotne, o pH lekko kwaśnym lub obojętnym, stanowiska słoneczne. Stale wilgotna gleba gwarantuje szybki, bujny wzrost, natomiast gatunek ten wykazuje wysoką tolerancję na suszę. Jest w pełni odporny na mróz, nie wymaga żadnego zabezpieczania na zimę. Wiosną zeszłoroczne, zaschnięte pędy trzeba obciąć nisko przy ziemi. Wokół roślin można rozsypać uniwersalny nawóz wieloskładnikowy. Miscanthus sacchariflorus wykazuje znaczną tolerancję na zanieczyszczenie gleby i powietrza oraz wysokie zasolenie podłoża. Trwałość i długowieczność to kolejne zalety tej trawy. Rośliny posadzone w jednym miejscu dobrze rosną i zachowują ładny pokrój przez wiele lat.

Miskant curkowy przyciąga uwagę swoim egzotycznym wyglądem. Szelest liści czy kołysanie źdźbeł na wietrze wprowadza spokój i harmonię. Jego wysokie kępy piękniej prezentują się pojedynczo oraz sadzone w kompozycjach z innymi gatunkami traw. Małe wymagania, łatwa pielęgnacja i niskie koszty utrzymania zachęcają do sadzenia miskantów w parkach, na osiedlach, w pobliżu zbiorników wodnych oraz w otoczeniu nowoczesnej architektury miejskiej. Interesujący efekt tworzą duże nasadzenia grupowe.

Fot. Grzegorz Falkowski

Abies alba 'Pyramidalis'
jodła pospolita 'Pyramidalis'

Jodła pospolita jest naszym rodzimym drzewem iglastym. W naturze występuje w górach środkowej i południowej Europy. W Polsce przebiega granica jej północnego zasięgu. Rośnie głównie na południu kraju, często razem z bukiem, świerkiem lub dębem (w Karpatach) lub w lasach monogatunkowych (puszcza jodłowa w Świętokrzyskim Parku Narodowym). Ze względu na wysokie wymagania względem wilgotności powietrza oraz niepełną mrozoodporność poza obszarem naturalnego występowania nie jest drzewem często spotykanym w uprawie. Szkółki roślin ozdobnych rzadko mają w ofercie czysty gatunek, za to sprzedają kilka jej odmian. Wartą polecenia - ze względu na wąską koronę oraz powolne tempo wzrostu - jest stara odmiana ‘Pyramidalis’, notowana w uprawie w Wielkiej Brytanii już od 1850 r. do dziś pozostaje jedną z najpopularniejszych.

Jodła pospolita ‘Pyramidalis’ jest drzewem o regularnym, stożkowatym pokroju. Początkowo rośnie kolumnowo. Starsze egzemplarze stopniowo poszerzają się u dołu. Po wielu latach drzewo dorasta do 7-10 m wysokości, ale początkowo rośnie bardzo wolno. Wszystkie jego pędy są skierowane wyraźnie ku górze, pod ostrym kątem 30-45 stopni, są bardziej wyprostowane i krótsze niż u gatunku. Igły są takie same, jak u typowej jodły pospolitej - płaskie, ciemnozielone i błyszczące z wierzchu, od spodu jaśniejsze i matowe, z 2 wąskimi, białymi paskami woskowego nalotu, na szczycie zaokrąglone, mają do 3 cm długości. Igły nie kłują, są miłe w dotyku, po roztarciu wydzielają przyjemny, cytrynowy zapach.

Jest to roślina polecana dla bardziej doświadczonych amatorów ogrodnictwa, zwłaszcza jeśli ma być sadzona w rejonach poza obszarem naturalnego występowania tego gatunku. Jest wrażliwa na duże wahania temperatury, a szczególnie na mroźny, suchy wiatr i późnowiosenne (majowe) przymrozki, powodujące przemarzanie młodych przyrostów. Najlepiej rośnie w wilgotnym, górskim lub morskim klimacie, na glebach żyznych, lekko kwaśnych, przepuszczalnych, dobrze zdrenowanych, stale umiarkowanie wilgotnych, ale przede wszystkim wymaga wilgotnego powietrza. W pozostałych rejonach kraju rośliny warto sadzić w lekkim ocienieniu, w miejscach zacisznych i osłoniętych od wiatru, natomiast na stanowiskach słonecznych zaleca się lekkie okrycie młodych drzew cieniówką lub agrowłókniną, które zabezpieczą igły przed wysychaniem podczas mroźnej i słonecznej pogody. Drzewo rzadko atakują jakiekolwiek szkodniki.

Zastosowanie jodły pospolitej ‘Pyramidalis’ ogranicza się przede wszystkim do ogrodów przydomowych, do tworzenia kompozycji z innymi drzewami i krzewami iglastymi. Dobrze prezentuje się sadzona na wrzosowiskach oraz w pobliżu oczek wodnych, dzięki którym powietrze jest bardziej wilgotne i tworzy się odpowiedni dla niej mikroklimat. Nie nadaje się natomiast do sadzenia w centrach miastach, w pobliżu ruchliwych dróg oraz w rejonach przemysłowych.

Fot. Grzegorz Falkowski

Pieris japonica 'Little Heath'
pieris japoński 'Little Heath'   

Wśród roślin wrzosowatych uprawianych w Polsce pieris japoński jest jednym z mniej znanych gatunków. Ta pochodząca z Azji roślina, sprowadzona do Europy już w XIX wieku, zawdzięcza swoją urodę atrakcyjnym kwiatom oraz ładnym, zimotrwałym liściom. Pięknie prezentuje się na wrzosowiskach i wśród niewielkich roślin iglastych. Może być też uprawiana z pojemnikach wykorzystywanych do dekoracji balkonów i tarasów.

Pieris japoński ‘Little Heath’ to niewielki krzew o zwartym pokroju i powolnym tempie wzrostu. Uwagę przyciąga ozdobnymi przez cały rok, biało obwiedzionymi liśćmi. Krzew przypomina odmianę ‘Variegata’, choć w porównaniu do niej jest bardziej kompaktowy. Po 10 latach uprawy roślina ma nie więcej niż 50-60 cm wysokości i szerokości. Jej liście są lancetowate, skórzaste, ciemnozielone i błyszczące, na brzegu z ozdobną, białokremową obwódką. Blaszki liściowe mają około 4 cm długości i 1,2 cm szerokości. Liście nie są wyraźnie zebrane na szczytach pędów, ale dosyć gęsto i równomiernie rozłożone na całej ich długości. Młode wiosenne przyrosty są intensywnie różowe i chyba nawet bardziej dekoracyjne niż kwiaty, których w porównaniu do innych odmian pierisów ‘Little Heath’ tworzy mało (czasem w ogóle nie tworzy), a dodatkowo, nawet jak się pojawią w większej ilości, to i tak giną wśród pstrych liści. Pąki kwiatowe zawiązują się pod koniec lata na wierzchołkach pędów. Białe, dzwoneczkowate kwiaty otwierają się w kwietniu i są zebrane w niezbyt długie, zwisające kwiatostany. W trakcie kwitnienia, przy słonecznej i ciepłej pogodzie, znad krzewów unosi się wesoły harmider pracujących pszczół i trzmieli. Odmiana ‘Little Heath’ została wyselekcjonowany w latach 70. XX wieku w Holandii. Potwierdzeniem dużej wartości dekoracyjnej rośliny było nadanie jej w 1993 roku nagrody AGM, przyznawanej przez brytyjskie Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze (RHS).

Pieris japoński ‘Little Heath’ do prawidłowego wzrostu wymaga gleb kwaśnych, próchnicznych i stale umiarkowanie wilgotnych, stanowisk osłoniętych i zacisznych, półcienistych lub cienistych. Ponieważ krzew nie jest w pełni odporny na mróz w najchłodniejszych rejonach kraju wymaga zabezpieczania na zimę – okrywania stroiszem lub agrowłókniną. Glebę wokół roślin warto ściółkować przekompostowaną korą sosnową. Zabieg ten zabezpiecza płytki system korzeniowy przed przemarzaniem oraz dodatkowo sprzyja utrzymaniu kwaśnego odczynu podłoża. Pielęgnacja w trakcie okresu wegetacyjnego ogranicza się do podlewania i ewentualnego nawożenia specjalnymi nawozami do roślin kwasolubnych, w dawkach stosowanych zgodnie z zaleceniami producentów.

Podobnie jak większość roślin wrzosowatych pieris japoński najlepiej rośnie w starszym, kilku lub kilkunastoletnim ogrodzie z ustalonym mikroklimatem. Dobrze prezentuje się w towarzystwie różaneczników, kiścieni, kalmii, wśród drzew i krzewów iglastych oraz innych gatunków roślin zawsze zielonych. Na wiosnę niezwykle interesująco wyglądają kompozycje z kwitnącymi w tym samym okresie wrzoścami.

Chamaecyparis lawsoniana 'Ivonne'
cyprysik Lawsona 'Ivonne'

Cyprysik Lawsona to szybko rosnące drzewo o prostej, stożkowatej koronie oraz charakterystycznie przegiętym i zwisającym wierzchołku. Gatunek ten naturalnie występuje w Górach Nadbrzeżnych w Ameryce Północnej. Do Europy został sprowadzony w XIX wieku, a już w 1870 roku był uprawiany w Polsce. Jest to drzewo klimatu łagodnego i wilgotnego, polecane przede wszystkim do sadzenia w zachodnich rejonach kraju, gdzie zimy są krótsze i nie tak ostre, jak na wschodzie Polski. Niemniej wśród licznych odmian cyprysika Lawsona można polecić kilka wyróżniających się lepszą mrozoodpornością. Jedną z nich jest odmiana ‘Ivonne’, wyselekcjonowana z siewek odmiany ‘Stardust’ przez Holendra J. van den Nieuwendjika na początku lat 80 XX.

Cyprysik Lawsona ‘Ivonne’, podobnie jak gatunek, jest drzewem o stożkowatym pokroju i przewieszonym wierzchołku, ale rośnie znacznie wolniej, osiągając w wieku 10 lat około 2,5 m wysokości. Cechą charakterystyczną rośliny jest złociste wybarwienie łusek pokrywających drobne, delikatne gałązki. Ich złotawa barwa pozostaje wyrazista także w okresie zimy. Pędy są wyraźnie wzniesione, niezbyt gęsto ułożone, z tylko nieznacznie zwieszającymi się ku ziemi końcówkami. Gałązki są płaskie, od spodu jaśniejsze, z liniami białego nalotu tworzącymi rysunek w kształcie litery X. Różowawe kwiaty męskie pojawiają się wiosną na końcach gałązek, zwykle dopiero u starszych egzemplarzy. Kuliste szyszki średnicy 8-10 mm są żółto-seledynowe, pokryte niebieskawym woskowym nalotem, po dojrzeniu brązowieją, długo utrzymują się na roślinach. Podobnie jak u żywotników do obfitego zawiązywania szyszek dochodzi najczęściej w warunkach suszy. Zaschnięte, stare szyszki raczej nie stanowią ozdoby, stąd jeśli się pojawią, rośliny można lekko przyciąć.

Cyprysiki preferują gleby żyzne, próchniczne, stale umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne. Mają znacznie wyższe wymagania wilgotnościowe w porównaniu do żywotników czy jałowców. Najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych, zacisznych i osłoniętych od zimowych podmuchów wiatru. Cyprysiki Lawsona można przycinać, a nawet formować, choć stożkowaty kształt odmiany ‘Ivonne’ jest bardzo ładny i chyba lepiej pozwolić rosnąć roślinom swobodnie. Odmianę tę poleca się do tworzenia nieformowanych żywopłotów (rozstawa co 80-100 cm), a także do sadzenia pojedynczo lub w kompozycjach z innymi roślinami iglastymi, najlepiej o kontrastującym (zielonym lub niebieskawym) kolorze liści.