Miesiąc: wrzesień 2014

Campsis radicans 'Ursynów'
milin amerykański 'Ursynów' 

to polska odmiana wyselekcjonowana i wprowadzona do sprzedaży w 1997 roku przez Szczepana Marczyńskiego. Jest to silnie rosnące pnącze wspinające się za pomocą powietrznych korzeni czepnych oraz lekko wijących się pędów na wysokość 6-10 m. Rocznie przyrasta o 2-3 m. Jego liście mają do 40 cm długości, składają się 7-11 grubo ząbkowanych, ostro zakończonych, zielonych listków. Jesienią, przed opadnięciem, część liści przebarwia się na żółto. Trąbkowate, intensywnie pomarańczowe kwiaty rozwijają się od lipca do września, są zebrane od kilku do kilkunastu w baldachogroniastych kwiatostanach na wierzchołkach jednorocznych pędów. Płatki korony są zrośnięte w rurkę długości 6-8 cm, rozszerzoną na szczycie, zakończoną pięcioma wywiniętymi na zewnątrz, okrągłymi łatkami. W swojej ojczyźnie, w Ameryce Północnej, miliny są zapylane przez kolibry, zawisające w pozornym bezruchu nad barwnymi trąbkami kwiatów, w których ukryty jest słodki nektar. Owoce milinu to niezbyt dekoracyjne, 10-20 cm torebki, z których po dojrzeniu wysypują się oskrzydlone nasiona. Usuwanie torebek nasiennych sprzyja lepszemu kwitnieniu. Rośliny wcześnie wchodzą w fazę generatywną, zakwitają już w drugim lub trzecim roku po posadzeniu.

Ponieważ charakteryzują się silnym i szybkim tempem wzrostu wymagają solidnych podpór. Nadają się do pokrywania ogrodzeń, pergol, pni drzew o wysokich koronach, słupów lub trejaży. Doskonale sprawdzają się sadzone przy południowych ścianach budynków, na których przymocowano kratki lub innego rodzaju podpory, wokół których mogą się owijać.

Na miejscach ciepłych i słonecznych kwitną długo i obficie, natomiast sadzone w cieniu mogą w ogóle nie kwitnąć. Milin jest pnączem łatwym w uprawie, dobrze rośnie na przeciętnych, średnio żyznych, glebach ogrodowych. Preferuje podłoże ciepłe, umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne. Starsze rośliny są tolerancyjne na suszę oraz stosunkowo odporne za zasolenie. Problemem w uprawie może być niepełna odporność na mróz, zwłaszcza w najzimniejszych rejonach kraju i w pierwszych latach uprawy. Dlatego nowo sadzone rośliny należy przez pierwsze 2-3 lata zabezpieczać u podstawy. Starsze egzemplarze są bardziej odporne na niskie temperatury. Poza tym nawet jeśli przemarzną, szybko regenerują i odrastają od ziemi.

Jeśli oferowana w sprzedaży roślina była rozmnożona przez szczepienie należy usuwać wszystkie wyrastające z ziemi pędy, aby nie zagłuszyły  odmiany szlachetnej. W przypadku roślin rozmnażanych z sadzonek, nie ma takiej potrzeby. Cięcie milinów w pierwszym okresie uprawy polega na ukształtowaniu silnego szkieletu. W kolejnych latach wczesną wiosną obcina się młode pędy nad 2 lub 3 węzłem od pędu głównego, a latem usuwa pędy nadmiernie zagęszczone. Nie należy obawiać się przeprowadzania silnego cięcia, bo nie dość że pozwala ono utrzymać rośliny w ryzach, to dodatkowo stymuluje kwitnienie.

Sedum 'Matrona' 
rozchodnik 'Matrona'
synonim Sedum telephium 'Matrona'

Większość rozchodników uprawianych w kraju to przeważnie niskie, kobiercowe byliny o pokładających się pędach i drobnych, grubych liściach. Tymczasem rozchodnik olbrzymi (Sedum spectabile), jak sama nazwa wskazuje, znacznie odbiega swoim wyglądem od innych gatunków – dorasta bowiem do ponad 0,5 m wysokości, a jego kwiatostany mogą mieć do 15-20 cm średnicy. Ten pochodzący z Japonii i Chin gatunek cieszy się dużą popularnością zarówno w ogrodach rustykalnych, ale też w nowoczesnych aranżacjach zieleni miejskiej. W szkółkach dostępnych jest kilka odmiany rozchodnika olbrzymiego, w tym formy mieszańcowe uzyskane z krzyżowania kilku gatunków. Różnią się one między sobą przede wszystkim kolorem kwiatów i liści, siłą wzrostu oraz terminem kwitnienia. Jedną z ciekawszych i wartościowych odmian w tej grupie, wyróżnionych przez brytyjskie Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze nagrodą Award of Garden Merit (AGM), jest odmiana ‘Matrona’ łącząca w sobie cechy idealnej byliny ogrodowej: jest długowieczna, zdrowa, łatwa w uprawie oraz ozdobna niemal przez cały rok. Roślina tworzy duże, zwarte, półkuliste kępy dorastające do 0,6 m wysokości i podobnej szerokości. Ma grube, wyprostowane, nierozgałęzione pędy zakończone szerokimi kwiatostanami. Duże, mięsiste, jajowate liście są regularnie osadzone na pędach. Zarówno liście jak i łodygi są purpurowo nabiegłe, pokryte woskowym nalotem. Od wiosny do lata rośliny przyciągają uwagę ciemniejszą od innych barwą liści i regularnym ułożeniem pędów. Pod koniec sierpnia na szczytach łodyg rozwijają się różowe kwiaty zebrane w płaskie, gęste kwiatostany o średnicy do 15 cm. Kwiaty te obficie produkują nektar, którym wabią motyle, pszczoły, trzmiele i inne owady.

Rozchodnik ‘Matrona’ to świetna roślina dla początkujących ogrodników. Doskonale rośnie na większości gleb ogrodowych. Do prawidłowego wzrostu wymaga jedynie słońca i przepuszczalnego podłoża. Dzięki zapasowi wody zgromadzonej w mięsistych łodygach i liściach rośliny są w stanie przetrwać okres letniej suszy. Roślina jest w pełni mrozoodporna i zdrowa, prawie nigdy nie atakują jej żadne szkodniki ani choroby. Najlepiej prezentuje się w ogrodach skalnych, na rabatach bylinowych, murkach, skarpach, kwietnikach, jednym słowem wszędzie tam, gdzie ze względu na trudne warunki uprawy inne rośliny nie zdają egzaminu. ‘Matrona’ doskonale nadaje się do sadzenia, gdzie jest mało gleby, a więc w ogrodach dachowych oraz w pojemnikach ustawionych na słonecznych balkonach lub tarasach. Pozostawione na zimę, zaschnięte kwiatostany wyglądają bardzo malowniczo przykryte czapkami świeżego śniegu. Pędy z wybarwionymi, ale jeszcze nie rozwiniętymi pąkami kwiatowymi są oryginalnym dodatkiem do bukietów. 

Calluna vulgaris ‘Boskoop’ 
wrzos pospolity 'Boskoop'

Jesień to czas kwitnienia wrzosów. Chłodne noce i mgliste poranki sprawiają, że kwiaty wrzosów nabierają wyjątkowo intensywnej barwy. Wrzos pospolity jest jedynym gatunkiem reprezentującym rodzaj Calluna, ale za to występuje naturalnie na terenie prawie całej Europy. Najczęściej rośnie w gęstym zwarciu w świetlistych lasach sosnowych, tworząc wrzosowiska, które w szczególny sposób urzekają w okresie kwitnienia. Bogactwo odmian różniących się wzrostem, pokrojem, a przede wszystkim barwą kwiatów lub pąków sprawia, że trudno zdecydować się na wybór tylko jednej z nich. Mimo tak wielkiej różnorodności, niektóre odmiany zasługuje na szczególną uwagę.

Calluna vulgaris ‘Boskoop’ to odmiana holenderska, wyhodowana w latach 60 XX wieku, wyróżnia się ładnym, żółtym ulistnieniem zmieniającym barwę jesienią oraz przyjemnym, długotrwałym kwitnieniem. Jest to wolno rosnąca, zimozielona, bogato ugałęziona krzewinka o cienkich, twardych pędach tworzących po latach szerokie poduchy. Dorasta do 25 cm wysokości i 30 cm szerokości. U starszych egzemplarzy pędy pokładają się lekko na ziemi i z czasem zakorzeniają. Liście wrzosu pospolitego są miniaturowe, łuskowate, długości zaledwie 2 mm, bardzo gęsto, dachówkowato ułożone na pędzie. W przypadku odmiany ‘Boskoop’ listki są żółte, cytrynowe, wewnątrz krzewinek jasnozielone. Jesienią liście przyjmują barwę pomarańczowomiedzianą, pierwsze wybarwiają się liście na pędach kwiatostanowych. Na przełomie sierpnia i września na jednorocznych pędach pojawiają się pąki kwiatowe, zebrane w dosyć krótkie, niezbyt gęste, kłosowate kwiatostany. Pierwsze rozkwitają pączki znajdujące się u dołu pędu. Po rozwinięciu kwiaty są pojedyncze, lilioworóżowe, kształtem przypominają dzwoneczki o delikatnej, pergaminowej fakturze. Kwitnienie trwa do października.

Wrzos pospolity i jego odmiany dobrze rosną na glebach ubogich w składniki pokarmowe, ale o kwaśnym odczynie (pH 4 – 5,5). Krzewinki lubią miejsca słoneczne, zaciszne, osłonięte od wiatru. Wrzosy źle rosną na stanowiskach stale wilgotnych. Zbyt częste i obfite podlewanie może doprowadzić do pojawienia się chorób, a nawet zamierania roślin. Niemniej jednak, w przeciwieństwie do wrzosów naturalnie porastających rodzime lasy, odmiany ogrodowe mają większe zapotrzebowanie na wodę i w pierwszych latach uprawy wymagają umiarkowanego podlewania, szczególnie w okresach suszy. Zabiegiem poprawiającym wzrost wrzosów jest ściółkowanie gleby przekompostowaną korą sosnową. Ściółkowanie ogranicza zachwaszczenia, zapewnia utrzymanie stałej wilgotności podłoża, zwiększa aktywność biologiczną pożytecznych mikroorganizmów glebowych, zabezpiecza system korzeniowy przed przemarzaniem, a także wpływa na utrzymanie odpowiedniego dla wrzosów, kwaśnego pH podłoża. Wrzos pospolity jest gatunkiem odpornym na mróz, ale w bezśnieżne zimy, przy słonecznej i wietrznej pogodzie, może lekko podmarzać, dlatego, zwłaszcza we wschodnich rejonach kraju, zaleca się lekkie okrywanie roślin stroiszem. Do ważnych zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie wrzosów zalicza się cięcie. Zabieg należy przeprowadzić wiosną i wykonywać na takiej wysokości, aby usunąć wszystkie zeszłoroczne kwiatostany. Dzięki przycinaniu krzewinki zachowują zwarty pokrój i tworzą wiele pędów, co gwarantuje obfite kwitnienie.

Wrzos pospolity ‘Boskoop’ poleca się przede wszystkim do tworzenia wyrazistych, całorocznych akcentów kolorystycznych na wrzosowisku. Intensywna, żółta barwa liści z daleka przyciąga uwagę, zwłaszcza jeśli rośliny są sadzone w grupach. Krzewinki sadzone na rabatach pomiędzy drzewami i krzewami iglastymi stanowią ich ciekawe uzupełnienie. Wrzosy doskonale nadają się do tworzenia kompozycji doniczkowych, ozdoby ogródków kawiarnianych, tarasów, balkonów oraz wnętrz.

W naturze modrzew japoński występuje na obszarze środkowej Japonii, gdzie porasta zbocza wysokich gór i wulkanów. Po sprowadzeniu roślin do Europy w drugiej połowie XIX wieku wyselekcjonowano i wprowadzono do uprawy wiele odmian ozdobnych modrzewia japońskiego. Krajowe szkółki najczęściej oferują wolno rosnące, karłowe odmiany o zwisających pędach lub formy kuliste, o atrakcyjnym, niebieskawym zabarwieniu igieł. Karłowe modrzewie można sadzić nawet w bardzo małych ogrodach przydomowych, bo nie zajmują dużo miejsca, a jednocześnie są to rośliny łatwe w uprawie.

Modrzew japoński ‘Blue Dwarf’ jest odmianą o kulistym, zwartym pokroju i wolnym tempie wzrostu, po 10 latach uprawy osiąga nie więcej niż 1 m średnicy.  Ponieważ rośliny rozmnaża się przez szczepienie na podkładce, ich wysokość zależy od wysokości podkładki. W handlu są dostępne zarówno rośliny szczepione nisko, przeznaczone do sadzenia na wrzosowiskach lub w ogrodach skalnych, oraz rośliny wysokie, zaszczepione na wysokości 1,8 - 2,2 m, stosowane pojedynczo lub w kompozycjach. Korony drzewek zwykle przyjmują postać regularnych kul, czasami lekko spłaszczonych od góry, czasem wypiętrzonych. Młode gałązki są zabarwione na czerwono, ale pokrywający je szary wosk sprawia, że wydają się lekko różowe. U modrzewi występuje zróżnicowanie pędów na długie i krótkie. Na długopędach igły są ustawione spiralnie i oddalone od siebie, zaś na krótkopędach zebrane po kilkadziesiąt w charakterystyczne pęczki. Same igły są spłaszczone, na końcach zaostrzone, miękkie w dotyku, nie kłujące.  Igły, podobnie jak pędy, pokrywa warstwa niebieskiego wosku, dzięki czemu przyjmują intensywnie niebieską barwę. Jesienią fantastycznie przebarwiają się na żółto, po czym opadają. Kwiaty pojawiają się u starszych egzemplarzy wraz z rozwojem igieł na wiosnę. Kwiaty męskie są zebrane w krótkie kotki, a żeńskie występują w postaci małych, różowych szyszeczek. Szyszki dojrzewają w tym samym roku, są kuliste, złożone z 45-60 łusek. Łuski nasienne są cienkie, silnie odgięte na zewnątrz i mają podwinięte brzegi. Szyszki mogą utrzymywać się na gałązkach nawet przez kilka lat.

Larix kaempferi ’Blue Dwarf’ jest rośliną łatwą w uprawie, dobrze rośnie na przeciętnych glebach ogrodowych, umiarkowanie wilgotnych, przepuszczalnych, o lekko kwaśnym odczynie. Jako roślina wybitnie światłolubna wymaga stanowisk słonecznych. Drzewa są całkowicie mrozoodporne, bardzo tolerancyjne na zanieczyszczenie powietrza, gdyż w przeciwieństwie do roślin o zimotrwałym ulistnieniu, skumulowane w igłach modrzewi toksyny i zanieczyszczenia są corocznie usuwane wraz z nastaniem jesieni.  Modrzewie dobrze znoszą cięcie, jednak w przypadku odmian karłowych zabieg jest niepotrzebny. Czasami na modrzewiach, szczególnie tych rosnących w sąsiedztwie świerków, występuje mszyca ochojnik świerkowo-modrzewiowy. Na gałązkach modrzewi pojawiają się charakterystyczne białe kłaczki woskowego puchu, pod którym ukrywają się żerujące larwy i bezskrzydłe samice. Na świerkach zaś szkodnik ten powoduje tworzenie narośli zwanych galasami. Po zauważeniu objawów obecności mszyc najskuteczniejszym sposobem zwalczania szkodnika jest wykonanie oprysku preparatem o działaniu układowym. Taki środek wnika do wnętrza roślinnych tkanek, przemieszcza po całym drzewie i jest pobierany przez mszycę wraz z wysysanym sokiem.

Modrzew japoński ‘Blue Dwarf’ doskonale nadaje się do sadzenia w małych ogrodach przydomowych, gdzie ze względu na brak wolnej przestrzeni zastosowanie gatunków i odmian o większej sile wzrostu jest niemożliwe. Oryginalna, kulista forma świetnie komponuje się z roślinnością wrzosowisk, głazami alpinariów oraz elementami kamiennymi i wodą w ogrodach japońskich. Bardzo efektownie prezentują się egzemplarze wyeksponowane w pojemnikach.