Miesiąc: listopad 2010

Spośród setek odmian powojników na szczególną uwagę zasługują mieszańce zaliczane do Grupy Tangutica. Pnącza te charakteryzują się silnym wzrostem, dobrze znoszą niekorzystne warunki glebowe, są odporne na mróz, kwitną długo i obficie tworząc trwałe, puszyste owocostany. Jednym z najpiękniejszych przedstawicieli tej grupy jest żółto kwitnąca odmiana ‘Lambton Park’. Nawet początkujący ogrodnicy bez problemu poradzą sobie z uprawą tej wdzięcznej i niezwykle efektownej rośliny.

Clematis ‘Lambton Park’ (powojnik ‘Lambton Park’) został wyselekcjonowany przez Brytyjczyka Toma Benetta w 1985 roku i szybko zyskał uznanie miłośników pnączy. Odmiana rośnie silnie, osiąga nawet 4-5 metrów wysokości, przy czym roczne przyrosty mogą mierzyć do 3 metrów długości. Liście sezonowe, zielone, trójlistkowe o ząbkowanych brzegach blaszki liściowej. Pnącze owija się wokół podpór ogonkami liściowymi, szybko tworząc gęstą sieć splątanych pędów i liści. Od czerwca na tegorocznych pędach pojawiają się liczne, pękata pąki kwiatowe. Kwiaty mają średnicę około 7 cm, są zbudowane z czterech ciemnożółtych, lekko rozchylonych działek kielicha oraz licznych, zielono-żółtych pylników, zawieszonych na brązowych nitkach. Okres kwitnienia powojnika ‘Lambton Park’ rozciąga się aż do października, dystansując pod tym względem inne odmiany z Grupy Tangutica. Niemniej efektowne od kwiatów są puszyste owocostany, pojawiające się wkrótce po kwitnieniu. Przyjmują one postać delikatnych, jedwabistych lampioników. Pomimo subtelnego, eterycznego wyglądu, owocostany charakteryzują się dobrą trwałością i nierzadko pozostają na pędach aż do wiosny.

Clematis ‘Lambton Park’ jest idealną rośliną dla ogrodników - amatorów. Pnącze doskonale rośnie na większości gleb, nawet tych ubogich w składniki pokarmowe i próchnicę. Ponadto, w porównaniu z innymi powojnikami, najlepiej znosi okresowe susze. Sadząc roślinę w ogrodzie trzeba jedynie pamiętać, aby podłoże było przepuszczalne i zdrenowane, natomiast zdecydowanie należy unikać miejsc bardzo wilgotnych. Odmiany z Grupy Tangutica najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych. W warunkach klimatycznych Polski zimują bez problemu. Bujny wzrost i kwitnienie na tegorocznych pędach dają możliwość dowolnego cięcia, w zależności od potrzeb, na przykład wówczas, gdy pnącze zaczyna zagłuszać sąsiadujących z nim drzewa i krzewy. Zabieg skracania pędów najlepiej przeprowadzić wczesną wiosną, pamiętając, że silnie cięte powojniki zakwitną 3-4 tygodnie później niż nieprzycinane. Co kilka lat zaleca się stosować radykalne cięcie odmładzające. Odmiany z Grupy Tangutica są rzadko atakowane przez szkodniki lub porażane przez choroby, łącznie z najgroźniejszą – uwiądem. Wszystkie wyżej wymienione cechy pozwoliły Międzynarodowemu Towarzystwu Powojnikowemu umieścić Clematis ‘Lambton Park’ na liście odmian polecanych początkującym ogrodnikom. Odmiana została także uhonorowana przez Brytyjskie Królewski Towarzystwo Ogrodnicze (RHS) nagrodą AGM.

Clematis ‘Lambton Park’ jest świetną rośliną osłonową. Pnącze czepia się podpór za pomocą ogonków liściowych, stąd najłatwiej porasta wszelkiego rodzaju siatki, linki lub kratki. Doskonale nadaje się do okrywania wszelkiego rodzaju wysokich ogrodzeń, płotów, ekranów dźwiękochłonnych, ścian budynków, pergol i altan. Ciekawy efekt uzyskuje się sadząc pnącze u podstawy wysokich drzew o luźnej koronie, lub roślin, które z różnych powodów obumarły. Powojnik chętnie korzysta z tych naturalnych podpór tworząc przyciągające oko formy. Niewielkie wymagania uprawowe sprawiają, że odmiana nadaje się do sadzenie na terenach miejskich, zarówno przy ekranach osłonowych, jak i na rabatach zaopatrzonych w różnorodne konstrukcje wspierające. Odmianę ’Lambton Park’ można z powodzeniem wykorzystać jako nietypową roślinę okrywową, charakteryzującą się długim okresem kwitnienia oraz efektownymi, puszystymi owocostanami.

Łukowato wygięte pędy, pofalowane liście oraz kuliste, jasnoczerwone owoce to cechy charakterystyczne irgi wczesnej. Niskie, szeroko rozgałęzione krzewy doskonale nadają się do obsadzania skarp, murków, alpinariów i rabat.

Irga wczesna pochodzi z południowej prowincji Chin – Syczuanu, gdzie porasta górskie zbocza pasma Nan-Szan. Stamtąd, na początku XIX wieku, sprowadzono ją do Europy. Następnie w latach trzydziestych w Holandii wyselekcjonowano odmianę ‘Boer’ – po dziś dzień jedną z najwartościowszych, zimotrwałych odmian irgi. Cotoneaster nanshan ‘Boer’ tworzy szeroko rozrastające się krzewy o wysokości do 60 centymetrów. Pędy łukowato zwieszają się ku ziemi, następnie płożą się i często zakorzeniają. Sezonowe, jajowate w zarysie liście, mają około 2 centymetrów średnicy. Blaszka liściowe jest lekko pofalowana, ciemnozielona i błyszcząca. Jesienią liście malowniczo przebarwiają się na czerwono. Rośliny zakwitają w maju, tworzą obficie dość duże, jak na irgę, różowe kwiaty, równomiernie ułożone na gałązkach. Liczne, kuliste owoce, o średnicy 1 centymetra, dojrzewają w sierpniu, przyjmując jaskrawoczerwoną barwę. Wewnątrz owocu znajdują się zwykle 2 nasiona. W odróżnieniu od gatunku, owoce odmiany ‘Boer’ znacznie dłużej utrzymują się na krzewach.

Irga wczesna ma przeciętne wymagania glebowe. Preferuje gleby lżejsze i przepuszczalne. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych. W stosunku do innych gatunków i odmian, szczególnie tych o liściach zimotrwałych, odmiana ‘Boer’ charakteryzuje się dużą mrozoodpornością oraz tolerancją na okresowe, letnie susze. Rzadko jest atakowana przez szkodniki. Choroby mogą pojawić się, gdy rośnie na glebach zbyt mokrych. Nie wymaga cięcia, jednak mimo to, dobrze znosi umiarkowane strzyżenie.
Cotoneaster nanshan ‘Boer’ najpiękniej prezentuje się w miejscach, gdzie łukowato przewieszające się pędy mogą swobodnie opadać, a więc na skalniakach, skarpach lub murach oporowych zabezpieczających nasypy. Roślina doskonale spełnia funkcję okrywową i zadarniającą. Pełzające po ziemi pędy łatwo zakorzeniają się, chroniąc glebę prze erozją. Dobrze rośnie w warunkach miejskich, zarówno na rabatach, jak i w pojemnikach. Począwszy od sierpnia ozdobą krzewu są lśniące, czerwone owoce. Już z daleka zwracają na siebie uwagę. Ze względu na dobrą mrozoodporność odmiana ‘Boer’ jest jedną z najlepszych do tworzenia form piennych. Szczepiona na wysokiej podkładce tworzy niezwykle efektowne, miniaturowe drzewka o płaczącym pokroju. Innym, ciekawym sposobem wyeksponowania krzewu może być prowadzenie pędów przy drewnianych kratkach wspartych o ściany budynków, przy ogrodzeniach posesji lub innych podobnych konstrukcjach. Podwiązane pędy z czasem tworzą fantastyczną, zieloną kaskadę, w maju pokrytą różowymi kwiatami, a latem błyszczącymi owocami.
 

Osadzone na wiotkich, długich pędach, zimozielone listki barwinka pospolitego tworzą misternie utkany, ogrodowy kobierzec. Ten roślinny symbol życia wiecznego nierzadko zdobi stare, czasem już zapomniane, pomniki i nagrobki. Zimą dodaje optymizmu, przebłyskując spod śniegu soczystą zielenią, a wiosną zachwyca eksplozją obfitości kwiatów w kolorze nadziei. Niewybredny w uprawie barwinek z pewnością znajdzie swoje miejsce w każdym ogrodzie.

Vinca minor (barwinek pospolity) rodzimie występuje na terenie Polski, najczęściej na skrajach lasów, przy murach i skałach. Uprawiany od stuleci z czasem zdziczał, w związku z tym trudno dziś wyznaczyć granice jego naturalnego zasięgu. Odmiana ‘Variegata’ wyróżnia się od formy rodzicielskiej jasnym, nieregularnym pasem okalającym zielone liście. Ta urocza, trwała, drewniejąca u nasady krzewinka, niekiedy błędnie zaliczana do grupy bylin ogrodowych, tworzy dwa rodzaje pędów. Pędy letnie (płonne) są długie, wiotkie, dorastają do 0,5 metra długości, pełzają po powierzchni gruntu i łatwo się zakorzeniają. W ten sposób rośliny szybko się rozrastają i szczelnie zadarniają teren. Na wiosnę z miejsc, w których rośliny się zakorzeniły, wyrastają pionowo wzniesione, krótsze pędy (około 15 cm) zakończone pąkami kwiatowymi. Na obu rodzajach pędów osadzone są naprzeciwlegle, skórzaste, eliptyczne listki z wydatnym unerwieniem. Krótkoogonkowe, z wierzchu lśniące listki przyjmują jasnozieloną barwę z wyraźnym, nieregularnym, kremowo-żółtym obrzeżeniem. Jasnoniebieskie kwiaty wyrastają pojedynczo na długich szypułkach z pachwin górnych liści. Składają się z pięciu płatków skośnie uciętych z przodu, zaś w pąku lewostronnie zachodzących na siebie. Po zapyleniu i zapłodnieniu tworzą się niepozorne owoce – mieszki - wypełnione nasionami.

Barwinek pospolity najlepiej rośnie na glebach żyznych, próchniczych i świeżych, ale w zasadzie nie jest wybredny, co do gleby. O wiele istotniejszym czynnikiem, wpływającym na jego wzrost i walory dekoracyjne, jest nasłonecznienie. Barwinki doskonale nadają się do sadzenia w miejscach półcienistych i cienistych. W pełnym słońcu liście mogą być narażone na uszkodzenia, szczególnie w okresie zimy. Barwinek pospolity nie wymaga żadnych specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Jedynie w przypadku, gdy długie rozłogi uciekną poza wyznaczone im miejsce w ogrodzie, należy je bez wahania przyciąć. Dodatkowymi zaletami barwinków są: tolerowanie okresowej suszy, pełna mrozoodporność i bujny wzrost. W sprzyjających warunkach krzewinki szybko się rozrastają, zadarniają powierzchnię gleby, przez co uniemożliwiają wzrost chwastów.

Vinca minor ‘Variegata’ jest doskonałą rośliną okrywową i rabatową o szerokich możliwościach zastosowania. Świetnie nadaje się do zadarniania powierzchni pod koronami dużych drzew i w cieniu gęstych krzewów, do obsadzania północnych stoków skarp, brzegów ścieżek oraz rabat bylinowych. Jednolity, barwinkowy dywan tworzy interesujące tło roślinom o kontrastowym zabarwieniu liści lub pędów (np. czerwonym pędom derenia białego), a także podkreśla ukształtowanie terenu. Barwinek doskonale komponuje się w ogrodach skalnych, w pobliżu strumyków i kaskad. Jako symbol życia wiecznego jest często sadzony na cmentarzach. Efektownie prezentuje się w każdym cienistym zakątku ogrodu. Zimozielone gałązki wykorzystuje się do dekoracji świątecznych stołów oraz jako dodatek do stroików i bukietów.