Międzynarodowe targi ogrodnicze IPM w Essen już tradycyjnie stały się miejscem zimowego spotkania członków ENA. Na czwartkowym spotkaniu sekretarzy omówiono bieżące sprawy i ustalono porządek obrad piątkowego spotkania członków ENA. Do Essen przyjechali przedstawiciele 13 narodowych organizacji szkółkarskich, Związek Szkółkarzy Polskich reprezentowali Piotr Jaskulski oraz Grzegorz Falkowski. Obradom przewodniczył prezydent ENA Willy de Nolf. Poniżej zamieszczono relację z najważniejszych omawianych spraw.
Problemy szkółkarzy w Boskoop. Sprawa dotyczy wykrycia w Boskoop szkodnika kwarantannowego Anoplophora chinensis (pisaliśmy o nim w Biuletynie 72, str. 20-21). Zgodnie z regulacjami fitosanitarnymi obowiązującymi w UE, w promieniu 2 km wokół gospodarstwa, w którym znaleziono szkodnika, utworzono strefę buforową. Obszar ten obejmuje około 500 szkółek z centrum Boskoop. Zgodnie z przepisami, porażone przez szkodnika rośliny powinny być zniszczone, a szkółki powinny zostać objęte dwuletnim zakazem handlu. W sprawę zaangażował się rząd holenderski i w porozumieniu z Komisją Europejską szkółkarze uzyskali zgodę na handel roślinami, ale pod warunkiem pozytywnej oceny inspekcji fitosanitarnej wszystkich gospodarstw ze strefy buforowej. Brak odpowiedniej liczby inspektorów fitosanitarnych do sprawnego przeprowadzenia inspekcji tak dużej liczby szkółek oraz wysokie koszty tych działań stały się poważnym problemem szkółkarzy. Ponadto niekorzystnym czynnikiem jest również czas, gdyż wkrótce rozpocznie się wiosenna sprzedaż roślin. Szkółkarze pozostają optymistami, wierzą, że inspektorzy nie stwierdzą obecności szkodnika w szkółkach i nie chcą nawet myśleć o innym scenariuszu zakończenia tej sprawy. Za pojawienie się szkodnika Holendrzy winią chińskie szkółki, z których sprowadzają materiał roślinny. Według Matthijas’a Mesken’a (sekretarza ENA z Holandii) tylko 6 szkółek w Chinach wystawia zaświadczenie o uprawie roślin w strefie wolnej od Anoplophora chinensis, co gorsze, większość firm holenderskich sprowadzających rośliny z Kraju Środka nie ma jednak pojęcia, które to szkółki. Stąd w Holandii rozważana jest propozycja wprowadzenia obowiązkowej, dwuletniej kwarantanny na rośliny sprowadzane z Chin. Mesken zwrócił uwagę, że Anoplophora chinensis pojawiła się wcześniej w kilku krajach (min. Włoszech, Francji) i wyraził opinię, że niesprawiedliwe są tak surowe środki zapobiegawcze (przepisy fitosanitarne) w stosunku do szkółek w Boskoop, skoro szkodnik wystąpił już w kilku rejonach na obszarze UE. Słuchając Mesken’a zadawałem sobie chyba retoryczne pytanie – ciekawe, jakie stanowisko zajęliby Holendrzy, gdyby któryś z organizmów kwarantannowych pojawił się np. w polskich szkółkach?
Z drugiej strony na uwagę i godne naśladowania zasługuje szybkie i skuteczne działanie branży szkółkarskiej i władz holenderskich w ochronie interesów swoich przedsiębiorców.
Projekt badawczy Bio-Rose. David Brown poinformował, że Wielka Brytania przygotowała i zgłosiła do konkursu projekt badawczy: „Amplification the population of beneficial phyllophlane microflora in ornamental crops” (Wzmocnienie populacji pożytecznych mikroorganizmów w uprawie roślin ozdobnych). Celem projektu jest zbadanie naturalnych zdolności roślin szkółkarskich (głównie róż) do zwalczania chorób. W skład konsorcjum projektu wchodzi 8 podmiotów (szkółek, firm oraz ośrodków naukowych) z Wielkiej Brytanii, Belgii, Cypru, Francji, Holandii i Turcji. Wartość dwuletniego projektu wynosi 1,5 miliona funtów brytyjskich. Ogłoszenie wyników konkursu i listy projektów przeznaczonych do finansowania planowane jest na czerwiec tego roku. Warunkiem finansowania projektu jest upowszechnienie uzyskanych wyników, stąd będą one dostępne również dla polskich szkółkarzy.
Pozostałe sprawy fitosanitarne. Członkowie ENA wydelegowali Barta Boeraeve na konferencję „ Conference on modernising the plant health regime of the EU in view of globalisation and climate chage” (konferencja na temat reformy systemu ochrony roślin w UE w obliczu globalizacji i zmian klimatycznych) odbywającą się w Brukseli w dniach 23-24 lutego 2010. Kieran Skelly (Irlandia) poinformował o przypadku wykrycia w Kornwalii przypadku ogniska Phytophtora ramorum na modrzewiu japońskim. W dalszej części obrad poruszono temat roślin inwazyjnych i zwrócono uwagę na potrzebę opracowania międzynarodowego kodeksu postępowania z tymi organizmami. W kilku krajach, np. w Belgii, Szwajcarii, na Węgrzech) istnieją listy gatunków roślin, których uprawy należy unikać lub nie wolno wprowadzać na stanowiska naturalne.
Standardy jakości ENA. Na wniosek Holendrów dyskutowano, czy opracowane przez ENA standardy jakości powinny być ogólnodostępne. Według Mesken’a szerokie udostępnienie wiąże się z ryzykiem komercyjnego, nielegalnego wykorzystania standardów. Jednak większość zebranych nie podzieliła tych obaw i przychyliła się do opinii, że celem opracowanego dokumentu jest właśnie jak najszersze udostępnienie i rozpropagowanie standardów jakościowych ENA, a jakiekolwiek ograniczenia mogą zniechęcić potencjalnych odbiorców do korzystania z nich. Postanowiono zatem opublikować standardy jakościowe w Internecie na stronach ENA, po uprzednim zabezpieczeniu dokumentu przed nielegalnym kopiowaniem i zamieszczeniu informacji o zastrzeżonych prawach autorskich. W związku z informacją przekazaną przez BdB (niemiecka organizacja związkowa) o rezygnacji z wdrożenia norm ENA w Niemczech poproszono Markus’a Guhl’a o wyjaśnienie przyczyn takiego stanowiska. Mark Guhl uzasadnił decyzję BdB istnieniem systemu niemieckich norm jakościowych i brakiem potrzeby wprowadzenia nowych norm ENA, jednak nie chciał szerzej komentować sprawy tłumacząc się potrzebą skonsultowania z BdB (Markus Guhl jest nową osobą, zastąpił Jurgena Pfaue na stanowisku sekretarza ENA i jak mówi, potrzebuje więcej czasu, by wdrożyć się we wszystkie bieżące sprawy). Bart Boeraeve przygotował informację dla prasy na temat opracowania nowych standardów jakościowych ENA. Informację tą należy przekazać zainteresowanym mediom, gdy tylko ruszy strona internetowa ENA.
Czechy rezygnują z ENA. Prezydent Willy de Nolf otrzymał list z czeskiej organizacji związkowej informujący o rezygnacji z członkostwa w ENA. Jako uzasadnienie podano względy finansowe. Czeska organizacja szkółkarska jest członkiem COPA/COGECA a koszty uczestnictwa w tej strukturze są dla Czechów refundowane. Czesi uznali, że przy obecnych opłatach członkowskich nie stać ich związku na dalsze uczestnictwo w ENA.
Ograniczenia obrotu materiałem szkółkarskim w Niemczech. Istotą problemu są prawnie usankcjonowane działania protekcyjne, stosowane w niektórych landach niemieckich, zabraniające sadzenia poza obszarami miast roślin mających inne pochodzenie niż lokalne. Poproszony o informację w tym zakresie przedstawiciel BdB Markus Guhl powiedział, że uregulowania prawne w tym zakresie mają wejść w życie 1 marca 2010 roku, jednak jakiego obszaru mają dotyczyć, jeszcze nie wiadomo (być może restrykcje będą obejmowały obszary przyrodnicze prawnie chronione, tereny naturalne itp.). Informacje udzielone przez Guhla były bardzo zdawkowe i niewiele z nich wynikało. Markus Guhl zobowiązał się do informowania ENA na bieżąco w zakresie tej sprawy.
Korzyści wynikające z przynależności do organizacji związkowych. Michel Meylan (Szwajcaria) zgłosił problem, który pojawił się w Szwajcarii. Mianowicie, wielu szkółkarzy szwajcarskich nie widzi korzyści wynikających z członkostwa w ich związkowej organizacji narodowej. W efekcie wielu z nich rozważa rezygnację z uczestnictwa w związku. Dlatego Michel Mylan zaproponował, aby każdy przedstawiciel ENA z danego kraju przygotował informację na temat korzyści wynikających z przynależności do rodzimej organizacji związkowej. Być może wymiana informacji i doświadczeń między krajami pomoże wprowadzić korzystne pomysły, zmiany i przyczyni się do lepszego funkcjonowania organizacji zrzeszających szkółkarzy oraz przyniesie większe korzyści samym szkółkarzom.
Stały sekretarz ENA powołany. Stałym sekretarzem ENA został David Brown. Do jego obowiązków będą należeć: koordynacja komunikacji pomiędzy wszystkimi członkami ENA, organizacja i uczestnictwo w spotkaniach, pisanie sprawozdań ze spotkań, prowadzenie finansów i sprawozdań finansowych, prowadzenie dokumentacji ENA, utrzymanie strony i prowadzenie Newsletter’a. Na działalność stałego sekretarza przeznaczono kwotę 10.000 euro. Umowa zostanie podpisana na rok.
Strona internetowa ENA. Bart Boeraeve zaprezentował ciekawy i dobrze wykonany projekt strony internetowej ENA. Niestety koszty z planowanych 2500 euro wzrosły do 5000 euro. Koszty te obejmują wykupienie na dziesięć lat domeny www.enaplants.eu, projekt, wykonanie i utrzymanie strony.
Finanse. W bieżącym roku postanowiono utrzymać składki członkowskie na tym samym poziomie, co w 2009 roku (kraje o małej produkcji szkółkarskiej 1000 euro, kraje o dużej produkcji 2000 euro). Wszystkie kraje zapłaciły składkę za 2009 rok.
Pomoc prawna. Maurizzio Lapponi (Włochy) zaproponował, aby każda narodowa organizacja związkowa wskazała kancelarię prawną specjalizującą się w sprawach z zakresu międzynarodowego handlu roślinami oraz innych, związanych z branżą ogrodniczą. Celem stworzenia takiej międzynarodowej listy wyspecjalizowanych prawników jest ułatwienie dochodzenia roszczeń na drodze sądowej w stosunku do nieuczciwych handlowców w poszczególnych krajach członkowskich. Zainteresowane firmy nie musiałyby szukać na własną rękę firm prawniczych do poprowadzenia spraw sądowych, lecz skorzystałyby z rekomendowanych kancelarii prawnych.
Mróz w Irlandii. Kieran Skelly zwrócił się z pytaniem o możliwości uzyskania pomocy/rekompensaty za straty spowodowane przez mróz. W Irlandii przez ostatnie 4-5 tygodni wystąpiły mrozy, a temperatura spadła nawet do -17ºC. W związku z tym szkółkarze spodziewają się ogromnych strat. Niestety stwierdzono, że ryzyko mrozowe jest ryzykiem wpisanym w naturę produkcji szkółkarskiej i nie ma instrumentów mogących rekompensować straty powstałe w wyniku przemarzania.
Sprawozdanie ze spotkania COPA/COGECA. Bart Boeraeve przedstawił sprawozdanie ze spotkania COPA/COGECA. Bart wyraził zdziwienie, że spotkanie miało charakter wyłączni informacyjny i że nie podjęto żadnych decyzji ani działań. Postanowiono, że David Brown zostanie oddelegowany na kolejne spotkania tej grupy jako obserwator z ramienia ENA.
Letnie spotkanie ENA w Krakowie. Program letniego spotkania członków ENA w Krakowie w dniach 1-3 lipca 2010 spotkał się z dużym zainteresowaniem i uznaniem dla organizatorów.
