Szukasz:




x
Login:

Hasło:

x

Miesiąc: marzec 2022

Świerk kaukaski ‘Aureospicata’

Posted on by Urszula Pilaszek

Picea orientalis ‘Aureospicata’
Świerk kaukaski ‘Aureospicata’

Świerk kaukaski to drzewo iglaste występujące naturalnie w północno-wschodniej Turcji i na zachodnim Kaukazie. Razem z jodła kaukaską i bukiem wschodnim tworzy lasy porastające góry na wysokości do 2200 m n.p.m.. Do Europy został sprowadzony w XVIII wieku, znalazł zastosowanie jako ozdobne drzewo parkowe. Jest jednym z najbardziej cienioznośnych gatunków świerka oraz mniej wymagającym w stosunku do gleby, w porównaniu do rodzimego świerka pospolitego.

Krajowe szkółki oferują kilkanaście kultywarów świerka kaukaskiego, wśród których uwagę zwracają zwłaszcza odmiany dające wiosną żółte przyrosty. Młode pęd pojawiają się bardzo późno, najpóźniej spośród uprawianych u nas gatunków świerków, najczęściej dopiero na przełomie maja i czerwca. Najpopularniejszą tego typu odmianą jest ‘Aureospicata’, uzyskana w Niemczech, okolicach Hamburga, w drugiej połowie XIX wieku.  

Świerk kaukaski ‘Aureospicata’ rośnie wolno, tworząc po latach regularne, choć niezbyt gęste korony o stożkowatym pokroju. W wieku 10 lat osiąga 2,5 m wysokości, docelowo osiąga nie więcej niż kilkanaście metrów. Igły są krótkie, ciemnozielone i błyszczące, tępe, wałeczkowate, niekłujące w dotyku, bardzo gęsto ustawione wokół gałązek. Na początku maja, także u młodych, kilku lub kilkunastoletnich drzew, w wierzchołkowej części korony rozwijają niewielkie, smukłe amarantowe szyszki żeńskie, zaś na końcach niżej położonych gałęzi pojawiają się atrakcyjne, malinowe szyszki męskie, które po otwarciu uwalniają żółty pyłek. W czerwcu i lipcu szyszki żeńskie osiągają docelowe rozmiary, dorastając do 5-8 cm długości, są wrzecionowate, lekko purpurowe do brązowych, nieco przekrzywione, pokryte naciekami żywicy. Później szyszki ciemnieją, dojrzewają jesienią, rozchylają łuski uwalniając nasiona. Na każdym etapie rozwoju stanowią ozdobę rośliny. Drzewa najefektowniej prezentują się jednak na przełomie maja i czerwca, gdy z pąków wegetatywnych rozwijają się młode, intensywnie żółte pędy, wyraźnie swoją barwą kontrastujące z ciemną zielenią starszych igieł. Młode igły dosyć szybo, bo w przeciągu około 2-3 tygodni, robią się jasnozielone, a potem przybierają odcień ciemnozielony.

Świerk kaukaski jest gatunkiem o niedużych wymaganiach glebowych, dosyć dobrze znosi suszę. Znosi półcień, ale sadzony na stanowiskach słonecznych dłużej utrzymuje żółtą barwę młodych przyrostów. Dobrze rośnie na przeciętnych, lekko kwaśnych podłożach, piaszczysto-gliniastych, próchnicznych. Ze względu na późne rozpoczynanie okresu wegetacji nie jest narażony na uszkodzenia prze wiosenne przymrozki. Doskonale nadaje się do sadzenia w miejscach reprezentacyjnych ogrodów i parków.

 

PRODUCENCI

Chaber górski

Posted on by Urszula Pilaszek

Centaurea montana
Chaber górski

Rodzaj Centaurea obejmuje około 500 gatunków roślin wieloletnich, dwuletnich i jednorocznych występujących naturalnie w obszarze basenu Morza Śródziemnego, w zachodniej Azji, Ameryce Północnej i Australii. W naszym kraju najpopularniejszym przedstawicielem rodzaju jest jednoroczny chaber bławatek, chwast zbóż, porastający także skraje polnych dróg, tworzący latem, wraz z makiem polnym, malownicze, niebiesko-czerwone łany kwiatów. Obie rośliny mają niewielkie wymagania glebowe i doskonale znoszą suszę. Chaber bławatek jest składnikiem mieszanek łąk kwietnych.

W przypadku gatunków bylinowych wartościowym gatunkiem chabru, polecanym do sadzenia w ogrodach przydomowych oraz na terenach zieleni publicznej, jest chaber górski. W naturze roślina ta porasta góry Europy, od Pirenejów i Apeninów, po Alpy i Karpaty, ale doskonale sprawdza się w uprawie na niżu. Chaber górski tworzy okazałe, półkuliste kępy dorastające do 0,5 m wysokości. Pojedyncze łodygi są proste, słabo rozgałęzione. Liście pojedyncze, szeroko lancetowate, z wierzchu zielone, od spodu szaro owłosione. Pąki kwiatowe tworzą się na szczytach łodyg, rozwijają się w maju i czerwcu.  Kwiaty wyrastają z ozdobnych, kulistych koszyczków kwiatowych, pokrytych zachodzącymi na siebie jak dachówki, trójkątnymi listkami o brązowych brzegach. W środku koszyczków skupione są krótsze, ciemnoróżowe kwiaty obupłciowe, wyrastające spomiędzy szczecinkowatych plewinek, otaczają je dłuższe, lejkowate, niebieskie kwiaty brzeżne. Po ścięciu przekwitłych kwiatów rośliny powtarzają kwitnienie.

Chaber górski preferuje podłoża przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne, zasobne w wodę zwłaszcza w okresie intensywnego wzrostu wiosną oraz w trakcie kwitnienia. Później dosyć dobrze znosi brak wody, choć jej niedostatek sygnalizuje utratą turgoru. Dobrze rośnie na przeciętnych glebach ogrodowych, także wapiennych, na stanowiskach słonecznych. Jest w pełni odporny na mróz, zdrowy. Dobrze komponuje się z innymi gatunkami bylin. Nadaje się do tworzenia rabat w stylu angielskim oraz sadzenia w większych grupach jednorodnych w parkach ogrodach osiedlowych. Roślinę można rozmnażać przez wysiew nasion lub przez podział rozrośniętych egzemplarzy.

PRODUCENCI

Pragnia syberyjska

Posted on by Urszula Pilaszek

Waldsteina ternata
Pragnia syberyjska

Kwitnące rośliny okrywowe to niezbyt liczna grupa gatunków, które można wykorzystywać do zadarniania gleby w ogrodach przydomowych i na działkach, ale też w parkach oraz na terenach osiedli i zabudowy wielorodzinnej. Rolę roślin okrywowych mogą pełnić krzewy, krzewinki, pnącza oraz bylin. Przedstawicielem ostatniej z wymienionych grup jest pragnia syberyjska – niepozorna, niska roślina, tworząca wiosną żółto-zielony kobierzec utkany z kwiatów i liści.

Pragnia syberyjska naturalnie występuje w środkowo-wschodniej i południowej Europie, wschodniej Syberii, Chinach i Japonii, porastając wilgotne lasy. Jest to bylina tworząca liczne pełzające kłącza, łatwo zakorzeniające się w glebie i wytwarzająca rozety zielonych liści. Dorasta w czasie kwitnienia do 20 cm wysokości, tworzy trójlistkowe, rombowojajowate liście, spośród których w maju wyrastają nagie pędy kwiatostanowe zwieńczone 3-7 żółtymi kwiatami. Kwiaty są zbudowane z 5 zaokrąglonych, złocistożółtych płatków oraz licznych, długich pręcików. Rozwinięte kwiaty mają do 1,5 cm średnicy. Roślina kwitnie do czerwca.

Pragnia syberyjska  jest gatunkiem nietrudnym w utrzymaniu, wyjątkowo odpornym na oddziaływanie niekorzystnych czynników klimatycznych lub środowiskowych, polecanym osobom nie mogącym poświęcić zbyt dużo czasu na prace w ogrodzie. Chociaż preferuje gleby dosyć żyzne i wilgotne, to radzi sobie także w miejscach okresowo  suchych. Stanowisko do jej uprawy powinno być półcieniste lub cieniste. Bylina ta doskonale radzi sobie sadzona pod koronami drzew, jest gatunkiem odpornym na mróz i może być uprawiana na terenie całego kraju. Warto ją stosować w ogrodach naturalistycznych, na cienistych rabatach bylinowych, na północnych skłonach ogrodów skalnych. Obok gatunku szkółki oferują w sprzedaży odmianę ‘Variegata’ z kremowymi smugami i jasnymi plamkami na liściach.

PRODUCENCI

Kruszenie betonów

Posted on by Urszula Pilaszek

Andrzej Kujawa, wiceprezes Związku Szkółkarzy Polskich


Od kilkunastu lat naukowcy przemawiają do nas swymi analizami i wynikami badań o niebezpieczeństwie zaniku dużej części populacji owadów zapylających*. Zagrożone są one znacznym spadkiem liczebności lub wręcz wyginięciem, a co za tym idzie – również gospodarka rolno-ogrodnicza człowieka może popaść w tarapaty. Wówczas już nie będzie mógł bywalec miejskich klubów i konsument odgrodzony od natury powiedzieć: „Co mnie to interesuje?”. Zniknięcie naszych braci mniejszych owadów będzie początkiem wielkich kłopotów, bo – jak wszyscy wiemy – natura nie lubi pośpiechu i takiego wyjęcia ze swego łańcucha choćby nawet pojedynczego ogniwa.

Zmiana świadomości

Okazuje się, że każde działanie, od najmniejszego szczebla ogródkowego, po ważne stoły decyzyjne na rzecz poprawy bytu owadzich zapylaczy, ma znaczenie. Aby jednak nasze szlachetne działania dla populacji stawonogów się udały, musimy skruszyć betony. Piszę tu nie tylko o tych fizycznych, miejskich, pod butem i oponą, ale również o tych ludzkich – mentalnych. Tak naprawdę nie wiem, które są trudniejsze do złamania.

Link do dalszej części artykułu:

https://szkolkarstwo.pl/rosliny-w-miastach/kruszenie-betonow/?fbclid=IwAR2AaHvRhVNs8ek5BoubrL_SmTsXU7Czxh0PG-fOv3miO2-9Un-PrMOL71g

Artykuł ukazał się w dwumiesięczniku „Szkółkarstwo” 4/2021

Szkółkarze wspierają Ukrainę

Posted on by Urszula Pilaszek

Zarząd Związku Szkółkarzy Polskich informuje, że na zebraniu w dniu 9 marca 2022 r. podjęto decyzję o wsparciu finansowym objętej wojną Ukrainy. 10 marca dokonaliśmy wpłaty środków na konto Polskiej Akcji Humanitarnej w kwocie 25 000 złotych. Pieniądze te pochodzą ze składek członków stowarzyszenia i były zaplanowane w budżecie na uczestnictwo w moskiewskiej wystawie branżowej, w której nie będziemy brali udziału.

Przekazane środki pozwolą zrealizować pomoc, której pilnie potrzebują ofiary wojny w Ukrainie – ludność cywilna, pozostająca i walcząca o wolność i niezależność swojego kraju oraz uchodźcy. W ten sposób chcemy wyrazić solidarność członków Związku Szkółkarzy Polskich z Ukrainkami i Ukraińcami. Dalsza nasza pomoc będzie uzależniona od rozwoju sytuacji.

Jednocześnie informujemy, że wielu naszych członków indywidualnie niesie pomoc uchodźcom, zapewniając kobietom i dzieciom dach nad głową, organizując miejsca pobytu rodzinom, dając pracę, angażując się w zbiórki darów i ich wysyłkę. Zarząd pragnie podziękować wszystkim tym osobom za ich bezcenną pomoc.

Wierzymy, że nasze wspólne działania mają sens!

Слава Україні!

Pieris japoński ‘Cupido’

Posted on by Urszula Pilaszek

Pieris japonica ‘Cupido’
Pieris japoński ‘Cupido’

Wczesną wiosną zwraca na siebie uwagę obfitym kwitnieniem, a przez pozostałą część roku dekoracyjnymi, skórzastymi liśćmi. Pieris japoński bo o nim mowa, to pochodzący z dalekiej Azji zimozielony krzew, wykorzystywany w europejskich ogrodach jako roślina ozdobna.

Pieris jest przedstawicielem rodziny wrzosowatych, doskonale sprawdza się więc sadzony na wrzosowiskach, w kompozycjach z niskimi azaliami, różanecznikami i kalmiami. Wśród licznych kultywarów pierisów wartym polecenia, sprawdzonym w uprawie w Polsce, jest odmiana ‘Cupido’, uzyskana pod koniec XX wieku w Holandii. Roślina ta jest łatwo dostępna w krajowych szkółkach i centrach ogrodniczych.

‘Cupido’ to wolno rosnący, karłowy krzewem o szerokim, zwartym pokroju. Po wielu latach uprawy osiąga około 1 m wysokości i 2 m średnicy. Jego młode pędy są zielone i nagie. Liście lancetowate, skórzaste, ciemnozielone, matowe, skupione głównie w wierzchołkowej części pędów. Pąki kwiatowe zawiązują się pod koniec lata na wierzchołkach gałązek, są zebrane w wiechy i w tej postaci zimują. Dzwoneczkowate kwiaty w kolorze czystej bieli otwierają się od końca marca do końca kwietnia, w zależności o temperatury, i mogą kwitnąć do połowy maja. Kwiaty są drobne, ich korona ma do 8-10 cm długości, kielich przybiera odcień od żółtobiałego po różowopomarańczowy, co sprawia wrażenie, że kwiatostany są kremowe. W przeciwieństwie do większości innych odmian pierisa japońskiego wiechy są wzniesione, stojące, mogą mieć do 12 cm długości. W trakcie kwitnienia, przy słonecznej i ciepłej pogodzie, nad krzewami unosi się przyjemny harmider uwijających się pszczół i trzmieli.

Pieris japoński ‘Cupido’ najlepiej rośnie sadzony na glebach kwaśnych, próchnicznych, umiarkowanie wilgotnych, na stanowisk osłoniętych i zacisznych, półcienistych lub o wystawie wschodniej albo zachodniej. W cieplejszych, zachodnich rejonach kraju zimuje bez zastrzeżeń, na pozostałym obszarze Polski krzewy warto okrywać na zimę stroiszem lub agrowłókniną, a glebę wokół roślin ściółkować przekompostowaną korą sosnową. Zabieg ten zabezpiecza płytki system korzeniowy przed przemarzaniem oraz dodatkowo sprzyja utrzymaniu kwaśnego odczynu podłoża. Pielęgnacja w trakcie okresu wegetacyjnego ogranicza się do podlewania i ewentualnego nawożenia specjalnymi nawozami do roślin kwasolubnych. Krzew są zdrowe, ozdobne przez cały rok. Dobrze prezentuje się sadzony w towarzystwie innych krzewów z rodziny wrzosowatych oraz wśród drzew i krzewów iglastych.

PRODUCENCI

Krwawnik ‘Terracotta’

Posted on by Urszula Pilaszek

Achillea ‘Terracotta’
Krwawnik ‘Terracotta’

Krwawnik pospolity to powszechnie spotykana w Europie, Azji i Ameryce Północnej bylina z rodziny astrowatych, łatwo dostosowująca się do lokalnych warunków glebowych i klimatycznych. Gatunek występuje na łąkach, pastwiskach i polach uprawnych, rozrasta się za pomocą niewielkich rozłogów. Od wieków był zbierany i wykorzystywany jako roślina lecznicza. Surowcem zielarskim są wysuszone wierzchołki pędów, zawierające olejki eteryczne. Oprócz preparatów leczniczych wyciąg z krwawnika jest składnikiem preparatów kosmetycznych – maseczek i kremów. Obecnie, dzięki hodowli i selekcji kultywarów o barwnych kwiatach, krwawnik stał się popularną rośliną ogrodową, sadzoną na rabatach przy domach, na działkach oraz w zieleni publicznej.  

Jedną z ciekawszych ogrodowych odmian krwawnika jest ‘Terracotta’, charakteryzująca się ciepłą ceglastą barwą kwiatów. Jest to kępiasta bylina o wzniesionych, sztywnych łodygach i miękkich, głęboko powcinanych, ciemnozielonych liściach, dorasta do 80 cm wysokości. Latem na szczytach łodyg rozwijają się talerzowate kwiatostany zbudowane z drobnych, rdzawopomarańczowych koszyczków (rodzaj kwiatostanu charakterystyczny dla rodziny astrowatych). Pojedyncze koszyczki mają około 5 mm średnicy i są zebrane w płaskie baldachogrona. Każdy koszyczek jest zbudowany z 5 pomarańczowych, płonnych kwiatów języczkowatych otaczających umieszczone w środku jaśniejsze, kremowe, rurkowate kwiaty płodne z pręcikami i słupkami. Młode, rozwijające się kwiaty mają intensywną i ciemniejszą barwę, w miarę przekwitania jaśnieją. Systematyczne usuwanie przekwitających kwiatostanów zapobiega tworzeniu się nasion i stymuluje pojawianie się nowych kwiatów, przez co znacznie wydłuża się okres kwitnienia.

Krwawniki dobrze rosną na niemal wszystkich glebach ogrodowych, są tolerancyjne na niedobór wody i wytrzymałe na mróz. Preferują podłoża przepuszczalne, nie lubią jedynie gleb bardzo ciężkich i mokrych. Wymagają pełnego nasłonecznienia, dosyć dobrze znoszą krótkotrwałe okresy suszy. Odmiana ‘Terracotta’ jest zdrowa, żywotna, nadaje się do uprawy zarówno w ogrodach przydomowych, zwłaszcza o charakterze rustykalnym, jak i w zieleni miejskiej. Krwawnik ten świetnie sprawdza się na słonecznych rabatach bylinowych, na skalniakach, w ogrodach ziołowych i kompozycjach roślinnych wabiących motyle, szczególnie polecanych do zakładania przy przedszkolach i szkołach. Krwawniki coraz częściej uprawia się na kwiat cięty, wykorzystywane do tworzenia żywych lub suchych bukietów. 

PRODUCENCI

Moda na piwonie

Posted on by Urszula Pilaszek

Moda na piwonie

Piwonie (Paeonia) to jedne z najstarszych roślin ozdobnych, uprawiane w chińskich ogrodach już przed 3 tysiącami lat. Ich ozdobą są niezwykle piękne, różnorodne, a często też przyjemnie pachnące kwiaty. Za sprawą hodowli nowych odmian mieszańcowych piwonie znów zyskują na popularności.

Piwonie mogą być bylinami, półkrzewami lub krzewami. Liczba odmian piwonii szacuje się na ponad 10 tys. Najpopularniejsze u nas są gatunki bylinowe, czyli przede wszystkim piwonia chińska (P. lactiflora), pochodząca z terenów północnej Azji. Piwonię chińską sprowadzono do Europy w XVIII wieku, a obecnie w sprze­daży dostępne są wyłącznie jej odmiany ogrodowe różniące się budową i kolorem kwiatów. Efektem wieloletnich prac hodowla­nych było uzyskanie roślin o kwiatach pojedynczych, półpełnych, pełnych, w kolorach od białego i kremowego, przez całą gamę odcieni koloru różowego, po czerwone i purpurowe, pachnących bądź pozbawione zapachu. Najwcześniejsze odmiany zakwitają pod koniec kwietnia, najpóźniejsze kończą kwitnienie na początku lipca. Uprawia się je w gruncie i rozmnaża przez podział karp, które można sadzić do doniczek i sprzedawać w okresie wegetacji.

Gatunki krzewiaste

Gatunki krzewiaste piwonii, o egzotycznym wyglądzie i spektaku­larnych kwiatach do niedawna były uznawane za rośliny trudno­dostępne, kolekcjonerskie. W ostatnich latach ich popularność wyraźnie wzrosła i są oferowane przez coraz większą liczbę krajo­wych szkółek. Do tej grupy piwonii zalicza się m.in. formy bota­niczne piwonii krzewiastej (P. suffruticosa), piwonii Delavaya (P. dela­wayi) czy piwonii Rocka (P. rockii), jak i bardzo liczne ich odmiany uprawne. Są to krzewy o zdrewniałych pędach i sezonowym ulist­nieniu, dorastają do 1,5 m wysokości. U niektórych odmian kwiaty w pełnym rozkwicie osiągają nawet 20 cm średnicy i występują w bogatej palecie barw – białych, różowych, czerwonych, purpuro­wych oraz niespotykanych u mieszańców piwonii chińskiej – żółtych czy fioletowych. Ze względu na skomplikowany sposób rozmna­żania (zwykle rozmnaża się je przez szczepienie na korzeniach piwonii chińskiej lub lekarskiej) odmiany piwonii krzewiastych są znacznie droższe od piwonii bylinowych. Rośliny te były uprawiane i selekcjonowane przez ponad 2000 lat w Chinach oraz przez 1000 lat w Japonii, stąd wiele dostępnych współcześnie odmian nosi azja­tycko brzmiące i trudne dla nas do wymówienia nazwy.

Mieszańce Itoh

Stosunkowo najmniej jeszcze popularne, ale chyba najciekawsze, są obecnie mieszańce międzysekcyjne, nazywane też piwoniami Itoh. Ich hodowlę rozpoczął Japończyk Toichi Itoh krzyżując w 1948 r. gatunki bylinowe z gatunkami krzewiastymi. Następnie ich hodowlę kontynuowano w latach 60. i 70. XX wieku w USA. Obecnie liczba odmian mieszańców Itoh przekroczyła już 100 i systematycznie rośnie. Swoim wyglądem (pokrój, budowa liści, wielkość kwiatów) rośliny przypominają piwonie krzewiaste, ale są bylinami. To właśnie w tej grupie znajdziemy najwięcej odmian o niestandardo­wych barwach, przede wszystkim żółtych, ale też łososiowych, fiole­towych, różowych, białych i różnego rodzaju mieszanek kolorystycz­nych. Ogromną zaletą mieszańców Itoh jest tworzenie sztywnych, odpornych na wyleganie łodyg. Ich kwiaty są duże, często bywają trwalsze niż u piwonii krzewiastej, ale w pierwszych latach uprawmy są nieco schowane pomiędzy liśćmi. Zmienia się to z wiekiem roślin – starsze i bardziej rozrośnięte egzemplarze przepięknie eksponują swoje kwiaty na tle liści. Wśród poszukiwanych odmian o pełnych i półpełnych, żółtych kwiatach szczególnie wartościowe są: ‘Barztzella’ – numer jeden w tej grupie, ‘Garden Treasure’, ‘Lemon Dream’, ‘Prairie Charm’, ‘Yellow Crown’, ‘Yellow Waterlily’. Miłośnicy i kolekcjonerzy mieszańców Itoh są w stanie zapłacić kilkaset Euro za najnowsze odmiany wprowadzane na rynek.

Wymagania piwonii

Piwonie najlepiej rosną na glebach gliniasto-piaszczystych, dobrze i głęboko uprawionych , dostatecznie wilgotnych, ale przepusz­czalnych, o dużej zawartości próchnicy. Rośliny te, a zwłaszcza piwonia krzewiasta, preferują podłoża o odczynie obojętnym lub nawet zasadowym. Na glebach lżejszych piwonie bylinowe szyb­ciej się rozrastają, tworzą więcej pędów i liści, z kolei gleby cięższe sprzyjają obfitszemu kwitnieniu i intensywniejszemu wybarwieniu kwiatów. Piwonie, zwłaszcza gatunki bylinowe, źle rosną w pojemni­kach, szybko degenerują, drobnieją i zmieniają się nie do poznania, dlatego okres uprawy w pojemnikach powinien być możliwie krótki, tak naprawdę ograniczony tylko do jednego sezonu, w celu sprze­daży roślin. Na skalę towarową piwonie uprawia się w gruncie, wykopuje, dzieli i konfekcjonuje jesienią.

Sprzedając piwonie warto informować klientów o prawidłowej głębokości sadzenia roślin. W przypadku odmian bylinowych zbyt głębokie ich posadzenie może osłabić kwitnienie. Zwykle sadzi się je tak, aby korzenie były przykryte 3-5 cm warstwą gleby. Z kolei piwonie krzewiaste, zwłaszcza odmiany szczepione na korzeniach piwonii bylinowych, można sadzić głębiej, tak by miejsce szczepienia znalazło się kilka centymetrów pod powierzchnią gruntu. Dzięki temu rośliny będą w stanie wytworzyć własne korzenie na łodydze powyżej podkładki. W ogrodach piwoniowych w Japonii w tym celu usypuje się kopczyki. Dzięki nim krzewy „przechodzą na własne korzenie” i nigdy nie są zalewane. Stanowisko dla piwonii powinno być słoneczne. Piwonie są rzadko atakowane przez choroby i szko­dniki. Spośród chorób mogą wystąpić szara pleśń (zwłaszcza gdy rośliny w szkółkach są przechowywane zimą w tunelach, gdzie jest podwyższona wilgotność powietrza), rdza piwonii i plamistości liści.