Miesiąc: maj 2018

Rhododendron 'Francesca'
różanecznik 'Francesca'

W licznej rodzinie wrzosowatych to właśnie różaneczniki zrobiły największa karierę. Trafiły do najwspanialszych ogrodów na całym świecie, są sadzone przy pałacach, rezydencjach i willach, stając się symbolem elegancji i dostojeństwa.

Najbardziej spektakularnie w czasie kwitnienia prezentują się odmiany zaliczane do grupy różaneczników wielkokwiatowych. Jedną z nich jest ‘Francesca’ - odmiana mieszańcowa o krwiście czerwonych kwiatach, wyhodowana w połowie XX wieku. Jest to krzew o kulistym i zwartym pokroju oraz ładnym, zimozielonym ulistnieniu. Rośnie średnio silnie, po 10 latach uprawy dorasta do 1,5 metra wysokości oraz podobnej szerokości. Dekoracyjne, ciemnozielone liście są w zarysie jajowate, skórzaste i lekko błyszczące. Latem na szczytach pędów tworzą się pąki kwiatowe, z których w maju i czerwcu następnego roku rozwijają się kwiaty zebrane po 19-25 sztuk w efektowne, kuliste kwiatostany. W początkowej fazie rozwoju kwiatostanów uwagę zwraca bardzo ciemna, niemal czarna barwa pąków kwiatowych. Rozwinięte kwiaty są duże, lejkowato-dzwonkowate, ciemnoczerwone, z jaśniejszą plamką na górnym płatku oraz z wyraźnymi, białymi pręcikami. Po kwitnieniu krzewy pozostają ozdobne z liści, dzięki którym zachowują doskonałe walory dekoracyjne przez cały rok.

Rhododendron 'Francesca'najlepiej rośnie na stanowiskach półcienistych, w miejscach osłoniętych od wiatru, np. w otoczeniu roślin iglastych o głębokim systemie korzeniowym (np. sosen). Krzewy można też sadzić w pełnym słońcu, ale wymagają wówczas zapewnienia utrzymania wilgotnego podłoża oraz okrywania na zimę stroiszem, który zabezpiecza zimozielone liście przed nadmiernym wysychaniem w słoneczne, mroźne dni. Różaneczniki wymagają kwaśnego odczynu podłoża. Jeśli gleba w miejscu, gdzie mają rosnąć, ma pH powyżej 5,5, warto przekopać ją z dodatkiem kwaśnego torfu i przekompostowanej kory sosnowej. Po posadzeniu krzewów glebę warto ściółkować przekompostowaną korą sosnową. Tego rodzaju ściółka bardzo odpowiada różanecznikom – sprzyja utrzymaniu pożytecznej mikroflory i fauny glebowej, wyższej wilgotności podłoża i jego kwaśnego odczynu, ogranicza wyrastanie chwastów i jest estetyczna. Odmiana ‘Francesca’ jest dosyć odporna na mróz, jedynie w najzimniejszych, wschodnich rejonach kraju może czasami ucierpieć podczas mrozu (mogą przemarzać pąki kwiatowe).

Różanecznik 'Francesca' nadaje się do sadzenia zarówno w małych, jak i dużych ogrodach przydomowych, osiedlowych oraz w parkach. Bardzo efektownie prezentuje się w grupach liczących kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt sztuk. Ładnie komponuje się z krzewami iglastymi oraz innymi krzewami z rodziny wrzosowatych, np. piersiami i kalmiami.

Picea pungens 'Hermann Naue'
świerk kłujący 'Hermann Naue'

Wolno rosnąca, płaskokulista odmiana świerka kłującego ‘Hermann Naue’ to jedna z najbardziej uroczych, karłowatych roślin iglastych. W sprzyjających warunkach przyrasta rocznie zaledwie o kilka centymetrów. Jej zalety to piękne szyszki, interesująca, niebieskawa barwa igieł oraz są niewielkie wymagania uprawowe. Roślina ta świetnie prezentuje się w ogrodach skalnych, ale może też rosnąć w pojemnikach na balkonach i tarasach.

Świerk kłujący naturalnie występuje w zachodniej części Stanów Zjednoczonych, rośnie w górach na wysokości 2000 – 3000 m n.p.m. Jest to sporych rozmiarów drzewo dobrze przystosowane do warunków klimatycznych Polski, zwłaszcza do uprawy w terenach miejskich, gdzie radzi sobie znacznie lepiej od krajowego gatunku – świerka pospolitego. Karłowa odmiana ‘Hermann Naue’ została wyselekcjonowana w Niemczech w 1986 roku. Przyjmuje ona postać niewielkiego, szerokiego stożka. Po 10 latach osiąga 60 cm wysokości i 80 cm szerokości. W szkółkach i centrach ogrodniczych może być oferowana albo w formie miniaturowego drzewka z pniem i koroną lub w bardziej tradycyjnej postaci krzewu szczepionego nisko przy ziemi. Tworzy liczne, płasko i gęsto ułożone pędy pokryte krótkimi, szaroniebieskimi igłami. Wiosną ich barwa ma odcień szarozielononiebieskawy, jesienią bardziej niebieski. Roślina już w młodości zawiązują bardzo liczne, osadzone na końcach pędów malutkie szyszki. Szyszki pojawiają się w maju, mają bardzo wyrazistą, niemal jaskrawą, amarantową barwę, dojrzałe stają się jasnobrązowe. Utrzymują się przez całą zimę stanowiąc atrakcyjna ozdobę.

Spośród uprawianych u nas świerków, świerk kłujący wykazuje najwyższą odporność na niedobór wody w podłożu i niską wilgotność powietrza. Roślina ta toleruje zanieczyszczenie powietrza i kurz, jest mało wymagająca w stosunku do podłoża, choć najlepiej rośnie na glebach świeżych, gliniasto-piaszczystych, przepuszczalnych. Wymaga pełnego nasłonecznienia, jest w pełni odporna na mróz. Jest to odmiana odporna na porażenia przez choroby grzybowe, natomiast czasami może być atakowana przez przędziorka sosnowca (szczególnie w upalne i suche lata). Obecność szkodnika najczęściej objawia się blaknięciem, a potem delikatnym brązowieniem igieł. Szkodniki trudno dostrzec gołym okiem, ale widać je pod lupą wraz z delikatną pajęczyną, którą tworzą. W razie stwierdzenia występowania przędziorków należy zastosować ochronę chemiczną, stosując środek przędziorkobójczy (tzw. akarycyd), najlepiej taki, który zwalcza wszystkie stadia rozwojowe szkodnika (jaja, larwy i dorosłe osobniki).

Świerk kłujący ‘Hermann Naue’ zdobi ogród przez cały rok. Wiosną przyciąga uwagę jaskrawymi szyszkami, pięknie eksponowanymi na szaroniebieskim tle młodych igieł. Jesienią i zimą wygląda, jak miniaturowa choinka przybrana naturalnymi miniaturowymi szyszeczkami.  Rośliny nie ulegają zniekształceniu pod ciężarem śniegu, doskonale nadają się do sadzenia w małych ogrodach, na miejscach wyeksponowanych, na skalnikach i wrzosowiskach.  Niezwykle elegancko prezentują się okazy sadzone w dużych pojemnikach służących do dekoracji balkonów i tarasów.

Rhododendron 'Soir de Paris'
azalia 'Soir de Paris'

Azalie wielkokwiatowe to krzewy z rodziny wrzosowatych, które na przełomie maja i czerwca stają się największą atrakcją ogrodów. Obsypane od stóp do głów kwiatami niewiele ustępują swoją urodą zimozielonym różanecznikom, mają przy tym dużo mniejsze wymagania siedliskowe.

Wśród licznych odmian azalii oferowanych w krajowych szkółkach na szczególną uwagę zasługują te o pachnących kwiatach. Najpopularniejszą pachnącą azalią, do tego naturalnie występującą w Polsce, jest azalia pontyjska, zwana też różanecznikiem żółtym. Jej liczne kwiaty wydzielają odurzający zapach. Mniej znane, ale ciekawsze kolorystycznie i nietrudne w uprawie, są mieszańce spokrewnione z azalią lepką R. viscosa, zaliczane do Grupy Azalii Viscosa. Odmiany te charakteryzują się zwartym pokrojem, ciekawymi, niebieskawozielonymi liśćmi oraz późno rozwijającymi się, pachnącymi kwiatami. Wszystkie wymienione zalety ma odmiana 'Soire de Paris', wyselekcjonowana w Holandii w latach 60. XX wieku.

Azalia 'Soir de Paris' jest krzewem dorastającym do 1,5-2 m wysokości. Zwykle zakwita na przełomie maja i czerwca tworząc duże, kuliste kwiatostany zbudowane z 8-11 lejkowatych, jasnoróżowych kwiatów. Pojedyncze kwiaty mają 5-6 cm średnicy, są zbudowane z 5 płatków korony otaczających umieszczony centralnie, długi słupek oraz krótsze pręciki. Na górnym płatku widoczny jest żółtopomarańczowy rysunek. Krzewy kwitną corocznie i wyjątkowo obficie, właściwie całe toną w kwiatach. Jeszcze w trakcie kwitnienia spośród masy kwiatów wyłaniają się młode pędy i liście. Po rozwinięciu przybierają barwę ciemnozieloną z lekkim odcieniem niebieskiego i srebra. Jesienią liście przebarwiają się w ciepłych, czerwono-pomarańczowych barwach i opadają. Pąki kwiatowe zawiązują się na szczytach pędów latem, w lipcu i sierpniu.

Azalie wymagają gleb kwaśnych, o pH w granicach 4 - 5,5. Krzewy preferują podłoża umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne, bogate w próchnicę. W przeciwieństwie do zimozielonych różaneczników azalie kochają słońce i nie boją się mrozu. Najlepiej czują się w otoczeniu wyższych krzewów i drzew, ale nie powinny być zacienione. Dobrze reagują na ściółkowanie przekompostowaną korą sosnową. Przykrycie gleby 5-10 cm warstwą kory skutecznie ogranicza wysychanie podłoża, hamuje rozwój chwastów, zabezpiecza system korzeniowy przed przemarzaniem i pozwala utrzymać kwaśny odczyn podłoża.

Ze względu na specyficzne wymagania glebowe azalie najlepiej sadzić w większych grupach. Rośliny te bardzo dobrze komponują się z drzewami i krzewami iglastymi, szczególnie tymi o wolnym tempie wzrostu. Można je sadzić także w towarzystwie większych drzew iglastych o głębokim systemie korzeniowym (sosny, jodły), ale tylko wówczas, gdy są dobrze oświetlone (należy je zatem sadzić raczej na skraju koron drzew). Oczywiście azalii nie powinno zabraknąć na wrzosowisku.

Fot. Grzegorz Falkowski

Exochorda 'The Bride'
obiela 'The Bride'

Obiela ‘The Bride’ to mało znany krzew liściasty, zachwycający w maju niezwykle obfitym kwitnieniem. Pomimo, że odmiana ta została wyhodowana 80 lat temu (w 1938 r.) i otrzymała najcenniejsze ogrodnicze wyróżnienia: Award of Garden Merit (AGM) i First Class Certificate (FCC) przyznawane przez brytyjską towarzystwo ogrodnicze Royal Horticulture Society (RHS), w Polsce nadal pozostaje właściwie nieodkryta, spotykana jedynie w arboretach, ogrodach kolekcjonerskich i botanicznych, oraz ogrodach przy szkółkach. Roślinę tę warto upowszechnić, bo jej uroda jest nieprzeciętna, a uprawa w naszym klimacie nie nastręcza trudności.

Obiela ‘The Bride’ jest odmianą obieli mieszańcowej (Exohorda ×macarantha), gatunku uzyskanego ze skrzyżowania obieli wielkokwiatowej (E. racemosa) z obielą Korolkowa (E. korolkowii). Krzew dorasta do 1,5-2 m wysokości i podobnej szerokości, tworzy długie, skierowane do dołu lub łukowato wygięte pędy, częściowo pokładające się na ziemi. Liście są nieduże, owalne, jasnozielone, do 8 cm długości i do 5 cm szerokości, jesienią przebarwiające się na żółto. Śnieżnobiałe kwiaty rozwijają się w maju, swoim kształtem i wielkością przypominają kwiaty jabłoni, mają do 3-4,5 cm średnicy i są zebrane po 6-11 w efektowne, zwisające kwiatostany. Płatki kwiatowe są prawie okrągłe, u podstawy nagle mocno zwężone, otaczają zebrane w centrum żółtoseledynowe pręciki. Krzewy wcześnie wchodzą w okres kwitnienia, kwitną bardzo obficie i długo, do 3 tygodni. Obserwowane z oddali przypominają ślubny welon – stąd nazwa odmiany ‘The Bride’, w języku angielskim oznaczająca pannę młodą.

Obiela ‘The Bride’ dobrze rośnie na glebach lekkich, ale raczej żyznych i próchnicznych, umiarkowanie wilgotnych, o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego. Roślina dobrze znosi suszę, natomiast nie toleruje gleb silnie alkalicznych. Liście krzewów uprawianych na glebach wapiennych mogą wykazywać objawy chlorozy. Krzewy preferują stanowiska jasne, wystawę wschodnią lub zachodnią. Sadzone w miejscach silnie nasłonecznionych szybciej kończą kwitnienie, zwłaszcza przy upalnej i suchej pogodzie. Odmiana ‘The Bride’ jest odporna na mróz, zdrowa, nieatakowana przez szkodniki i choroby. Doskonale nadaje się do sadzenia w miejscach eksponowanych w ogrodach przydomowych i zieleni osiedlowej, pojedynczo lub w kompozycjach z innymi krzewami oraz bylinami.

fot. Grzegorz Falkowski