Miesiąc: styczeń 2010

Świerki kojarzą się z lasem, zimą, śniegiem i Świętami Bożego Narodzenia. Przybrane barwnymi lampkami zmieniają zimowy, mroźny ogród w miejsce ciepłe i przytulne. Bogactwo odmian świerków jest na tyle duże, że niektóre z nich w ogóle nie przypominają gatunku, do którego należą. Przykładem takiej niezwykle oryginalnej i rzadko spotykanej formy świerka pospolitego jest odmiana ‘Formanek’.
Picea abies ‘Formanek’ został wyselekcjonowany w czeskich Pruhonicach. Krzew nie wytwarza przewodnika, lecz rozrasta się szeroko i płasko po ziemi tworząc gęsty dywan gałązek. Z wiekiem wypiętrza się nieco przyjmując kształt kopiasty, dorasta do około 0,5-1 metra wysokości przy 2 metrach średnicy. Igły krótkie, bocznie spłaszczone, ciemnozielone i połyskujące długo utrzymują się na pędach. Krzewy nie tworzą szyszek i nie zawiązują nasion.

Świerk pospolity, pomimo że jest gatunkiem naturalnie występującym w naszym obszarze geograficznym, ma nieco wyższe wymagania uprawowe. Dobrze rośnie na glebach świeżych, gliniasto-piaszczystych, w miejscach zasobnych w wodę, lecz nie podmokłych. Tereny niewskazane pod uprawę świerka pospolitego to przede wszystkim ubogie gleby piaszczyste, miejsca narażone na susze oraz obszary o zanieczyszczonym powietrzu. Stąd nie zaleca się sadzenia świerka pospolitego na terenach uprzemysłowionych lub w pobliżu dużych ciągów komunikacyjnych. Świerki preferują miejsca słoneczne, nieco chłodniejsze z wilgotnym mikroklimatem. Są całkowicie mrozoodporne. Rośliny rzadko chorują, zaś wśród szkodników mogących atakować rośliny najczęściej spotyka się przędziorki, powodujące żółknięcie i opadanie igieł, oraz ochojnika zielonego, odpowiedzialnego za powstawanie ananasowatych, kolczastych galasów u nasady pędów.

Ciekawa, oryginalna forma świerka pospolitego ‘Formanek’ cieszy się dużym zainteresowaniem kolekcjonerów i miłośników roślin. Płożące odmiany daje spore możliwości zastosowania w różnego rodzaju ogrodach. Picea abies ‘Formanek’ najefektowniej prezentuje się w alpinariach. Swobodnie opadające pędy tworząc naturalną, zieloną okrywę stoku. Pasjonaci ogrodnictwa mogą spróbować prowadzić najsilniejszy pęd przy paliku. W ten sposób powstają niepowtarzalne formy zwisłe, po latach przypominające pochyloną postać starca. Odmiana ‘Formanek’ doskonale uzupełnia wolne miejsca pomiędzy drzewami na rabatach lub w kolekcjach roślin iglastych, a także naturalnie komponuje się z krzewami i krzewinkami w założeniach typu wrzosowisko. Odmiana z pewnością wzbudza zainteresowania i jest warta szerszego rozpowszechnienia.

Mroźna zima wcale nie musi być najnudniejszą porą roku. To właśnie wtedy niektóre z roślin ujawniają skrywane w okresie wegetacji walory. Przykładem takiego krzewu o atrakcyjnie wybarwionych pędach, szczególnie pięknie prezentujących się na tle śnieżnej pierzyny, jest dereń świdwa w odmianie ‘Midwinter Fire’.

Cornus sanguinea jest rodzimym gatunkiem, tworzącym krzewy lub niewielkie drzewka porastające wilgotne lasy i zarośla. W 1987 roku w Holandii wyhodowano bardzo wartościową odmianę ‘Midwinter Fire’.

Krzewy charakteryzuje się zwartym pokrojem, dorastają do 2 metrów wysokości. Młode pędy w okresie jesieni i zimy przebarwiają się, początkowo na kolor żółto-pomarańczowy, a następnie stają się jaskrawoczerwone. Barwa pędów zależy w głównej mierze od warunków świetlnych. Krzewy rosnące w miejscach słonecznych mają intensywnie wybarwione pędy, zaś w miejscach cienistych pozostają żółto-zielone lub tylko lekko pomarańczowe. Dereń świdwa ma liście szerokojajowate, jasno zielone, jesienią, przed opadnięciem, przebarwiają się równie pięknie, jak pędy. Drobne, białe kwiaty, zebrane w baldaszkowate kwiatostany na końcach pędów, pojawiają się na przełomie maja i czerwca. Kuliste, granatowe owoce mają około 6 mm średnicy, jednak nie stanowią wartości dekoracyjnej.

Dereń świdwa ‘Midwinter Fire’ jest doskonałym krzewem do wykorzystania na terenach wilgotnych. Wykazuje dużą tolerancję w stosunku do gleb. Dobrze rośnie zarówno na stanowiskach jasnych, słonecznych, jak i w cieniu większych drzew, jednak pędy najpiękniej wybarwiają się tylko w miejscach nasłonecznionych. Ponieważ najbardziej intensywny kolor uzyskują młode pędy, zaleca się coroczne, silne cięcie wiosenne. W klimacie Polski zimuje bez zastrzeżeń i nie zabezpieczenia przed mrozem.

Cornus sanguinea ‘Midwinter Fire’ najefektowniej prezentuje się w okresie bezlistnym, sadzony pojedynczo lub w małych grupach. Czerwone pędy wyraźnie odcinają się na tle białego śniegu lub zielonej ściany żywopłotów z roślin iglastych. Dobrym miejscem do uprawy derenia świdwy są tereny w pobliżu naturalnych zbiorników wodnych. Kompozycje z innymi dereniami, ozdobnymi zarówno z pędów jak i liści, pozwalają uzyskać ciekawe efekty kolorystyczne w ciągu całego roku.

Trawy ozdobne coraz częściej i śmielej goszczą zarówno w przydomowych ogrodach, jak i terenach zieleni publicznej. Różnorodność pokroju, tempa wzrostu oraz barw dają architektom krajobrazu szerokie pole do popisu. Wśród tej bogatej grupy bylin szczególną uwagę zwraca miskant olbrzymi. Jako jeden z najwyżej rosnących w naszym klimacie gatunków traw doskonale prezentuje się sadzony pojedynczo lub w kompozycjach z innymi bylinami.

Miscanthus giganteus (miskant olbrzymi) został przywieziony do Europy z Azji Południowo-Wschodniej około 1930 roku jako roślina ozdobna. Gatunek powstał w wyniku naturalnego skrzyżowania miskanta chińskiego (Miscanthus sinensis) z miskantem cukrowym (Miscanthus sacchariflorus). Częścią podziemną miskanta olbrzymiego są krótkie kłącza. Corocznie wiosną wyrastają z nich ulistnione, bujne pędy, tworzące okazałe, gęste kępy. Łodygi, zwana u traw źdźbłami, osiągają u tego gatunku imponującą wysokość od 2 do nawet 4 metrów, przy grubości około 1 cm. W przeciwieństwie do większości innych traw, międzywęźla miskantów nie są puste, lecz wypełnione gąbczastym rdzeniem. Ustawione skrętolegle na łodydze, wąsko lancetowate liście dorastają do 1 metra długości. Blaszki liściowe są szorstkie w dotyku, na brzegu ostro piłkowane, ciemnozielone z białym pasem wzdłuż nerwu głównego. Młode, soczyście zielone listki początkowo są wzniesione, później łukowato przewieszają się. Jesienią nabierają słomkowej barwy. Miskant olbrzymi zakwita tylko w rejonach o najdłuższym okresie wegetacji. Atrakcyjne, palczasto-groniaste, srebrzyste a później puszyste wiechy osiągają długość 30 cm. Pozostawione do wiosny kępy stanowią wspaniałą dekorację zimowego ogrodu.
Miskant olbrzymi preferuje gleby żyzne, piaszczysto-gliniaste o pH w zakresie 5,5 – 7,5, stanowiska słoneczne, zaciszne i osłonięte. Umiarkowanie wilgotna gleba zapewnia szybki wzrost, natomiast należy unikać miejsc zbyt suchych lub podmokłych. W pierwszym roku uprawy należy starannie zabezpieczyć rośliny na zimę. Najlepiej obsypać kępy traw korą, trocinami, liśćmi lub słomą. Wiosną trzeba kopczyki usunąć, a zeszłoroczne, zaschnięte pędy obciąć nisko przy ziemi. Wokół roślin można rozsypać uniwersalny nawóz wieloskładnikowy. Ponieważ gatunek tworzy zwarte kępy i nie jest ekspansywny, nie wymaga stosowania specjalnych zabezpieczeń przed odrostami. Miskant olbrzymi wykazuje znaczną tolerancję na zanieczyszczenie gleby i powietrza oraz zasolenie. Ponadto jest rzadko atakowany przez szkodniki lub porażany przez choroby. Dodatkową zaletą gatunku jest jego trwałość i długowieczność. Rośliny posadzone w jednym miejscu dobrze rosną i zachowują ładny pokrój nawet przez kilkanaście lat, co jest istotną cechą najbardziej wartościowych bylin ogrodowych.

Obecność traw nadaje ogrodom ciepły, przyjemny charakter. Szeleszczące na wietrze listki, kołyszące się źdźbła wprowadzają spokój i harmonię. Miscanthus giganteus jest typową rośliną architektoniczną. Wysokie, malownicze kępy najpiękniej prezentują się sadzone pojedynczo lub w kompozycjach z innymi gatunkami traw, przeważnie jako tło rabat bylinowych. Małe wymagania, łatwa pielęgnacja i niskie koszty utrzymania zachęcają do sadzenia miskantów w parkach, na osiedlach, w pobliżu sztucznych zbiorników wodnych oraz w otoczeniu nowoczesnej architektury miejskiej. Interesujący efekt tworzą duże nasadzenia grupowe (rozstawa 1x1m). W przydomowych ogrodach stanowi doskonałe miejsce zabaw dzieci. Miskant olbrzymi uprawia się również dla celów przemysłowych, jako surowiec energetyczny lub substrat do produkcji papieru.