Miesiąc: marzec 2018

Prunus virginiana 'Shubert'
czeremcha wirginijska 'Shubert'

Czeremcha wirginijska to gatunek północnoamerykański, występujący na rozległym obszarze Stanów Zjednoczonych i Kanady. W naturze czeremcha wirginijska jest drzewem lub dużym krzewem liściastym osiągającym od 3 do 10 m wysokości. Tworzy zwykle kilka krótkich, koślawych pni, z których już od dołu wyrastają gałęzie. W USA i Kanadzie czeremcha wirginijska jest istotnym komponentem flory amerykańskiej, wykorzystywanym do obsadzania terenów po wycince lasów, rekultywacji odpadów (hałd) pokopalnianych oraz tworzenia barier służących do zatrzymywania i rozpraszania silnych podmuchów wiatru.

W ogrodnictwie i sztuce ogrodowej znaczenie ma odmiana o ozdobnych, przebarwiających się liściach - ‘Shubert’, wyselekcjonowana w kanadyjskiej szkółce Skinner’s Nurseries w miejscowości Dropmore. Odmiana ta rośnie w postaci niedużego drzewa o stożkowatej, luźnej koronie, długich, smukłych pędach i ciekawych, zmieniających kolor liściach. Blaszki liściowe są eliptyczne, mają do 12 cm długości, na brzegu są delikatnie ząbkowane, u podstawy zaokrąglone, a na szczycie zaostrzone. Młode liście są jasnozielone, ale już wczesnym latem zaczynają ciemnieć i robią się wiśniowopurpurowe. Dojrzałe liście są skórzaste, od góry błyszczące, od spodu matowe. Zmienna barwa ulistnienia to największa atrakcja rośliny. Szczególnie ładnie drzewo prezentuje się w okresie przejściowym, gdy część liści (zwłaszcza tych młodych) jest jeszcze intensywnie zielona, a inne, starsze są już w pełni przebarwione, ciemnopurpurowe. Białe drobne kwiaty rozwijają się w maju, są zebrane w obfite, groniaste kwiatostany, ładnie wyeksponowane na tle liści. Owoce to niewielkie, czerwone, później czerniejące jagody. Owoce dojrzewają latem, są chętnie zjadane przez ptaki.

Czeremcha wirginijska 'Shubert' to drzewo tolerancyjne w stosunku do gleby i stanowiska, odporne na mróz i suszę, zdrowe. Doskonale rośnie na większości przeciętnych gleb ogrodowych na terenie całego kraju, polecane do uprawy przez początkujących ogrodników i osoby, które nie mają wiele czasu, by się zajmować ogrodem. Drzewa znoszą zacienienie, ale liście najsilniej wybarwiają się na stanowiskach słonecznych. Rośliny nadają się do sadzenia w miastach, są odporne na zasolenie i zanieczyszczenie powietrza. Świetnie sprawdzają się sadzone w ogrodach przydomowych i parkach tworząc atrakcyjne kompozycje z innymi drzewami i krzewami o zielonym lub jasnym (seledynowym, oliwkowym lub żółtym) ulistnieniu, na tle których pięknie prezentuje swoją zmienną kolorystykę.

Fot. Grzegorz Falkowski

Primula veris 'Cabrillo'
pierwiosnek lekarski 'Cabrillo'

Primula to bardzo bogaty rodzaj botaniczny reprezentowany w naturze przez kilkaset gatunków bylin porastających murawy i łąki, skaliste urwiska wielu gór świata – od Himalajów przez  Alpy, aż po góry Afryki i Ameryki Południowej. Pierwiosnek lekarski (synonimiczna nazwa łacińska Primula officinalis) rośnie dziko na terenie niemal całej Europy oraz we Wschodniej Syberii. W Polsce roślinę można znaleźć na terenie niemal całego kraju. Gatunek występuje przeważnie na glebach wapiennych, w miejscach słonecznych, na wzgórzach i w suchych lasach. Kwiaty i korzenie pierwiosnka lekarskiego mają właściwości lecznicze, stąd roślinę od dawna wykorzystywano zarówno w medycynie ludowej oraz konwencjonalnej. Odwar z kwiatów i korzeni przynosi ulgę w suchym, uporczywym kaszlu, może działać korzystnie w leczeniu gruźlicy i pylicy płuc, a także przynosi ulgę dla palaczy tytoniu oraz ludzi narażonych na wdychanie dymów i pyłów przemysłowych. Ze względu działanie uspokajające może być również stosowany przy migrenie, w nerwicach oraz bólach stawów. Jest to także roślina ozdobna, ceniona w ogrodnictwie ze względu na bardzo wczesny termin kwitnienia. Należy pamiętać, że dziko rosnące egzemplarze pierwiosnka lekarskiego w kraju są objęte ochroną, ale rośliny bez problemu można w okresie wiosennym nabyć w krajowych szkółkach i centrach ogrodniczych, w tym odmiany hodowlane. Spośród nich warto zwrócić uwagę na ciekawą i obficie kwitnącą odmianę ‘Cabrillo’.

Pierwiosnek lekarski 'Cabrillo' to kępkowata bylina tworząca rozety jasnozielonych liści oraz intensywnie żółte kwiaty zebrane w kuliste kwiatostany. W czasie kwitnienia dorasta do 20 cm wysokości. Liście są jajowate, zielone, delikatnie karbowane, mniej pomarszczone niż u gatunku, zebrane w rozety. Blaszki liściowe są od spodu kutnerowato omszone, u nasady zwężone w ogonek, na szczycie tępo zakończone. Pąki kwiatowe są zebrane na wierzchołkach jasnozielonych, prostych pędów wyrastających ze środka rozet liściowych. Kwiaty są zbudowane z seledynowego kielicha oraz żółtych płatków korony. Działki kielicha są do połowy zrośnięte, na szczycie wolne, zaostrzone. Korona składa się z 5 intensywnie złocistych, szerokich, sercowatych płatków zrośniętych u nasady w wąską rurkę. Wewnątrz rozwiniętych kwiatów, na płatkach widocznych jest 5 pomarańczowych plamek umieszczonych mniej więcej na wysokości końca działek kielicha.

Jest to bylina o skromnych wymaganiach, łatwa w uprawie. Tolerancyjna w stosunku do gleby. Preferuje stanowiska ciepłe, słoneczne lub częściowo ocienione, gleby przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne. Roślina nie wymaga ochrony przed chorobami i szkodnikami, jest odporna na mróz. Nadaje się do sadzenia na rabatach bylinowych, w ogrodach skalnych oraz w pojemnikach.

Forsythia 'Goldrausch'
forsycja 'Goldrausch'

Forsycje są jednymi z najwartościowszych krzewów ozdobnych kwitnących wczesną wiosną. Już w pierwszych dniach kwietnia pączki kwiatowe forsycji zaczynają szybko nabrzmiewać, by w zaledwie kilka dni okryć cały krzew masą intensywnie żółtych kwiatów. Spośród kilku gatunków i odmian forsycji na wyróżnienie zasługuje dosyć nowa, wyselekcjonowana na wschodzie Niemiec, odmiana ‘Goldrausch’. Nazwa tej odmiany w tłumaczeniu na język polski oznacza złote odurzenie lub upojenie, co trafnie opisuje walory ozdobne krzewu.

Odmiana ‘Goldrausch’ to cenny krzew tworzący wyjątkowo duże, złocistożółte kwiaty rozwijające się wczesną wiosną, na przełomie marca i kwietnia, jeszcze przed pojawieniem się liści. Młode rośliny, o początkowo luźnym pokroju i nielicznych, jasnobrązowych pędach, z czasem zagęszczają się i tworzą zwarte krzewy osiągające 2-3 m wysokości. Kwiaty różnią się wyraźnie od innych odmian - są wyjątkowo duże i mają intensywną ciemnożółtą barwę. Płatki korony są szerokie i długie - jedne z najszerszych u forsycji. W czasie kwitnienia krzew prezentuje się bardzo okazale i z daleka przyciąga uwagę. Zaletą tej odmiany forsycji jest obfite zawiązywanie pąków kwiatowych także na pędach jednorocznych, choć oczywiście najwięcej ich tworzy się na pędach dwuletnich. Pąki generatywne widać gołym okiem jesienią - są zebrane po kilka w kątach liści. Liście rozwijają się po kwitnieniu krzewów i podobnie jak płatki korony są wyjątkowo szerokie, przy 8-12 cm długości mają ponad 4 cm szerokości. Blaszki liściowe są ciemnozielone, błyszczące, brzegiem ząbkowane.

Forsycja ‘Goldrausch’ to roślina o stosunkowo małych wymaganiach uprawowych, polecana dla początkujących ogrodników. Krzew dobrze rośnie na przeciętnych glebach ogrodowych, umiarkowanie wilgotnych, przepuszczalnych, na stanowisku słonecznym lub tylko lekko ocienionym. Charakteryzuje się dobrą mrozoodpornością i może być sadzony na terenie całego kraju. Generalnie forsycja pośrednia i jej odmiany  są roślinami zdrowymi, bardzo rzadko atakowanymi przez szkodniki lub porażanymi przez patogeny, stąd nie wymagają stosowania zabiegów ochronnych. Krzewy dobrze regenerują cięcie, choć zabieg ten nie jest konieczny. Co kilka lat, najlepiej zaraz po kwitnieniu, warto usuwać najstarsze, słabiej kwitnące pędy. Odmiana ‘Goldrausch’ dzięki bardzo dużym i licznym kwiatom jest chętnie wykorzystywana w bukieciarstwie i florystyce. Pomimo silnego cięcia krzewy bardzo dobrze regenerują utracone pędy i odrastają niemal w ciągu jednego sezonu.

Dzięki wspaniałym walorom dekoracyjnym forsycja ‘Goldrausch’ znajduje liczne zastosowania w ogrodnictwie. Nadaje się do sadzenia pojedynczo w niewielkich ogrodach przydomowych oraz w grupach na terenach zieleni publicznej i w parkach. Krzewy nadają się także do tworzenia żywopłotów, choć utrzymanie ich regularnej formy wymaga systematycznej pielęgnacji i kilkukrotnego cięcia. Ścięte gałązki nadają się do pędzenia zimą. W tym celu przyniesione do domu pędy wystarczy wstawić do wazonu z wodą i poczekać kilka – kilkanaście (w zależności od terminu ścinania pędów) dni na rozwój kwiatów.

Fot. Grzegorz Falkowski

Carpinus betulus 'Pendula'
grab pospolity 'Pendula'

Grab pospolity 'Pendula' pochodzi z Francji, gdzie był uprawiany już w XIX wieku. Jest to pozbawione przewodnika drzewo lub krzew, najczęściej szczepione na wysokiej podkładce - wówczas tworzy szerokie, płaskie korony, pod którymi można zaaranżować przyjemne miejsce odpoczynku – postawić ławkę, leżak lub stolik do kawy. Tego typu żywy, zielony parasol stanowi doskonałe miejsce kryjówek i zabaw dzieci. W przypadku roślin zaszczepionych na niskich podkładkach odmiana przybierają formę kopiastą, która z czasem wypiętrza się, osiągając po wielu latach uprawy nawet 8-10 m średnicy. Rośliny w naturalny sposób silnie się zagęszczają i wyglądają, jakby były strzyżone. Gałęzie i pędy boczne tej odmiany grabu są cienkie ale sztywne, rozchodzą się promieniście i zwieszają do dołu. Liście są typowe dla gatunku, jajowate, mają do 10 cm długości, są jasnozielone, jesienią przebarwiają się na żółto. Cechą charakterystyczną grabu jest długi okres utrzymywania zaschniętych liści, szczególnie u form ciętych, utrzymywanych w formie żywopłotu. Grab pospolity kwitnie na wiosnę, ale jego odmiany rzadko zawiązują kwiaty i prawie nie owocują.

Odmiana ‘Pendula’ najlepiej prezentuje się sadzona jako soliter w miejscach eksponowanych, na trawnikach lub nad zbiornikami wodnymi. Rozrasta się powoli, ale starsze drzewa wymagają sporo przestrzeni. W małych ogrodach rozmiary roślin można ograniczyć przeprowadzając regularnie coroczne cięcie. Powolny wzrost i elegancki pokrój to także zaleta tej odmiany jako rośliny pojemnikowej do dekoracji balkonów, tarasów i różnego rodzaju placów. W koronach drzew chętnie gniazdują ptaki. Drzewa bardzo malowniczo prezentują się zimą, przysypane śniegiem.

Graby mają przeciętne wymagania uprawowe. Źle rosną na stanowiskach suchych. Gleby do ich uprawy powinny być stale umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne, próchniczne o odczynie obojętnym lub zasadowym. Graby tolerują zarówno cień, jak i pełne nasłonecznienie. Jest to gatunek o dużej mrozoodporności i z powodzeniem może rosnąć na terenie całego kraju. Jest także rośliną odporną na choroby i szkodniki.

Fot. Grzegorz Falkowski