Miesiąc: kwiecień 2024

Na początku posiedzenia Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa Andrzej Chodkowski w formie hasłowej przedstawił
założenia pracy Inspekcji na rok 2024, zwracając szczególną uwagę na zagadnienia dotyczące:

• Wzmożenia kontroli materiału siewnego importowanego do Polski z krajów trzecich.
• Prezydencji Polski w Radzie UE w roku 2025 i zadań z tego wynikających, obsługiwanych przez PIORiN.
• Projektu rozporządzenia UE w sprawie materiału rozmnożeniowego roślin. Jest to szczególnie istotne dla branży szkółkarskiej i celowe byłoby zapoznanie się z dostępnymi materiałami na temat projektu tego rozporządzenia.
• Ekoschematów i integrowanej produkcji roślin. Z uwagi na to, że ekoschematy skutkują uzyskaniem dopłat bezpośrednich dla producentów rolnych, PIORiN planuje wzmóc kontrole w zakresie przestrzegania zasad prowadzenia produkcji integrowanej.

Za celowe można uznać rozpoznanie, czy produkcja szkółkarska wpisuje się w któryś ekoschemat i może przyczynić się do podniesienia rentowności produkcji za pośrednictwem uzyskania dopłat unijnych.

• Podjęcia się przez PIORiN nadzoru nad obrotem nawozami uzyskanymi z materiałów odpadowych.
• Wdrożenia do stałej praktyki kontrolingu upraw metod opartych o badania molekularne, jako tańsze i mniej zawodne. Metody te są szczególnie przydatne w diagnostyce szkodliwych agrofagów objętych monitorowaniem ustawowym.

1. Środowisko hodowców zgłosiło zaniepokojenie brakiem konkretnych przepisów unijnych do prowadzenia nadzoru nad obrotem materiałem siewnym nowych odmian z modyfikacjami genetycznymi.

Jest kilka klas tych odmian i nie wszystkie są uważane za objęte zakazem uprawy na trenie RP, jako rośliny z GMO.
Kontrowersje budzi również fakt, że nie ma procedur pozwalających na zakwalifikowanie danej odmiany do konkretnej klasy
mutacji (GMO, czy mutacja samorzutna), co utrudnia rejestrację danej odmiany. Środowisko hodowców uważa za pożyteczne wprowadzenie nowych technik do tworzenia odmian, ale zastrzega, że tak otrzymane odmiany nie mogą być opatentowane.

2. Polscy producenci nawozów mineralnych wystąpili z wnioskiem, by produkcja nawozów biologicznych była objęta tą samą regulacją prawną i kontrolną, co produkcja nawozów mineralnych, i by była traktowana, jak działalność gospodarcza, a nie rolnicza. Wnioskują, by bezwzględnie wymagany był wpis do rejestru podmiotów gospodarczych. Wnioskują też, by zaczęto wymagać od rolników ewidencjonowania zużycia nawozów.

3. Profesor Mrówczyński zaznaczył, że nadal brakuje ustalonych metod badawczych do oceny biologicznych środków ochrony
roślin, co poważnie ogranicza narzędzia do uporządkowania rynku tych produktów.

4. Przedstawicielka Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin złożyła zapytanie o stopień przygotowań w PIORiN do wdrożenia
elektronicznego monitoringu zużycia środków ochrony przez producentów roślin.

Z udzielonych odpowiedzi wynika, że:

• Główny Inspektorat jest wyznaczony do skutecznego wdrożenia tego obowiązku.
• Trwają prace nad aplikacją na telefon lub komputer, która ma być swego rodzaju rozszerzeniem dla EDWIN, wykorzystywanej przez ARiMR do obsługi wniosków o dopłaty bezpośrednie.

Podobnie jak w tamtej aplikacji, ma być możliwa wizualizacja pola, podział pola na kwatery, przypisanie do kwater poszczególnych upraw oraz bieżące notowanie prowadzonych zabiegów.

Całość wdrożenia odbywać się będzie w ścisłej współpracy z ODR-ami, które mają szkolić producentów w zakresie posługiwania się aplikacją. Jednocześnie aplikacja ma dostarczać rolnikowi porad i innych informacji na temat zdrowotności roślin i zagadnień z nią związanych. Ma to być też narzędzie kontrolujące, ponieważ ma współpracować z handlowcami rozprowadzającymi środki chemiczne i ma śledzić rejestr faktur zakupu preparatów.

5. Zwrócono uwagę na brak wiedzy u pracowników różnych służb wzywanych na interwencję w przypadku zatrucia pszczół lub innych spraw spornych, gdzie wątpliwości nastręcza prawidłowe zastosowanie środków chemicznej ochrony roślin. Wnioskuje się o przeszkolenie pracowników policji i innych odpowiednich służb do prawidłowego pobierania i zabezpieczania próbek oraz dalszego postępowania z nimi. Okazuje się, że brak wiedzy w tym zakresie uniemożliwia skuteczne rozstrzygnięcie spraw, bo nieprawidłowo pobrane i źle zabezpieczone próbki nie nadają się do dalszego postępowania. Niejednokrotnie utrata całych stanów pasiek pozostaje bez echa z uwagi na brak umiejętności czy zwykłe niechlujstwo. \

6. Inspektorat wyjaśnił, że nie ma kompetencji do monitorowania pozostałości pestycydów w owocach, warzywach i innych produktach spożywczych wwożonych do Polski. Prerogatywy do tych działań posiada Główna Inspekcja Sanitarna. Wyjaśnienie to padło z uwagi na medialną nagonkę na PIORiN, wywołaną bieżącymi
wydarzeniami na granicy z Ukrainą.

7. W ramach możliwości zgłoszenia tematów do umówienia podczas spotkania Elżbieta Tepper poprosiła o przygotowanie i udzielenie informacji dotyczących produkcji szkółkarskiej w Polsce.

W szczególności chodzi o dane opisujące: liczbę zarejestrowanych w PIORiN gospodarstw szkółkarskich lub podmiotów prowadzących produkcję szkółkarską, areał upraw szkółkarskich, liczbę wyprodukowanych roślin, na które wydano paszporty w latach 2021, 2022 i 2023, liczbę podmiotów prowadzących sprzedaż
roślin na odległość (przez internet), zobowiązanych do wydawania paszportów, inne dane zbiorcze, które w jakikolwiek sposób mogą być pomocne w określeniu skali produkcji szkółkarskiej w Polsce.
Interesują nas dane mogące opisać wielkość eksportu i importu ozdobnego materiału szkółkarskiego na podstawie informacji zbieranych przez PIORiN ze szkółek, wydanych świadectw fitosanitarnych, itp. Poprosiliśmy też o informacje o skali zatrudnienia w szkółkarstwie i wartości produkcji, a jeśli takich danych nie ma, to zapytaliśmy, czy istnieje możliwość przeprowadzenia badań w tym zakresie przez jednostki naukowe podległe MRiRW?

W odpowiedzi na to pytanie uzyskaliśmy informacje, że dane statystyczne, które interesują zarząd ZSzP są w zasadzie dostępne na stronie PIORiN w treści rocznego sprawozdania, ale nie są ujęte wprost w formie dla nas przydatnej. Pani Anna Kraśniewska z PIORiN zgłosiła chęć kontaktu i współpracy w tej sprawie z przedstawicielem Związku. Nie wszystkie interesujące nas dane urząd ma i gromadzi. Jeśli mają cokolwiek , co nas interesuje, chętnie się podzielą.
Druga ze zgłaszanych kwestii dotyczyła dostępności podczas pandemii elektronicznej ścieżki zgłaszania nowych taksonów do paszportyzacji i możliwości aktualizowania załączników do wniosku o zgodę na wystawianie paszportów drogą mailową.

Po wygaśnięciu przepisów przyjętych w czasie pandemii cofnięto taką możliwość i trzeba aktualizacje wykonywać w tradycyjnej formie papierowej, co wymaga więcej czasu i zwykle fizycznego stawiennictwa szkółkarza w oddziale terenowym. Stad zwróciliśmy się z wnioskiem o przywrócenie sprawdzonej i dogodnej ścieżki
elektronicznego aktualizowania listy taksonów.

W tej kwestii otrzymaliśmy informację, że aktualizację listy taksonów do paszportyzacji można robić po ustaniu ustawy covidowej w formie papierowej. Wynika to z przepisów, które aktualnie obowiązują Inspektorat. Droga elektroniczna też jest możliwa – przy wykorzystaniu e-PUAP, czyli profilu zaufanego - tak jak każda inna sprawa urzędowa. Uproszczona ścieżka aktualizacji była wygodna również dla pracowników inspektoratów, ale w świetle obowiązującego prawa nie może być stosowana. Niemniej jednak toczą się prace nad wytworzeniem aplikacji, dostępnej po zarejestrowaniu się w oddziale terenowym, która umożliwiać będzie
bezpośrednią obsługę dokumentów aktualizacyjnych. Prace jeszcze potrwają do końca tego roku.

8. Pani dyrektor Agnieszka Sahajdak zwróciła się z prośbą do środowiska szkółkarskiego, by w roku 2025, podczas prezydencji Polski w Radzie UE, niektóre szkółki z okolic Warszawy zechciały przyjąć wizytę delegacji zajmujących się ochroną roślin w krajach europejskich podczas konferencji w Warszawie. Liczy na życzliwy
odbiór tej prośby i przychylne rozmowy.