Miesiąc: październik 2015

Cotinus coggygria 'Young Lady' ^PBR
perukowiec podolski 'Young Lady'

Perukowce to oryginalne krzewy ogrodowe o bogatych walorach dekoracyjnych. Ich największą atrakcją są niezwykle efektowne, puszyste owocostany. Jedną z cenniejszych, stosunkowo nowych odmian perukowca podolskiego jest wyhodowana w Holandii odmiana ‘Young Lady’. Ten niski krzew nadaje się do uprawy w pojemnikach oraz w małych ogrodach przydomowych, bardzo wcześnie wchodzi w okres owocowania i co najważniejsze tworzy bardzo liczne i duże peruki.

Perukowiec podolski ‘Young Lady’ jest kompaktowym, zwartym krzewem dorastającym do 1,5-2 metrów wysokości. Pokrój krzewów jest w zarysie zaokrąglony. Pędy są dosyć krótkie, w górnej części rozgałęzione. Liście są pojedyncze, całobrzegie, odwrotnie jajowate, jasnozielone, skrętolegle osadzone na pędach. Blaszki liściowe mają od 5 do 10 cm długości. Liście rozwijają się późno, zwykle dopiero w połowie maja. Najpierw rozwijają się liście w dolnej i środkowej części pędów, najpóźniej zielenią się wierzchołki gałązek. Jesienią liście przebarwiają się na pomarańczowo. Krzewy perukowca kwitną w czerwcu, a ich kwiaty są małe, mają zaledwie 3-4 mm średnicy, są częściowo sterylne i ledwie zauważalne, zebrane w luźne, wiechowate kwiatostany. W lipcu szypułki sterylnych kwiatów rozrastają się intensywnie i stają pierzaste, tworząc w ten sposób charakterystyczne, puszyste peruki pokrywające obficie cały krzew. W porównaniu do innych odmian ‘Young Lady’ tworzy wyjątkowo dużo puszystych, dużych owocostanów w bardzo młodym wieku.

Perukowce są kserofitami. W toku ewolucji przystosowały się do zasiedlania stanowisk suchych, ciepłych i silnie nasłonecznionych. Aby dobrze rosły w ogrodzie należy zapewnić im podobne warunki do tych, jakie mają w naturze. Wymagają gleb lekkich, przepuszczalnych, np. piaszczysto-gliniastych. Rośliny dobrze znoszą niedobory wody oraz wysokie zasolenie gleby. Są odporne na mróz, ale podczas srogich zim mogą przemarzać. Ze względu na intensywny wzrost pod koniec lata i jesienią najbardziej wrażliwe na uszkodzenia mrozowe są słabo zdrewniałe wierzchołki pędów. Na wiosnę krzewy perukowca dosyć późno budzą się do życia, a młode liście pojawiają się od dołu krzewu, stąd nie należy spieszyć się z cięciem pielęgnacyjnym. Poza tym cięcie nie jest potrzebne, bo rośliny mają zwarty pokrój. Perukowce są mało wymagające i łatwe w uprawie. Jedyną chorobą, na które mogą zapadać jest werticilioza, objawiająca się nagłym więdnięciem pojedynczych pędów krzewu. Porażonych roślin zwykle nie da się już uratować. W celu ograniczenia występowania choroby, ważne jest aby perukowce sadzić na glebach ciepłych i przepuszczalnych, nigdy na glebach ciężkich i podmokłych.

Cotinus coggygria ‘Young Lady’ najpiękniej prezentuje się w kompozycjach z niewysokimi krzewami oraz na rabatach bylinowych. Efektownie wygląda sadzony w grupach, po kilka lub kilkanaście sztuk. Doskonale nadaje się do uprawy w pojemnikach ustawianych na słonecznych tarasach lub balkonach.  Puszyste owocostany można wykorzystywać do tworzenia kompozycji florystycznych zarówno ze świeżych jak i suszonych kwiatów. 

Schisandra chinensis
cytryniec chiński  

to azjatyckie pnącze naturalnie występujące na obszarach Chin, Półwyspu Koreańskiego i Syberii. W Azji jest uprawiane nie tylko dla celów ozdobnych, ale przede wszystkim ze względu na bogate w substancje odżywcze owoce. W Chinach owoce cytryńca są równie popularne jak korzeń żeń-szenia. Wykorzystuje się je w medycynie ludowej i farmakologii. W Polsce jest to przede wszystkim roślina ozdobna, ale coraz popularniejsza w kręgach osób poszukujących nowych, ciekawych smaków, wśród szefów kuchni i amatorów nalewek.

Cytryniec chiński rocznie przyrasta od 0,5 do 1,5 m. Jego cienkie, brązowe pędy owijają się wokół podpór wspinając się na wysokość od 3 do 10 metrów. Owalne liście mają od 5 do 10 cm długości, są ciemnozielone, ostro zakończone, osadzone na krótkich, czerwonawych ogonkach. Jesienią liście przebarwiają się na intensywnie żółty kolor. Na przełomie maja i czerwca na pędach pojawiają się drobne, pachnące kwiaty w kolorze białym, kremowym albo różowym. Kwiaty są rozdzielnopłciowe, męskie i żeńskie, mają do 1,5 cm średnicy. W przeciwieństwie do owoców kwiaty są mało zauważalne i nie stanowią większej wartości dekoracyjnej. Dojrzałe owoce są czerwone, kuliste, mają około 1 cm średnicy i są zebrane po kilkanaście w długich, zwisających kłosach. Owoce dojrzewają jesienią, można je spożywać świeże lub suszone, albo przygotowywać z nich soki, galaretki czy wyjątkowo smaczne nalewki. Wszystkie części rośliny (pędy, liście i owoce) zawierają schizandrynę, substancję tonizującą i wzmacniającą, a także witaminę E, łatwo przyswajalne mikro i makroelementy: cynk, mangan, molibden, miedź, nikiel, tytan, żelazo, magnez, potas i fosfor. Z pędów i liści można parzyć herbatki o działaniu wzmacniającym. Chińczycy jagody cytryńca nazywają owocami o pięciu smakach, ponieważ okrywa owocu jest słodka, miąższ kwaśny, nasiona gorzkie i cierpkie, a wyciąg z nasion słonawy.

Cytryniec chiński dobrze rośnie na glebach żyznych, gliniasto-piaszczystych, przepuszczalnych, umiarkowanie wilgotnych. Nie lubi bezpośredniego nasłonecznienia i suszy, dlatego najlepiej sprawdzi się w lekkim ocienieniu, na wystawie północno-zachodniej lub północno-wschodniej, w miejscach osłoniętych. Jest odporny na mróz i może być sadzony na terenie całego kraju. Nie wymaga zabezpieczania na zimę. Owocowanie rozpoczyna w 4-6 roku po posadzeniu. Rośliny można sadzić przy różnego rodzaju ogrodzeniach, płotach, siatkach, podporach typu tyczek, kratek i pergol.