Rok: 2018

Pinus parviflora 'Goldilocks'
Sosna drobnokwiatowa 'Goldilocks'

Pochodząca z Japonii sosna drobnokwiatowa jest malowniczym drzewem iglastym, od wieków uprawianym w Azji Wschodniej dla celów ozdobnych. Gatunek ten naturalnie występuje na wyspach Honsiu, Kiusiu i Sikoku, tworzy lasy i porasta górskie zbocza do wysokości  2500 m. n. p. m. Do Europy sosnę drobnokwiatową sprowadzono w drugiej połowie XIX wieku. W Polsce roślina był uprawiana głównie w kolekcjach botanicznych. Obecnie zyskuje na popularności dzięki łatwo dostępnym w sprzedaży, karłowym odmianom przypominającym naturalne drzewka bonsai. Można je bez obawy sadzić w przydomowych ogrodach na terenie całego kraju.

Sosna drobnokwiatowa ‘Goldilocks’ jest odmianą japońską, ale na szerszą skalę do produkcji i handlu została wprowadzona w latach 80 XX wieku w Kanadzie. W katalogach szkółek bywa oferowana także pod nazwami ‘Dr Landis Gold’ i ‘Tenysu-kazu’. Jest to karłowa odmiana o nieregularnym, szerokim pokroju oraz bardzo charakterystycznych, żółtokremowych przyrostach. Rośnie wolno, po 10 latach osiąga niespełna 1 m wysokości. Igły są sztywne, lekko skręcone, zebrane po 5 w pęczku, równomiernie i gęsto rozmieszczone wokół pędów. Młode igły są żółte, w trakcie sezonu częściowo zielenieją, ale kremowy odcień pozostaje na ich wierzchołkach. Ozdobą rośliny są także szyszki utrzymujące się na gałęziach nawet przez kilka lat. U odmiany ‘Goldilocks’ szyszki są nieco mniejsze niż u gatunku, cylindryczne, rozmieszczone pojedynczo lub po 2-3 razem. Szyszki pojawiają się wcześnie, bo już na kilkuletnich drzewach. Ozdobą drzew, obok pięknych, dwubarwnych igieł i szyszek, jest także gładka, zielonoszara kora okrywająca pień i konary.

Sosna drobnokwiatowa nie sprawia kłopotów w uprawie, nie ma dużych wymagań glebowych. Preferuje podłoża umiarkowanie wilgotne ale przepuszczalne, najlepiej piaszczysto-gliniaste, próchniczne, o kwaśnym odczynie. Podobnie jak inne gatunki sosen nie lubi nadmiaru wody. Wymaga miejsc słonecznych,  jest wytrzymała na niskie temperatury i odporna na rdzę wejmutkowo-porzeczkową.

Ze względu na wolne tempo wzrostu oraz niewielkie rozmiary doskonale nadaje się do sadzenia w małych ogrodach przydomowych,
w alpinariach, na rabatach z innymi krzewami iglastymi, np. jałowcami, kosodrzewinami czy żywotnikami. Nieregularna forma sprawia, że roślina ta bardzo dobrze prezentuje się w ogrodach dalekowschodnich, chińskich czy japońskich, kamienistych lub żwirowych. Sosnę drobnokwiatową można także uprawiać w większych pojemnikach wykorzystywanych do dekoracji balkonów i tarasów.

Corylus 'Red Majestic'
Leszczyna 'Red Majestic'

Do rodzaju leszczyna należy około 15 gatunków krzewów, rzadziej drzew, występujących w Eurazji i Ameryce Północnej. W Polsce na stanowiskach naturalnych rośnie leszczyna pospolita. Uprawia się ją też na plantacjach dla wartościowych i smacznych orzechów. Najpopularniejszą i najczęściej oferowaną przez szkółki odmianą ozdobną leszczyny jest ‘Contorta’. Wyjątkowe walory dekoracyjne odmiana ta zawdzięcza silnie pogiętym pędom, pięknie prezentującym się w okresie bezlistnym. Inną, znacznie miej znaną ale bardzo ciekawą jest odmiana ‘Red Majestic’. Krzew ten obok silnie powyginanych gałęzi przyciąga uwagę purpurowym ulistnieniem.

Leszczyna ‘Red Majestic’ została uzyskana w Niemczech w 1997 roku przez Rolfa De Vriesa w Bad Zwischenahn. Jest to wolno rosnący, gęsty krzew o kopulastym pokroju, osiągający 2-3 m wysokości. Odmiana charakteryzuje się esowato pogiętymi lub spiralnie skręconymi pędami. Pędy rosną we wszystkich kierunkach, część z nich zwiesza się. Liście są zdeformowane, pogniecione, pomarszczone, poskręcane lub pozwijane, mają do 12 cm długości i do 10 cm szerokości. Młode liście są purpurowoczerwone, latem purpurowozielone do ciemnozielonych. Krzewy bardzo ładnie prezentują się zimą oraz wiosną, w czasie kwitnienia. Kwiaty pojawiają się przed rozwojem liści, w lutym – marcu. Kwiaty żeńskie są niepozorne, ukryte w pączkach, w czasie kwitnienia wychylają na zewnątrz jedynie czerwone znamiona słupków. Kwiaty męskie są zebrane w długie kotki zwisające ze szczytów bocznych gałązek. Pylące na żółto kotki w połączeniu z pogiętymi pędami tworzą efektowną kompozycję. Nieliczne owoce (orzechy laskowe) dojrzewają jesienią.

Leszczyna ‘Red Majestic’ toleruje większość gleb uprawnych, najlepiej jednak rośnie na glebach zawierających wapń, żyznych i umiarkowanie wilgotnych, najgorzej zaś na jałowych, suchych lub podmokłych. Leszczyna pospolita jest mało wymagającym w stosunku do światła, ale odmiany o purpurowych liściach należy sadzić na miejscach słonecznych, bo w półcieniu i liście te szybciej zielenieją. Odmiana jest odporna na mróz, choć w surowe zimy mogą przemarzać wykształcone jesienią męskie kwiatostany. Ponieważ krzewy rozmnaża się przez szczepienie jednym z niewielu zabiegów pielęgnacyjnych przy tej roślinie jest systematyczne wycinanie odrostów wyrastających z podkładki. Czasami krzewy trzeba też opryskiwać, gdy pojawią się na nich mszyce lub przędziorki.

Leszczyna ‘Red Majestic’ najefektowniej prezentuje się sadzona pojedynczo w miejscach eksponowanych, na tle roślin o jasnozielonym lub żółtym ulistnieniu. Ścinane zimą pędy można wykorzystywać do rozmaitych kompozycji florystycznych. Szkółki roślin ozdobnych obok tradycyjnych krzewów oferują tę odmianę także w formie piennej, jako niewielkie drzewo, ozdobne przez cały rok.

Betula nigra 'Summer Cascade'
Brzoza nadrzeczna 'Summer Cascade'

Wielu z nas pytanych o drzewa najbardziej kojarzące się z Polską, obok wierzb, sosen i świerków wymienia brzozy. Malownicze sylwetki tych roślin są trwałym elementem polskiego krajobrazu. To one tworzą spektakularne widowisko nazwane polską złotą jesienią, przyjemnie szeleszczą na wietrze i przyciągają wzrok białą korą.

Obok krajowego gatunku brzozy brodawkowatej (Betula pendula) w ofercie szkółek znajduje się kilkadziesiąt innych, bardzo ciekawych gatunków i odmian brzóz pochodzących z różnych rejonów świata. Rośliny te różnią się od siebie nie tylko wysokością, kształtem oraz wielkością liści, lecz przede wszystkim dekoracyjnością kory oraz pokrojem - cechami,  które najpiękniej są eksponowane właśnie w okresie zimy.

Gatunkiem wartym poznania i popularyzacji jest brzoza nadrzeczna (B.nigra), zwana też czarną. Roślina ta pochodzi ze wschodniej części Stanów Zjednoczonych, gdzie porasta brzegi rzek i strumieni. Jego główną ozdobą jest łuszcząca się kora w różnych odcieniach brązu i szarości. W naszych szkółkach bez większego problemu znajdziemy dwie jej odmiany - płacząca ‘Summer Cascade’ oraz wzniesiona ‘Fox Valley’, obydwie o niewielkich rozmiarach, doskonale nadające się do przydomowych ogrodów.

Brzoza nadrzeczna ‘Summer Cascade’ dorasta do 4-6 m wysokości, ma luźny pokrój i przewieszające się pędy. W pierwszych latach uprawy wymaga prowadzenia przy paliku, aż do uzyskania pożądanej wysokości. Pień i konary pokryte są białą, łuszczącą się korą z jasnopomarańczowymi przebarwieniami. Kora najbardziej ozdobna jest w okresie bezlistnym. Liście są typowe dla gatunku, w kształcie rombu, piłkowane, z wierzchu ciemnozielone i błyszczące, od spodu jaśniejsze, owłosione, jesienią pięknie przebarwiają się na żółto. Ważną cechą i jednocześnie zaletą brzozy nadrzecznej jest wysoka zdrowotność liści w ciągu sezonu wegetacyjnego.

Brzoza nadrzeczna jest gatunkiem łatwym w uprawie i mało wymagającym, chociaż najlepiej rośnie na glebach żyznych, umiarkowanie wilgotnych a nawet mokrych, o kwaśnym i lekko kwaśnym pH. Preferuje stanowiska słoneczne do półcienistych. Wykazuje pełną mrozoodporność, stąd może być sadzona na terenie całego kraju. Jest to roślina o duży możliwościach zastosowania, zarówno w ogrodach prywatnych, jak i na terenach zieleni publicznej. Ciekawie prezentuje się przez cały rok, wiosną i latem gdy ma zielone liście, jesienią gdy się przebarwia na żółto i zima, gdy przyciąga uwagę swoja atrakcyjną korą.

Thuja plicata 'Zebrina Extra Gold'
Żywotnik olbrzymi 'Zebrina Extra Gold'

Żywotnik olbrzymi to malownicze drzewo pochodzące z Ameryki Północnej, występujące naturalnie w pasie zachodniego wybrzeża USA, od Kalifornii po Alaskę. Charakteryzuje się masywnym, grubym pniem, pokrytym czerwonobrązową korą oraz regularną, stożkowatą koroną. Gatunek ten osiąga największe rozmiary spośród żywotników. Pnie starych drzew mogą mieć kilkanaście metrów średnicy,
a najwyższe okazy dorastają do 60 m wysokości. Do tego dolne gałęzie często pokładają się na ziemi i zakorzeniają, czyniąc drzewa wyjątkowo spektakularnymi.

Oczywiście drzewa o tak wielkich rozmiarach nie cieszą się dużą popularnością wśród amatorów ogrodnictwa, dlatego szkółkarze wyhodowali liczne odmiany karłowe żywotnika olbrzymiego, nadające się do sadzenia na działkach, w ogrodach przydomowych i zieleni miejskiej. Jedną z ciekawszych tego typu odmian jest ‘Zebrina Extra Gold’.

Odmiana ta pochodzi od starej i dobrze znanej ogrodnikom odmiany ‘Zebrina’ (jest jej mutacją), została uzyskana i wprowadzona do handlu w latach 80 XX wieku. Jej zaletą jest wolne tempo wzrostu oraz bardzo wyrazista, złocista barwa wiosną. Drzewo tworzy prosty przewodnik z szeroko rozpostartymi na boki pędami. Pokrój rośliny jest stożkowaty, początkowo luźny, z wiekiem zagęszcza się. Gałązki są płaskie, ułożone luźno i swobodnie. Młode przyrosty są intensywnie żółte, złociste, latem żółtokremowe, starsze gałązki zielenieją,
a całe rośliny sprawiają wrażenie pstrych. Po 10 latach uprawy ‘Zebrina Extra Gold’ dorasta do 3 m wysokości. Z wiekiem korona drzewa zagęszcza się, a tempo wzrostu słabnie.

Żywotnik olbrzymi najlepiej rośnie w chłodnym, wilgotnym klimacie morskim, ale łatwo przystosowuje się do mniej sprzyjających warunków. Preferuje gleby żyzne, piaszczysto-gliniaste, umiarkowanie wilgotne, stanowiska słoneczne do lekko ocienionych. Starsze rośliny są w pełni mrozoodporne, młode mogą być uszkadzane przez silne mrozy, zwłaszcza jeśli rosną w miejscach narażonych na podmuchy wiatru zimą. Dlatego w pierwszych latach uprawy warto osłonić je na zimę stroiszem lub słomą. Odmiana jest zdrowa, wolna od szkodników i chorób. Może być cięta, prowadzona w formie żywopłotów lub szpalerów, ale najefektowniej prezentuje się sadzona pojedynczo lub w luźnych grupach, na tle trawnika lub innych roślin o ciemnym ulistnieniu. Jest to ciekawa i wartościowa odmiana zarówno do ogrodów prywatnych, zieleni osiedlowej i parkowej.